Thông tư số 23/2023/TT-BTC là văn bản cụ thể hóa việc quản lý, tính hao mòn và khấu hao TSCĐ, đồng thời thay thế Thông tư số 45/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính trước đó.

Tuy nhiên, qua quá trình áp dụng và tổng hợp báo cáo đánh giá từ các bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ cùng với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, một số nội dung vướng mắc đã phát sinh, đòi hỏi phải có sự điều chỉnh.

Ngoài ra, việc Quốc hội thông qua Luật số 56/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công cùng các luật liên quan, và việc Chính phủ ban hành Nghị định số 144/2024/NĐ-CP, Nghị định số 50/2025/NĐ-CP cũng tạo ra sự cần thiết phải điều chỉnh Thông tư số 23/2023/TT-BTC để đảm bảo tính đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.

Việc xây dựng Thông tư sửa đổi không chỉ nhằm đảm bảo sự thống nhất trong việc triển khai các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công mà còn tránh tạo ra khoảng trống pháp lý khi thực hiện.

Quan điểm xây dựng Thông tư mới quán triệt đầy đủ các chủ trương, đường lối của Đảng về việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng và huy động các nguồn lực của nền kinh tế, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội một cách nhanh chóng và bền vững, đồng thời tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Cơ sở pháp lý cũng được xây dựng để đảm bảo tính thống nhất với hệ thống pháp luật về tài sản công hiện hành.

Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung nhiều điều khoản quan trọng của Thông tư số 23/2023/TT-BTC. Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Thông tư bổ sung việc loại trừ đối với TSCĐ tại cơ quan, tổ chức, đơn vị áp dụng cơ chế tài chính như doanh nghiệp (theo đó chế độ khấu hao thực hiện theo doanh nghiệp), tài sản không đủ tiêu chuẩn TSCĐ (việc theo dõi thực hiện theo pháp luật về kế toán), và tài sản là kết quả nhiệm vụ khoa học và công nghệ không thuộc phạm vi bảo hộ của quyền sở hữu trí tuệ của người khác. Đối tượng áp dụng cũng được mở rộng để bao gồm các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách khi áp dụng cơ chế tài chính hoặc chế độ quản lý, sử dụng tài sản như đơn vị sự nghiệp công lập.

Liên quan đến việc xác định TSCĐ, dự thảo Thông tư đơn giản hóa quy định về một hệ thống gồm nhiều bộ phận tài sản riêng lẻ bằng cách bỏ yêu cầu "đòi hỏi phải quản lý riêng từng bộ phận tài sản". Đồng thời, dự thảo Thông tư làm rõ cách xác định phần mềm: mỗi sản phẩm phần mềm là một tài sản, nhưng nếu phần mềm là bộ phận không thể tách rời của phần cứng và được cài đặt sẵn khi mua sắm thì sẽ được xác định cùng với máy móc, thiết bị đó là một tài sản.

Về phân loại TSCĐ, dự thảo Thông tư sửa đổi "Phần mềm ứng dụng" thành "Sản phẩm phần mềm" và bổ sung "Tài sản cố định vô hình khác" để phù hợp hơn với pháp luật thông tin truyền thông và bao quát các trường hợp thực tế.

Đặc biệt, nhiều loại tài sản được bổ sung vào nhóm TSCĐ đặc thù, bao gồm súc vật, cây lâu năm, vườn cây lâu năm, thảm cỏ, thảm cây xanh, cây cảnh; các quyền thuộc phạm vi Luật Sở hữu trí tuệ; và công cụ hỗ trợ theo quy định pháp luật chuyên ngành. Sự thay đổi này nhằm phản ánh đúng bản chất của những tài sản có giá trị tăng lên hoặc không hao mòn theo thời gian, hoặc có thời hạn bảo hộ riêng biệt.

Dự thảo Thông tư cũng bổ sung loại hình TSCĐ thuộc về cơ quan thực hiện thuê mua sau khi hết thời gian hợp đồng, đồng thời hướng dẫn cụ thể cách xác định nguyên giá và phương pháp tính hao mòn cho trường hợp này. Quy định về "thương hiệu của đơn vị sự nghiệp công lập" cũng được thống nhất chỉ xếp vào nhóm TSCĐ đặc thù; tuy nhiên, nếu tài sản đặc thù này được sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết thì sẽ được xác định là TSCĐ thông thường và phải tính hao mòn, khấu hao.

Một điểm đáng chú ý khác là việc bổ sung quy định không phải tính hao mòn đối với một số TSCĐ có giá trị không giảm theo thời gian và yêu cầu quản lý chặt chẽ về hiện vật như cổ vật, vật trưng bày trong bảo tàng, di tích lịch sử, tài liệu quý hiếm, súc vật, thảm cỏ, cây xanh, tương tự như giá trị quyền sử dụng đất, kèm theo quy định xử lý chuyển tiếp.

Về nguyên tắc quản lý TSCĐ, dự thảo Thông tư quy định các chỉ tiêu về nguyên giá, hao mòn, khấu hao, giá trị còn lại của TSCĐ và phần giá trị thương hiệu của đơn vị sự nghiệp công lập phân bổ vào chi phí liên doanh, liên kết sẽ là số nguyên; trường hợp kết quả là số thập phân thì sẽ được làm tròn theo quy định về kế toán. Đồng thời, quy định về việc lập thẻ TSCĐ cũng sẽ được bãi bỏ do thông tin TSCĐ hiện đã được theo dõi trên nhiều phần mềm và cơ sở dữ liệu khác nhau.

Phạm vi TSCĐ tính hao mòn, khấu hao cũng được điều chỉnh để phù hợp với các quy định mới tại Luật số 56/2024/QH15, đặc biệt là đối với các TSCĐ tại đơn vị sự nghiệp công lập phải trích khấu hao. Bao gồm TSCĐ tại đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư (trừ khi giá dịch vụ không bao gồm chi phí khấu hao), TSCĐ phải tính đủ kết cấu chi phí khấu hao vào giá dịch vụ, và TSCĐ sử dụng vào hoạt động kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết mà không hình thành pháp nhân mới.

Về phương pháp tính hao mòn TSCĐ, dự thảo Thông tư bổ sung quy định xử lý trường hợp điều chuyển tài sản từ cơ quan, tổ chức, đơn vị sang doanh nghiệp. Theo đó, cơ quan, tổ chức, đơn vị có tài sản điều chuyển sẽ có trách nhiệm kế toán bổ sung việc tính hao mòn trong năm điều chuyển theo số tháng tính đến thời điểm bàn giao, tiếp nhận.