Câu chuyện chậm trễ, lỗi hẹn trong sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) không còn mới, tuy nhiên, khi quyết tâm chính trị được thể hiện mạnh mẽ từ các cấp, các ngành thì sẽ thu lại nhiều “quả ngọt”. Điều này được minh chứng qua năm 2014, khi tái cơ cấu DNNN có nhiều chuyển biến tích cực từ việc hoàn thiện hành lang pháp lý, cổ phần hóa, sắp xếp đến việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành…

Đột phá về chính sách

Trên cơ sở hành lang pháp lý đã được thiết lập từ các năm trước, năm 2014, công tác hoàn thiện cơ chế, chính sách tiếp tục có nhiều đột phá, tạo động lực thúc đẩy tiến trình tái cơ cấu DNNN trên nhiều phương diện. Cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 19/2014/ NĐ-CP ngày 14/03/2014 về Điều lệ mẫu của công ty TNHH một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu; Nghị định số 69/2014/NĐ- CP ngày 15/7/2014 về tập đoàn kinh tế nhà nước và Tổng công ty nhà nước; Nghị định số 49/2014/ NĐ-CP ngày 20/05/2014 về giám sát, kiểm tra, thanh tra đối với DNNN trong việc chấp hành pháp luật và tuân thủ các quyết định của chủ sở hữu...

Đặc biệt, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN đã được Quốc hội thông qua giúp hoàn thiện thể chế quản lý của Nhà nước cũng như hoạt động của các DN trong quá trình tái cơ cấu. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã trình Chính phủ ban hành Nghị quyết 15/NQ-CP ngày 6/3/2014 về một số giải pháp đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN; Chỉ thị số 06/CTTTg ngày 12/03/2014 về việc đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN và Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg ngày 15/9/2014 quy định một số nội dung về thoái vốn, bán cổ phần và đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán của DNNN; ban hành Thông tư số 127/2014/TT-BTC hướng dẫn xử lý tài chính và xác định giá trị DN khi thực hiện chuyển DN 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần.

Tăng tốc cổ phần hóa

“Sau nhiều năm thực hiện sắp xếp, đổi mới DNNN, có thể nói, chưa có năm nào đạt được kết quả khả quan như năm 2014”. Khẳng định điều này, ông Phạm Viết Muôn, Phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN cho biết, tính đến cuối năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án của 20/20 tập đoàn, tổng công ty nhà nước thuộc thẩm quyền. Các bộ, địa phương đã phê duyệt 70 đề án của tổng công ty nhà nước trực thuộc. Cả nước đã sắp xếp được 167 DN. Trong đó, cổ phần hóa 143 DN, chuyển 1 DN thành công ty TNHH hai thành viên trở lên, giải thể 3 DN, sáp nhật 14 DN và đề nghị phá sản 3 DN... Trong số 143 DN đã thực hiện cổ phần hóa, có Tập đoàn Dệt may Việt Nam và 16 tổng công ty nhà nước khác. So với năm 2013, số DN sắp xếp lại năm 2014 tăng gấp 1,65 lần, số DN cổ phần hóa gấp gần 2 lần.

Bứt phá thoái vốn

Đến cuối năm 2014, cả nước đã thoái vốn 6.076 tỷ đồng, (theo giá trị sổ sách) tại 233 DN, thu về 8.002 tỷ đồng; số vốn Nhà nước thoái được năm 2014 cao gấp hơn 6 lần so với năm 2013. Trong đó, có 6 tập đoàn, 25 tổng công ty, 5 địa phương thực hiện thoái vốn đạt kết quả cao. Cụ thể, Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản đã thoái vốn thu về 1.723 tỷ đồng; Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đã bán hết vốn nhà nước tại 66 DN, thu về trên 2.000 tỷ đồng; TP. Hồ Chí Minh thoái vốn nhà nước tại 27 công ty cổ phần, thu về gần 318 tỷ đồng; Bộ Xây dựng chỉ đạo thoái vốn của 11 tổng công ty tại 37 công ty trực thuộc, thu về 1.321 tỷ đồng; Bộ Giao thông Vận tải thu về 595 tỷ đồng…

Sẽ về đích đúng hẹn

Năm 2015 là thời hạn cuối thực hiện thực hiện Đề án tái cơ cấu DNNN. Thời gian không còn nhiều, trong khi nhiệm vụ còn hết sức nặng nề, vì vậy đòi hỏi cần có quyết tâm chính trị cao của tất cả các cấp, ngành và DN.

Thực hiện điều này, mới đây, tại Hội nghị giao ban về tái cơ cấu DNNN, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Văn Ninh đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chỉ đạo quyết liệt hơn nữa để hoàn thành bằng được kế hoạch tái cơ cấu DNNN giai đoạn 2014-2015. Đối với DN chưa thành lập Ban Chỉ đạo cổ phần hóa, trong quý I/2015 cần thành lập Ban Chỉ đạo cổ phần hóa và xác định giá trị DN, phấn đấu trong quý III/2015 công bố giá trị DN và quý IV phê duyệt xong phương án cổ phần hóa.

Đối với DN đã thành lập Ban Chỉ đạo cổ phần hóa, Phó Thủ tướng yêu cầu tổ chức ngay việc xác định giá trị DN, phấn đấu trong quý II/2015 tất cả đều công bố được giá trị DN và quý III/2015 phê duyệt xong phương án cổ phần hóa. Đối với DN đang xác định giá trị DN, phấn đấu đến quý I/2015 tất cả đều công bố được giá trị DN và cuối quý II/2015 phê duyệt xong phương án cổ phần hóa. Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu, xử lý nghiêm lãnh đạo DN không hoàn thành nhiệm vụ tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước...

Bài đăng trên Tạp chí Tài chính và Đầu tư số 1+2-2015