Theo đó, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo sẽ nới lỏng các điều kiện kinh doanh, xuất khẩu gạo so với trước đây khi mở rộng và tạo điều kiện cho nhiều doanh nghiệp tham gia xuất khẩu gạo và được kỳ vọng nó sẽ là "làn gió" mới thúc đẩy ngành gạo xuất khẩu của Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn.

Mở rộng cơ hội cho xuất khẩu gạo

Theo ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Tổng Giám đốc Tổng công ty cổ phần lương thực miền Nam, khi Nghị định số 107/2018/NĐ-CPcó hiệu lực các hợp đồng xuất khẩu gạo sẽ không cần đăng ký với VFA hay với Bộ Công Thương, doanh nghiệp chỉ cần làm tờ khai hải quan. Đến cuối tháng, các doanh nghiệp đầu mối xuất khẩu gạo có trách nhiệm báo cáo với Bộ Công Thương số lượng đã thực hiện, số lượng ký kết hợp đồng.

Như vậy, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tự do kinh doanh xuất khẩu gạo

Bên cạnh đó, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP còn tạo độ mở cho người nông dân, hợp tác xã hay doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư sản xuất, xuất khẩu gạo. Theo đó, người nông dân chỉ cần có vùng nguyên liệu vài chục ha và đầu tư vào giống lúa thơm, lúa chất lượng cao hay một giống lúa nào đó và tạo ra một sản phẩm riêng, có thể đóng bao và xuất khẩu cho các nhà bán lẻ ở các thị trường nước ngoài mà không cần giấy phép, không cần đăng ký kinh doanh. Như vậy, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP tạo điều kiện cho người sản xuất tự xuất khẩu sản phẩm của mình khi có đầu mối tiêu thụ.

Cũng theo ông Nguyễn Ngọc Nam, để lập lại trật tự trong ngành gạo, năm 2011, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ ban hành Nghị định số 109/2011/NĐ-CP, qua đó đã góp phần ổn định giá lúa gạo nội địa, không còn cảnh tranh mua, tranh bán giữa các doanh nghiệp. Tuy nhiên, đến giai đoạn hiện nay, khi ngành lúa gạo của Việt Nam đã lớn mạnh thì vai trò lịch sử của Nghị định này cũng đã kết thúc và việc thay thế nghị định này bằng Nghị định số 107/2018/NĐ-CP mới đây là điều hoàn toàn cần thiết.

Còn nhiều thách thức

Đối với cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu gạo, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP được đón nhận vì nhiều điều kiệncho lĩnh vực xuất khẩu gạo được mở rộng, thông thoáng hơn cho doanh nghiệp. Song, trong thương trường, dù nhiều điều kiện kinh doanh được nới lỏng nhưng do tính chất của kinh doanh xuất khẩu gạo là "mua có bạn bán có phường" nên các doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải có sự liên kết để tạo thành sức mạnh cạnh tranh.

Theo các chuyên gia kinh tế, nếu chỉ có Nghị định số107/CP thôi thì chưa đủ, mà muốn xuất khẩu thành công, cần hội tụ đủ một số yếu tố căn bản như:

Thứ nhất, doanh nghiệp phải có tính chuyên nghiệp và tạo được uy tín trên thị trường thế giới; phải có hệ thống khách hàng thường xuyên.

Thứ hai, sản xuất lúa gạo của Việt Nam phải theo hướng an toàn vệ sinh thực phẩm, nếu người tiêu dùng trong nước và nước ngoài tin tưởng vào sản phẩm họ sẽ mua.

Thứ ba, xuất khẩu gạo cũng có độ rủi ro cao, về mặt tâm lý từ khi ngân hàng cho vay tiền cho đến lúc giao hàng cho người mua có rất nhiều vấn đề xảy ra cần phải xử lý.