Lần đầu tiên đưa vấn đề Biển Đông vào Tuyên bố chung

Theo Thông tấn xã Việt Nam, lần đầu tiên trong lịch sử giới chức quân sự ASEAN cùng thống nhất đưa vấn đề Biển Đông vào Tuyên bố chung, trong đó nhấn mạnh các bên bên phải cam kết thực hiện nghiêm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông(COC). Điều này cho thấy sự thay đổi lập trường rất lớn của ASEAN trước những thách thức an ninh ngày một lớn trong khu vực.

Tại hội nghị này, các tư lệnh quốc phòng ASEAN cũng thông qua một kế hoạch hành động hai năm và nhấn mạnh các vấn đề an ninh phi truyền thống, tăng cường hợp tác giao lưu và diễn tập cứu hộ cứu nạn chống khủng bố và tất cả các lĩnh vực gìn giữ hòa bình mà các bên cùng quan tâm.

Bên cạnh đó, các tư lệnh cũng đãký một tuyên bố chung. Đây là lần đầu tiên giới quân sự của ASEAN đã đưa vấn đề Biển Đông với một lập trường chung trong tuyên bố chung đó là nhấn mạnh các bên phải cam kết thực hiện nghiêm Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông(COC).

Không chỉ vậy, đại diện lực lượng quốc phòng ASEAN đã nhấn mạnh sự cần thiết về một môi trường hòa bình tại Biển Đông nhằm thúc đẩy hòa bình, sự ổn định, tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng tại khu vực. Vì vậy, các bên cần phải thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàn thành việc xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).

Đại tướng Đỗ Bá Tỵ, Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Trưởng đoàn Việt Nam cho biết, tình hình an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông đang bị thách thức bởi những hành động không tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là việc thực hiện Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, trực tiếp tác động tiêu cực đến cuộc sống mưu sinh của người dân và an ninh của khu vực.

Đại tướng Đỗ Bá Tỵ cho rằng, cần tăng cường các hoạt động xây dựng lòng tin của các lực lượng quân sự hoạt động trên biển, trên không tại khu vực Biển Đông, trên cơ sở chuẩn mực quốc tế và các cam kết khu vực, đặc biệt là UNCLOS 1982 và DOC.

Đồng tình với quan điểm trên, trưởng đoàn Philippines, Trung tướng Romeo Tanago cho rằng, một bộ quy tắc ứng xử giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ làm giảm rất nhiều nguy cơ xung đột vũ trang trên Biển Đông và đưa đến giải pháp giải quyết tranh chấp trên cơ sở những luật lệ, quy định được quốc tế công nhận.Vì vậy, việc các quốc gia ASEAN có tiếng nói chung về vấn đề Biển Đông là hết sức cần thiết.

Cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác quốc phòng ASEAN

Theo các chuyên gia nhận định, ACDFIM-13 là sự kiện quan trọng và ý nghĩa khi nó được diễn ra ngay sau khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) đã được thành lập ngày 31/12/2015. Quan trọng hơn, Hội nghị được diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang có những động thái mới ở Biển Đông, gây quan ngại cho cộng đồng quốc tế.

Dấu ấn mang tính lịch sử của Hội nghị lần này là các Trưởng đoàn đã ký Tuyên bố chung của ACDFIM-13. Bản Tuyên bố chung đề cập đến nhiều vấn đề an ninh của khu vực, trong đó có việc cần thiết phải thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, sớm hoàn thành xây dựng COC để duy trì môi trường hòa bình ở Biển Đông. Đây có thể được gọi là một quyết định lịch sử bởi nó đánh dấu lần đầu tiên kể từ khi thành lập, giới quân sự của ASEAN đã đưa ra được lập trường chung về vấn đề Biển Đông.

“Có thể nói Hội nghị không chính thức Tư lệnh quốc phòng ASEAN lần thứ 13 đã trao đổi tình hình một cách rất thẳng thắn, đánh giá khách quan về tình hình an ninh khu vực đặc biệt vấn đề nổi lên hiện nay đó là vấn đề khủng bố khu vực và vấn đề an ninh an toàn hàng hải ở Biển Đông…”, Thiếu tướng Vũ Tiến Trọng - Viện trưởng Viện Quan hệ quốc tế về quốc phòng - Bộ Quốc phòng Việt Nam cho biết.

Nhìn nhận ở nhiều khía cạnh, các trưởng đoàn cho rằng, sự phức tạp của các thách thức an ninh phi truyền thống như: thảm họa thiên tai, biến đổi khí hậu, tội phạm xuyên quốc gia, buôn bán người và ma túy, an ninh mạng, an ninh hàng hải, khủng bố… tiếp tục là những mối đe dọa đối với hòa bình, ổn định, an ninh và thịnh vượng của khu vực.

Để đối phó hiệu quả với các thách thức này, các trưởng đoàn khẳng định, cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác quốc phòng giữa các quốc gia thành viên ASEAN trên nguyên tắc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, quyết định dựa trên đồng thuận, tham gia trên cơ sở linh hoạt, tự nguyện và không ràng buộc.

Điểm mới nhất của hội nghị không chính thức Tư lệnh Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 13 là giới chức quân sự của ASEAN đã có một lập trường chung về vấn đề Biển Đông./.