Trình bày Tờ trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2015, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XIII đã quyết định nhiệm vụ thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2015 như sau: Tổng số thu: 911.100 tỷ đồng; Tổng số chi: 1.147.100 tỷ đồng; Bội chi: 226.000 tỷ đồng, tương đương 5,0% GDP. Các khoản quản lý thu, chi qua NSNN: 109.686 tỷ đồng; các khoản vay về cho vay lại: 40.900 tỷ đồng.

Ngày 11/11/2015, Quốc hội có Nghị quyết số 99/2015/QH13 về dự toán NSNN năm 2016, trong đó bổ sung 30.000 tỷ đồng vốn ODA cho ngân sách năm 2015. Theo đó: Tổng chi NSNN là 1.177.100 tỷ đồng, bội chi NSNN 256.000 tỷ đồng, tương đương 5,71% GDP.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, năm 2015 là năm cuối thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2011-2015, năm tạo đà cho thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020; vì vậy, nhiệm vụ được Quốc hội thông qua cho năm 2015 đã giải quyết nhiều nội dung tài chính ngân sách quan trọng.

Trong khi đó, còn nhiều thách thức, như: Điều kiện tình hình chính trị - kinh tế thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường; đặc biệt giá dầu giảm nhanh và sâu ảnh hưởng đến sản xuất, xuất khẩu, gây áp lực lên cân đối ngân sách: Thu NSNN, đặc biệt là ngân sách trung ương (NSTW) giảm, nhu cầu chi tăng cao cả về chi đầu tư cơ sở hạ tầng và chi an sinh xã hội.

“Dưới sự lãnh đạo của Đảng, giám sát của Quốc hội cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của các bộ, cơ quan trung ương, các địa phương và sự nỗ lực, cố gắng của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân; tình hình kinh tế - xã hội năm 2015 đã đạt nhiều kết quả tích cực. Đặc biệt những tháng cuối năm, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, điều hành tiếp tục thực hiện đồng bộ, quyết liệt các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đề ra, nhờ đó hầu hết các chỉ tiêu chủ yếu đều đạt và vượt kế hoạch; mức tăng trưởng kinh tế đạt 6,68%, cao nhất trong 8 năm qua (kế hoạch tăng 6,2%), kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, các cân đối lớn của nền kinh tế được giữ vững, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh.

Trên cơ sở đó, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán thu, chi NSNN năm 2015 như sau:

Tổng số thu cân đối NSNN là 1.291.342 tỷ đồng (bao gồm cả nguồn năm 2014 chuyển sang năm 2015, thu kết dư NSĐP năm 2014, thu huy động đầu tư của NSĐP và thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của Luật NSNN).

Tổng số chi cân đối NSNN là 1.502.189 tỷ đồng (bao gồm cả chuyển nguồn từ năm 2015 sang năm 2016);

Bội chi NSNN 263.135 tỷ đồng, bằng 6,28% GDP (không bao gồm kết dư NSĐP 52.288 tỷ đồng).

Thẩm tra báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2015, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, năm 2015 là năm cuối thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011-2015, do vậy phải giải quyết rất nhiều nội dung tài chính, ngân sách còn lại của cả nhiệm kỳ và chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo 2016-2020.

“Thu NSNN 2015 đã vượt dự toán được giao, chi NSNN ngày càng được quản lý chặt chẽ, bám sát dự toán, kịp thời thực hiện các nhiệm vụ chính trị, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, tăng cường và củng cố quốc phòng, an ninh, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống cho nhân dân”, báo cáo của Ủy ban Tài chính- Ngân sách nêu rõ.

Ủy ban này cũng đánh giá cao nỗ lực của Bộ Tài chính khi nhiều khoản thu đạt và vượt dự toán, công tác quản lý chi nhiều tiến bộ, bám sát chủ trương thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chi NSNN được tăng cường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính công...

Báo cáo của Ủy ban Tài chính- Ngân sách chỉ rõ: “Hầu hết các khoản thu NSNN năm 2015 đều đạt và vượt dự toán, một số khoản thu thuế, phí vượt cao so với dự toán đầu năm. Trong cơ cấu thu NSNN, thu nội địa từ hoạt động sản xuất kinh doanh chiếm 66% thu cân đối NSNN, đây là tỷ trọng khá cao so với các năm trước. Thu từ doanh nghiệp nhà nước có chuyển biến tích cực, tuy nhiên còn chưa tương xứng với nguồn lực và vai trò trong nền kinh tế”.

Về chi ngân sách nhà nước năm 2015, thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tài chính- Ngân sách cho rằng, công tác quản lý, chấp hành dự toán chi NSNN năm 2015 có tiến bộ, bám sát chủ trương thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chi NSNN được tăng cường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính công.

Ủy ban Tài chính- Ngân sách nhận định: Báo cáo quyết toán NSNN năm 2015 của Chính phủ đã được lập, kiểm toán, thẩm tra theo trình tự, thủ tục quy định. Trên cơ sở đó, Ủy ban này đề nghị Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2015 như sau:

Tổng số thu cân đối ngân sách nhà nước là 1.291.342 tỷ đồng (bao gồm cả chuyển nguồn từ năm 2014 sang năm 2015, thu kết dư ngân sách địa phương năm 2014, thu huy động đầu tư của ngân sách địa phương và thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước);

Tổng số chi cân đối ngân sách nhà nước là 1.502.189 tỷ đồng (bao gồm cả chuyển nguồn từ năm 2015 sang năm 2016);

Bội chi ngân sách nhà nước là 263.135 tỷ đồng, bằng 6,28% GDP (không bao gồm kết dư ngân sách địa phương).

Nguồn bù đắp bội chi NSNN: vay trong nước là 195.900 tỷ đồng, vay ngoài nước là 67.235 tỷ đồng.

Theo chương trình của Quốc hội, dự kiến, Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Quyết toán NSNN 2015 vào ngày 19/6/2017.