Trong tháng cuối của năm 2015, Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, tranh thủ thuận lợi, chủ động khắc phục khó khăn; triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ còn lại của năm 2015, phấn đấu đạt và vượt các mục tiêu, chỉ tiêu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2015. Đồng thời, chuẩn bị tốt việc triển khai nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2016.

Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đặc biệt là thủ tục hành chính; cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; thực hiện các nhiệm vụ tái cơ cấu nền kinh tế, tập trung cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn đầu tư ngoài ngành và vốn nhà nước không cần nắm giữ tại doanh nghiệp; đẩy nhanh việc sắp xếp các nông lâm trường quốc doanh theo tinh thần Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12/3/2014 của Bộ Chính trị.

Về phê duyệt Đề án tái cơ cấu, báo cáo mới đây của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp cho thấy, tính đến tháng 10/2015, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án tái cơ cấu của 20/20 tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước thuộc thẩm quyền. Các Bộ quản lý ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt Đề án tái cơ cấu của 79 tổng công ty nhà nước do Bộ ngành quản lý, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh làm đại diện chủ sở hữu.

Về thoái vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp, năm 2014, Công ty mẹ - tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước thực hiện thoái vốn đầu tư vào 05 lĩnh vực (chứng khoán, quỹ đầu tư, bảo hiểm, tài chính – ngân hàng, bất động sản) là 4.258 tỷ đồng. Trong đó: giá trị thoái là 4.184 tỷ đồng, giá trị thu được 4.292 tỷ đồng.

Theo đó, một số Công ty mẹ có giá trị thoái vốn đầu tư trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng (tính theo giá trị sổ sách) tương đối lớn trong năm 2014 như: Công ty mẹ - TĐ Điện lực thoái 588 tỷ đồng; Công ty mẹ - TĐ Than - KS VN thoái 381 tỷ đồng; Công ty mẹ - TĐ CN cao su VN thoái 381 tỷ đồng; TĐ Dầu khí quốc gia VN thoái 780 tỷ đồng; Công ty mẹ - TCT Hàng hải VN thoái 315 tỷ đồng; Công ty mẹ - TCT Lắp máy VN thoái 263 tỷ đồng.

Báo cáo của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp cũng đã chỉ ra giá trị đầu tư tăng thêm vào 05 lĩnh vực (chứng khoán, quỹ đầu tư, bảo hiểm, tài chính - ngân hàng, bất động sản) là 1.401 tỷ đồng. Giá trị đầu tư tăng thêm không phải bỏ tiền mua để đầu tư thêm mà do doanh nghiệp được nhận thêm cổ phiếu từ việc chia cổ tức, tăng vốn điều lệ từ nguồn vốn chủ sở hữu công ty cổ phần có vốn đầu tư của Công ty mẹ - DNNN.

Như vậy, tổng số vốn đầu tư vào 05 lĩnh vực nhạy cảm còn phải thoái theo Đề án tái cơ cấu DNNN đã được phê duyệt tính đến 31/12/2014 là 22.363 tỷ đồng.

Năm 2015, lũy kế đến tháng 10/2015, các đơn vị đã thoái được 4.460 tỷ đồng, thu được 4.113 tỷ đồng. Cụ thể: lĩnh vực chứng khoán là 41 tỷ đồng, lĩnh vực tài chính - ngân hàng là 1.213 tỷ đồng, lĩnh vực bảo hiểm là 105 tỷ đồng, lĩnh vực bất động sản là 2.930 tỷ đồng, quỹ đầu tư là 171 tỷ đồng. Giá trị đầu tư tăng thêm vào lĩnh vực bất động sản là 21 tỷ đồng.

Như vậy, theo Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp tính từ thời điểm Quốc hội ban hành Nghị quyết số 21/2011/QH13 ngày 26/11/2011, tổng giá trị đầu tư vào 05 lĩnh vực nhạy cảm (chứng khoán, quỹ đầu tư, bảo hiểm, tài chính - ngân hàng, bất động sản) mà các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước cần phải thoái là 23.325 tỷ đồng. Lũy kế số thoái vốn vào 05 lĩnh vực nhạy cảm từ năm 2012 đến tháng 10/2015: thoái được 9.866 tỷ đồng (bằng 42% số cần phải thoái cuối năm 2011), thu được 9.496 tỷ đồng, đầu tư thêm 4.538 tỷ đồng.

Số vốn đầu tư vào 05 lĩnh vực nhạy cảm cần phải thoái tiếp từ nay đến cuối năm 2015 là 16.193 tỷ đồng (do một số đơn vị điều chỉnh lại Đề án tái cơ cấu nên số phải thoái giảm 1.731 tỷ đồng), trong đó: lĩnh vực chứng khoán là 233 tỷ đồng, lĩnh vực tài chính - ngân hàng là 9.113 tỷ đồng, lĩnh vực bảo hiểm là 553 tỷ đồng, lĩnh vực bất động sản là 6.079 tỷ đồng, quỹ đầu tư là 215 tỷ đồng.

Chính vì vậy, tại Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11 Thủ tướng Chính phủ tiếp tục "hối thúc" các bộ, ngành, địa phương tiếp tục tập trung cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, thoái vốn đầu tư ngoài ngành và vốn nhà nước không cần nắm giữ tại doanh nghiệp.

Được biết, cơ chế chính sách "dọn đường" cho việc thoái vốn, cổ phần hóa đã được ban hành đầy đủ, kịp thời. Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào hoạt động sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2015 là dấu mốc quan trọng đối với hoạt động của DNNN, giải quyết được các vấn đề đặc thù đặt ra liên quan đến sự tồn tại và vận hành của các DNNN.

Đồng thời, đây là công cụ để Nhà nước giám sát, kiểm tra việc đầu tư, quản lý sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp, quy định rõ mục tiêu, nguyên tắc, hình thức, thẩm quyền và trình tự, thủ tục đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, khắc phục và chấn chỉnh việc doanh nghiệp sử dụng vốn, tài sản để đầu tư vào sản xuất kinh doanh không đúng mục tiêu, chiến lược, đầu tư dàn trải, đảm bảo công khai, minh bạch.

Trong năm 2014 và 2015 đồng thời với việc ban hành các Nghị định hướng dẫn Luật Doanh nghiệp năm 2014, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành một số văn bản nhằm hoàn thiện các cơ chế quản lý đầu tư vốn, quản lý tài chính, giám sát tài chính đối với DNNN và các văn bản nhằm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa DNNN, thoái vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp và vốn DNNN đầu tư đầu tư vào doanh nghiệp khác là tiền đề cơ bản và quan trọng để đẩy nhanh tiến độ tái cơ cấu DNNN.