Những kết quả nổi bật

Thực hiện Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 5/8/2014 về tăng cường quản lý và cải cách TTHC trong lĩnh vực thuế, hải quan, thời gian qua các Bộ, ngành, địa phương đã và đang tích cực triển khai, từng bước nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.

Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2015, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã triển khai cải cách thủ tục hành chính một cách quyết liệt và đồng bộ từ xây dựng cơ chế, chính sách, pháp luật cho đến việc tổ chức thực hiện và toàn diện nhằm góp phần tháo gỡ cho DN, thúc đẩy DN mở rộng thị trường, phát triển kinh doanh. Theo đó, Tổng cục Hải quan đã triển khai áp dụng thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại (VNACCS/VCIS). Đến nay, VNACCS/VCIS đã được triển khai tại tất cả các đơn vị hải quan trong toàn quốc, đảm bảo chất lượng, không gây xáo trộn hay làm gián đoạn quá trình làm thủ tục hải quan của DN. Các DN đã nhanh chóng tiếp cận với hệ thống mới và việc thực hiện thông quan đã đi vào ổn định, việc thực hiện các chức năng quản lý nhà nước của cơ quan hải quan được bảo đảm, chặt chẽ và hiệu quả. Tổng cục Hải quan cũng đã tiến hành rà soát, phân loại, bảo đảm minh bạch, rõ ràng các thủ tục hành chính; Chuẩn hóa, công bố công khai, niêm yết thủ tục hành chính theo Quyết định số 08/QĐ-TTg ngày 06/01/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Qua đó, đề nghị bãi bỏ 18 thủ tục, thay thế 02 thủ tục.

Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm tạo thuận lợi cho DN trong việc thực hiện các thủ tục Hải quan. Hiện nay, thủ tục hải quan điện tử đã trở thành phương thức chủ yếu để tiến hành thủ tục hải quan. Thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, từ ngày 01/01 đến ngày 31/5/2015, có 48,3 nghìn DN tham gia thực hiện thủ tục hải quan điện tử với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 129,94 tỷ USD; 3,18 triệu tờ khai. Hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS vận hành ổn định, không làm gián đoạn quá trình làm thủ tục xuất nhập khẩu hàng của DN. Hiện có 34/34 Cục Hải quan, 171/171 Chi cục Hải quan trong phạm vi toàn quốc thực hiện Hệ thống VNACCS/VCIS.

Trong 6 tháng đầu năm 2015, Tổng cục Hải quan tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành triển khai mở rộng Cơ chế một cửa quốc gia đảm bảo đúng tiến độ: Triển khai mở rộng tại 05 cảng biển quốc tế thuộc các Tỉnh/TP: Hải Phòng, Quảng Ninh, Ðà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh, Bà Rịa Vũng Tàu cho thủ tục hành chính đối với tàu biển xuất cảnh/nhập cảnh/quá cảnh; Các thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực đăng kiểm do Bộ Giao thông Vận tải quản lý dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 (bao gồm cả việc thanh toán trực tuyến đối với phí, lệ phí thực hiện thủ tục hành chính).

Đồng thời, toàn ngành Hải quan đã thực hiện nâng cấp và đưa vào vận hành các hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin khác trong các lĩnh vực hải quan như: Hệ thống thông quan điện tử, Hệ thống thông tin quản lý rủi ro, Hệ thống kế toán thuế, Hệ thống thông tin quản lý dữ liệu giá tính thuế, Hệ thống xác thực chữ ký số, Hệ thống thông tin quản lý miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế... Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động nghiệp vụ hải quan đã góp phần giảm thiểu giấy tờ do thực hiện thủ tục hải quan: Cắt giảm thời gian khai báo và xử lý tờ khai (Thời gian khai báo chỉ 1-3 giây); Giảm thiểu giấy tờ, giảm việc tiếp xúc giữa hải quan và DN nhờ áp dụng chữ ký số, khai báo trên hệ thống, thông tin chứng từ kèm theo bộ hồ sơ hải quan được tích hợp trong tờ khai; Hỗ trợ người sử dụng khi khai báo nhờ việc hệ thống cho phép tự động xác định thuế suất cho từng mã HS, tự tính thuế theo từng dòng hàng, khai thông tin trước và được sửa đổi thông tin nhiều lần; Hệ thống tự động phản hồi kết quả cho DN, giúp cho DN phối hợp với cơ quan hải quan xử lý thông tin một cách nhanh chóng, thuận lợi...

Tiếp tục đơn giản hóa TTHC hải quan

Tuy nhiên, thời gian thông quan hàng hóa vẫn còn cao so với các nước ASEAN-6; một số TTHC thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia và hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu còn bất cập và chậm cải cách: Hệ thống văn bản pháp luật về kiểm tra chuyên ngành còn nhiều nhưng chưa đủ, còn thiếu đồng bộ, chưa phù hợp thực tế và thông lệ của quốc tế; lực lượng kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu còn mỏng, phương tiện còn thiếu, hiệu quả thấp; hiệu quả phối hợp trong hoạt động kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu còn chưa cao.

Bên cạnh đó, theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, qua thời gian triển khai thực hiện công tác cải cách TTHC cho thấy, vẫn còn cá nhân, đơn vị chưa thực sự nhận thức đầy đủ, kịp thời về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác kiểm soát TTHC, bị động trong triển khai thực hiện công tác này. Việc công bố TTHC còn chưa đáp ứng yêu cầu thời gian quy định; đánh giá tác động TTHC quy định tại dự thảo văn bản quy pháp pháp luật chưa được thực hiện liên tục, thường xuyên. Bên cạnh đó, việc thực hiện cơ chế một cửa quốc gia là công việc mới, phức tạp, nhiều Bộ, ngành tham gia nên cần phối hợp chặt chẽ, tích cực giữa các Bộ ngành. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng và việc ứng dụng công nghệ thông tin của các Bộ, ngành không đồng đều dẫn đến quá trình thực hiện còn gặp khó khăn...

Do vậy, để tiếp tục cải cách TTHC, tăng cường quản lý trong lĩnh vực hải quan, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai quyết liệt, có hiệu quả, hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đề ra tại Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 12/3/2015 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2015 - 2016. Đẩy mạnh cải cách TTHC và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước của Bộ, ngành, đơn vị, thực hiện kết nối liên ngành để phối hợp hoạt động quản lý và thực hiện các TTHC liên quan đến hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và cơ quan liên quan kiểm soát chặt chẽ việc ban hành TTHC mới trong lĩnh vực hải quan; tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các TTHC đã ban hành, đảm bảo đơn giản, dễ thực hiện và giảm chi phí, thời gian tuân thủ. Đồng thời chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN, đảm bảo kết nối thông tin giữa các cơ quan, đơn vị quản lý chuyên ngành với Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia. Thủ tướng cũng yêu cầu vận hành và triển khai hiệu quả hệ thống hải quan điện tử (VNACCS/VCIS) giai đoạn 1; phối hợp với phía Nhật Bản hoàn thành các thủ tục trình Thủ tướng Chính phủ tiếp tục triển khai giai đoạn 2 nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống, hoàn thiện, bổ sung các chức năng: cấp phép tự động (e-Permit), C/O điện tử (e-C/O), lược khai điện tử (e-Manifest), thực hiện phương thức thanh toán thuế điện tử.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công Thương, Bộ Khoa học & Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cơ quan có liên quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao có trách nhiệm rà soát, xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động cấp phép, kiểm dịch, kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm (kiểm tra chuyên ngành) đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, đảm bảo quản lý chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu theo hướng tăng cường kiểm tra trọng tâm, trọng điểm đối với hàng hóa có nguy cơ cao ảnh hưởng đến dịch bệnh, sức khỏe người dân, an ninh xã hội và môi trường; ưu tiên và tạo thuận lợi về kiểm tra chuyên ngành đối với các mặt hàng Nhà nước khuyến khích xuất khẩu và hàng hóa nhập khẩu phục vụ sản xuất nhưng trong nước chưa sản xuất được... Thủ tướng cũng yêu cầu các bộ, ngành liên quan phải hoàn thành nhiệm vụ được giao trong quý IV/2015.

Bên cạnh đó, các cơ quan trên theo chức năng, nhiệm vụ được giao có trách nhiệm rà soát, xây dựng và công bố đầy đủ Danh mục kèm theo mã số HS đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo giấy phép và thuộc diện quản lý chuyên ngành của các Bộ, cơ quan ngang Bộ; hàng hóa thuộc đối tượng phải kiểm tra chuyên ngành, trong đó quy định rõ những mặt hàng phải kiểm tra tại cửa khẩu, mặt hàng kiểm tra trước khi thông quan, những mặt hàng được kiểm tra sau thông quan hoặc kiểm tra trước khi đưa ra tiêu thụ trên thị trường. Thực hiện đăng ký và trả kết quả kiểm tra qua mạng thông tin điện tử. Thời gian hoàn thành trước ngày 30/9/2015.

Đổng thời nghiên cứu ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với hàng hóa thuộc đối tượng kiểm tra chuyên ngành làm căn cứ để kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa; chỉ định rõ cơ quan kiểm tra nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa; chỉ định hoặc thừa nhận tổ chức chứng nhận/giám định chất lượng hàng hóa phù hợp quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn công bố áp dụng. Chỉ định và khuyến khích các tổ chức đánh giá sự phù hợp tham gia thực hiện kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu theo hướng xã hội hóa để bổ sung cơ sở kiểm tra, đáp ứng yêu cầu phát triển mạnh mẽ của hoạt động xuất nhập khẩu, tiết kiệm nguồn lực đầu tư của Nhà nước. Thời gian hoàn thành trong quý IV/2015.

Một trong các nhiệm vụ nữa là tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, phương tiện và nguồn nhân lực để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra chuyên ngành, rút ngắn thời gian kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đặc biệt là hàng hóa có nguy cơ cao ảnh hưởng đến dịch bệnh, sức khỏe con người, môi trường, an ninh xã hội… tại các cửa khẩu nơi có lưu lượng hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu lớn thuộc các tỉnh, thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh. Chỉ đạo cơ quan kiểm tra chuyên ngành thuộc và trực thuộc phối hợp với cơ quan hải quan trong việc trao đổi thông tin, thông báo kết quả kiểm tra chuyên ngành phục vụ việc thông quan hàng hóa được nhanh chóng, đúng quy định của pháp luật; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật về kiểm tra chuyên ngành, pháp luật về hải quan. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Thời gian hoàn thành trong quý I/2016.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu tiếp tục công khai, minh bạch các TTHC của Bộ, ngành đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua biên giới, thời gian giải quyết trên mạng Internet và niêm yết tại trụ sở cơ quan quản lý nhà nước các cấp. Bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức có năng lực, có trách nhiệm trong hướng dẫn chuẩn bị hồ sơ, tiếp nhận, xử lý các thủ tục hành chính. Đồng thời, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội DN, hiệp hội ngành nghề thực hiện khảo sát, nghiên cứu độc lập đánh giá định kỳ về chất lượng thực hiện thủ tục hải quan, công bố công khai cho cộng đồng DN và đưa ra các khuyến nghị với Bộ Tài chính; tham gia, phối hợp chặt chẽ với cộng đồng DN nắm bắt những vướng mắc, khó khăn, bất cập trong thực hiện TTHC về hải quan, phản ánh với Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) để xử lý, tháo gỡ kịp thời…