Tổng thống Joe Biden đã ký một lệnh hành pháp nhằm tăng cường cạnh tranh trong nền kinh tế quốc gia và hạn chế sự thống trị của các doanh nghiệp hàng đầu, tuyên bố nó sẽ củng cố lý tưởng "chủ nghĩa tư bản thực sự phụ thuộc vào cạnh tranh công bằng và cởi mở".

Sắc lệnh sẽ buộc chính phủ liên bang phải thực thi đầy đủ và tích cực luật chống độc quyền của Mỹ để ngăn ngừa các hành động lạm dụng của các công ty độc quyền, ngăn chặn những thương vụ sáp nhập dẫn đến sa thải nhiều nhân công, chống tăng giá hàng hóa hay hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng.

Sắc lệnh cũng quy định về các biện pháp nhằm làm giảm giá thuốc mua theo toa cho người dân Mỹ. Cụ thể, sắc lệnh cho phép các công ty của Mỹ nhập khẩu thuốc từ quốc gia láng giềng Canada để hạ giá thuốc ở trong nước và yêu cầu Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh phải lập kế hoạch chống tăng giá thuốc.

Tại buổi lễ ký kết ở Nhà Trắng, ông Biden đã nói về một số doanh nghiệp lớn: "Thay vì cạnh tranh vì người tiêu dùng, họ lại đang thâu tóm đối thủ. Thay vì giành công nhân, họ đang tìm cách để chiếm ưu thế về lao động".

Nhà Trắng cho biết mệnh lệnh của ông Biden tuân theo truyền thống của các tổng thống trước đây, những người đã hành động để hạn chế quyền lực của các công ty lớn. Trước đó, chính quyền của Theodore Roosevelt đã hạn chế những quỹ tín thác mạnh mẽ có sức ảnh hưởng đến những mảng lớn của nền kinh tế, bao gồm Standard Oil và đường sắt của J.P. Morgan. Chính quyền của Franklin D. Roosevelt cũng đã tăng cường thực thi chống độc quyền vào những năm 1930.

Daniel Crane, giáo sư luật tại Đại học Michigan, người tập trung vào chống độc quyền cho biết: "Đây thực sự là một kế hoạch chi tiết hoặc chương trình nghị sự hơn là một mệnh lệnh hành pháp truyền thống. Đây là một chương trình nghị sự chính sách rất rộng và đầy tham vọng đối với chính quyền ông Biden, cung cấp nhiều thông tin chi tiết về phương hướng và ưu tiên của chính quyền, nhưng có thể có nhiều điểm hạn chế".

Lệnh của ông Biden bao gồm một loạt các sáng kiến ​​hướng đến người tiêu dùng có khả năng dẫn đến các quy định mới của liên bang, nhưng nó cũng bao gồm "nhiều ngôn từ" chỉ đơn giản là khuyến khích các cơ quan thực hiện hành động nhằm tăng cường bảo vệ người lao động và người tiêu dùng.

Các nhóm kinh doanh và thương mại nhanh chóng bày tỏ sự phản đối, cho rằng lệnh này sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh nền kinh tế nước Mỹ đang phục hồi sau đại dịch COVID-19.

Jay Timmons, chủ tịch và giám đốc điều hành của Hiệp hội các nhà sản xuất quốc gia cho biết: "Một số hành động được công bố ngày hôm nay có thể là giải pháp cho một số vấn đề. Tuy nhiên, họ đe dọa sẽ hủy hoại sự tiến bộ của chúng tôi bằng cách phá hoại thị trường tự do và tạo tiền đề cho quan niệm sai lầm rằng công nhân của chúng tôi không được định vị để thành công".

Lệnh này tìm cách giải quyết các điều khoản không cạnh tranh - một vấn đề ảnh hưởng đến khoảng 36 triệu đến 60 triệu người Mỹ, theo Nhà Trắng. Nó sẽ khuyến khích Ủy ban Thương mại Liên bang cấm hoặc hạn chế các thỏa thuận như vậy, tăng cường hướng dẫn chống độc quyền, buộc người sử dụng lao động chia sẻ thông tin về tiền lương và lợi ích với nhân viên.

Lệnh này cũng nhắm vào những gã khổng lồ công nghệ Facebook, Google, Apple và Amazon bằng cách kêu gọi giám sát chặt chẽ hơn các vụ sáp nhập, "đặc biệt chú ý đến việc mua lại các đối thủ cạnh tranh non trẻ, sáp nhập hàng loạt, tích lũy dữ liệu, cạnh tranh bởi sản phẩm 'miễn phí' và ảnh hưởng đến quyền riêng tư của người dùng".

Trong lệnh điều hành của mình, ông Biden cũng kêu gọi Ủy ban Hàng hải Liên bang có hành động chống lại các chủ hàng mà họ cho là "tính phí cắt cổ cho các nhà xuất khẩu Mỹ", cũng như yêu cầu các chủ sở hữu đường sắt "tăng cường nghĩa vụ của họ để đối xử công bằng với các công ty vận tải hàng hóa khác".

Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar, một đảng viên Đảng Dân chủ ở Minnesota, chủ tịch Tiểu ban Tư pháp Thượng viện về Chính sách Cạnh tranh, nói rằng lệnh hành pháp của ông Biden cần được củng cố bằng hành động của Quốc hội.

"Chính sách cạnh tranh cần năng lượng và cách tiếp cận mới để chúng tôi có thể giải quyết vấn đề độc quyền của Mỹ", ông Klobuchar nói.