Tiềm năng phát triển

Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2011-2020 đã xác định xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán phái sinh theo hướng phát triển các công cụ từ đơn giản đến phức tạp. Về dài hạn, hoạt động thị trường chứng khoán phái sinh có công cụ gốc là chứng khoán, hàng hóa, tiền tệ.

Lợi thế đòn bẩy là một đặc điểm khác biệt của chứng khoán phái sinh với chứng khoán cơ sở. Khi tham gia giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư chỉ phải bỏ một khoản tiền ký quỹ nhỏ hơn giá trị hợp đồng gọi là ký quỹ ban đầu. Khi giá của hợp đồng tương lai biến động theo chiều hướng có lợi, thì nhà đầu tư có thể ghi nhận một khoản lãi lớn trên giá trị ký quỹ ban đầu.

Ngược lại, khi giá hợp đồng biến động theo hướng bất lợi, nhà đầu tư có thể sẽ phải chịu những khoản thiệt hại lớn trên khoản ký quỹ trong thời gian rất ngắn. Khi giá trị ký quỹ của nhà đầu tư xuống thấp hơn mức ký quỹ ban đầu, họ phải lập tức nộp ký quỹ bổ sung. Nếu không nộp bổ sung ký quỹ kịp thời, nhà đầu tư buộc phải đóng một phần hoặc toàn bộ vị thế đang nắm giữ dù vẫn phải thanh toán các thiệt hại cho công ty chứng khoán và Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD).

Do vậy, thời gian đầu triển khai, thị trường chứng khoán phái sinh vẫn chỉ là sân chơi của các “ông lớn” và các công ty chứng khoán có tiềm lực tài chính hàng đầu thị trường. Đến thời điểm hiện tại chỉ có khoảng 20/80 công ty chứng khoán tại Việt Nam đáp ứng điều kiện đăng ký làm thành viên bù trừ cho thị trường chứng khoán phái sinh.

Ngay sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước lựa chọn là ngân hàng duy nhất thanh toán cho dịch vụ chứng khoán phái sinh, VietinBank đã chuẩn bị các giải pháp nghiệp vụ và kỹ thuật nhằm bảo đảm giao dịch thông suốt và đồng chuẩn giữa VietinBank, các công ty chứng khoán, VSD và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).

Kết quả khảo sát nền tảng kỹ thuật của các công ty chứng khoán cho thấy, hệ thống lõi được xây dựng bởi nhiều đối tác khác nhau hoặc do chính bộ phận kỹ thuật của công ty phát triển nên có nhiều khác biệt, do vậy để triển khai kết nối thông luồng giao dịch và chuẩn hóa về chuẩn trao đổi giữa VietinBank, VSD và HNX,  giải pháp của VietinBank phải được xây dựng linh hoạt, đa phương thức kết nối qua MQ (Message Queue), Webservice để hỗ trợ được tất cả các công ty chứng khoán.

Hơn nữa, trên cơ sở nền tảng của giải pháp ngân hàng thanh toán, VietinBank cũng xây dựng giải pháp tổng thể cung ứng gói sản phẩm, dịch vụ cho các công ty chứng khoán như dịch vụ thu hộ - chi hộ, phân bổ tiền lỗ lãi vị thế, lãi tiền gửi cho nhà đầu tư để kết nối dịch vụ cho tất cả các thành viên của thị trường. Nhờ vậy giải pháp của VietinBank nhận được sự ủng hộ và đánh giá cao của các công ty chứng khoán.

Việc chấp thuận VietinBank làm ngân hàng thanh toán cho các giao dịch chứng khoán phái sinh cho thấy sự ghi nhận của các cơ quan quản lý nhà nước về năng lực tài chính, nền tảng hệ thống công nghệ thông tin an toàn, bảo mật và khả năng cung ứng những dịch vụ thanh toán hiện đại của VietinBank. Đồng thời, đó cũng là một trọng trách, áp lực rất lớn với VietinBank.

Đại diện của VietinBank cho biết, thời gian tới, Ngân hàng tiếp tục phối hợp với các công ty chứng khoán kiểm thử hệ thống, thống nhất quy trình phối hợp đối với từng nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu triển khai thị trường theo tiến độ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VSD và HNX.

Việc triển khai thành công giải pháp sẽ góp phần khẳng định thương hiệu, nâng cao hình ảnh, uy tín của VietinBank trên thị trường. Có thể nói đây là “lợi nhuận” lớn nhất mà VietinBank đạt được trong quá trình hợp tác, nghiên cứu, xây dựng hệ thống, góp phần triển khai thị trường chứng khoán phái sinh. Dự kiến, thị trường này sẽ được khai mở giữa năm nay.