DATC vào cuộc

Nhiệm vụ xử lý nợ, tái cơ cấu các DN thuộc Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) đã được lên kế hoạch từ trước. Tuy nhiên, đây là thời điểm Công ty Mua bán nợ Việt Nam (DATC) đang bước vào giai đoạn “tăng tốc”. Không để tình trạng nợ nần tại các DN này kéo dài, DATC đã thành lập Phòng Mua bán nợ 2 để thực hiện chuyên trách các công việc liên quan đến tái cơ cấu Vinashin, lựa chọn và lên phương án tái cơ cấu DN trên cơ sở đã khảo sát.

Đến nay, sau khi khảo sát, DATC đã phân loại, trong số hơn 200 DN có khoảng 70 DN là 100% vốn Nhà nước, số còn lại là cổ phần hoặc có liên quan về thương hiệu; nhiều DN có thể được tái cơ cấu nhanh, đảm bảo cân bằng thu - chi chỉ sau một thời gian ngắn. Bên cạnh đó, DATC cũng nhận thấy, có một số DN đã lâm “bệnh nặng” do đầu tư quá lớn, dàn trải, vượt qua thực lực vốn có cả về tài chính và trình độ quản lý. Có DN nợ đến 20.000 tỷ đồng…đang loay hoay không biết bấu víu vào đâu.

Bằng kinh nghiệm, cộng với nguồn lực về con người, tài chính, DATC đang xây dựng các phương án tái cơ cấu cho Vinashin; tính toán hiệu quả của từng phương án xử lý tại mỗi DN. Nếu tái cơ cấu mà quá tốn kém và không đem lại hiệu quả xã hội thì nên cho giải thể hoặc phá sản. Thực tế cũng đặt ra vấn đề, việc phá sản một DN không đơn giản, DN phải giải quyết rất nhiều vấn đề, từ lao động, thuế, tài sản, công nợ của các chủ nợ… Do đó, công việc khảo sát, nghiên cứu, phân tích thực tế từng DN là hết sức quan trọng (nó quyết định đến sự sinh tồn của DN và tác động mạnh đến đời sống của người lao động...); việc lựa chọn DN nào và phương thức nào để “giải cứu” trước tiên cũng là vấn đề đặt ra.

Giải quyết vấn đề trên, DATC sẽ mua lại nợ cho ngân hàng để họ giải phóng sổ sách, chốt nợ. Đồng thời, tiến hành cơ cấu lại DN về mọi mặt, nhân lực, tài chính, định hướng kinh doanh... Thông thường, để thực hiện tái cơ cấu thành công một DN hoạt động trở lại, làm ăn có hiệu quả ít nhất phải từ 3-5 năm và phải mất nhiều công sức. Đây là những điều DATC đã lường hết khi tiến hành xử lý nợ và tái cơ cấu các DN của Vinashin. Thậm chí, DATC còn tính đến phương án đưa cả nhà đầu tư nước ngoài vào, hay nhiều tàu bè đã đóng xong cũng phải bán chịu cho đối tác; Có thể bán rẻ, bán chịu còn hơn cứ giữ rồi phải bảo dưỡng hàng năm; Những con tàu đang đóng dở thì tìm nhà đầu tư mới.

Ông Phạm Thanh Quang khẳng định: “Với vai trò, sứ mệnh của mình, DATC xác định việc đầu tiên là phải để DN hoạt động trở lại, có thể hoạt động sản xuất kinh doanh chưa đủ bù đắp, nhưng để giảm dần lỗ xuống. Sau đó đến giai đoạn dừng lỗ và có lãi một chút sẽ tiếp tục củng cố bộ máy, tìm cơ hội. Nếu kinh tế thế giới phục hồi thì ngành đóng tàu không hết việc làm. Do vậy, phải giữ nó để chờ cơ hội. Chúng ta phải tính những bài toán vĩmô, mang tính dài hạn…”.

Thành công ban đầu

Có thể nói, quyết tâm tái cơ cấu từ các cấp, các ngành cùng sự nhập cuộc mạnh mẽ xử lý nợ xấu của DATC ban đầu đã tạo ra được những chuyển biến tích cực tại Vinashin. Điều này đã được Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường thừa nhận mới đây trước báo giới “việc tái cơ cấu Vinashin đến nay đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu, công việc này đang tiếp tục triển khai quyết liệt để mang lại thành công”.

Cụ thể, ngày 27/9/2013, DATC cùng với Vinashin và các tổ chức tín dụng trong nước đã thực hiện phát hành và bàn giao trái phiếu hoán đổi nợ của Vinashin với 18 tổ chức tín dụng trong nước đợt 1 trị giá hơn 11.000 tỷ đồng. Hiện Vinashin đã giảm được 46 DN để thu gọn quy mô hoạt động, chỉ tập trung vào ngành nghề kinh doanh chính là đóng và sửa chữa tàu thủy; chấm dứt thí điểm mô hình tập đoàn, chuyển sang mô hình tổng công ty với 8 đơn vị thành viên; cơ cấu lại các khoản nợ theo hướng giảm nợ, giảm lãi suất, kéo dài thời gian trả nợ phù hợp với tình hình thực tế của DN...

Như vậy, đến thời điểm này, Vinashin đã phát hành thành công trái phiếu trong nước đợt 1 với trị giá trên 11.000 tỷ đồng với lãi suất bằng trái phiếu chính phủ. Hiện còn 17.000 tỷ đồng nợ trong nước sẽ tổ chức phát hành chậm nhất đầu năm 2014. Đối với khoản nợ 600 triệu USD với các chủ nợ nước ngoài, hiện Vinashin đã đạt được thỏa thuận với các chủ nợ, dự kiến trong tháng 10/2013 sẽ tái cơ cấu xong khoản nợ này. Ngoài ra, khoản nợ 200 triệu USD của các chủ nợ nhỏ lẻ nước ngoài cũng đã tái cơ cấu xong.

Hiện Chính phủ đã có phương án xử lý cả nợ trong nước và ngoài nước, bản thân chủ nợ nước ngoài đã sẵn sàng giãn nợ và bán lại nợ, Vinashin cũng đã mua được nhiều khoản nợ của các tổ chức nước ngoài, không ít ngân hàng chấp nhận bán cho nhà đầu tư hoặc bán cho Vinashin với giá dưới 30% và có chủ nợ chấp nhận kéo dài thời gian, thu lãi suất thấp... cùng sự vào cuộc của DATC đây là những điều kiện tốt để Vinashin thực hiện tái cơ cấu thành công.

Thực tế cũng cho thấy, hiện nay hoạt động đóng tàu đã co bớt, nhưng vẫn phải tiếp tục vận hành để giữ lại những máy móc, nhà xưởng, ụ nổi… còn tốt. Những tài sản như ụ, cảng, cẩu, máy móc, thiết bị… không phải là vấn đề lớn đáng lo, vì nó thuộc vốn chủ, nếu tăng vốn chủ lên thì sẽ giảm lãi vay. Với nhiều giải pháp được triển khai như vậy, ông Phạm Thanh Quang lạc quan cho rằng: Chỉ cần 3 năm nữa tình hình sẽ khác. Thế giới đã có nhiều nhà máy đóng tàu đóng cửa, bán sắt vụn rồi. 3 năm nữa, nhu cầu phát triển trở lại thì đóng tàu lại không hết việc. Bây giờ phải tính để giữ cơ sở sản xuất, còn con người có thể giảm để họ đi làm việc khác để giải quyết dôi dư… đến khi có việc họ lại về.

“Tôi đã đi hầu hết các đơn vị của Vinashin, những thăng trầm của ngành đóng tàu tôi đều biết nhưng cái vướng hiện nay là việc nhìn nhận, đánh giá như thế nào cho đúng” – Ông Quang nói.

Bài đăng trên Tài chính & Đầu tư số 10 - 2013