Báo cáo từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, tính đến 20/12, tổng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam đạt gần 27,72 tỷ USD, trong đó bất động sản vẫn giữ vị trí “á quân” với hơn 4,45 tỷ USD, chiếm 16,1% tổng vốn đầu tư đăng ký.

Khối ngoại đua rót tiền

Nhìn vào các con số thống kê có thể dễ nhận thấy vốn FDI đăng ký mới vào Việt Nam trong năm 2022 sụt giảm gần 11% so với năm 2022, tuy nhiên riêng dòng vốn rót vào lĩnh vực bất động sản lại tăng mạnh gần 1,85 tỷ USD, tương đương tăng hơn 70% so với năm 2021.

Việc vốn ngoại tăng mạnh rõ ràng cho thấy khối ngoại vẫn đang đặt niềm tin lớn vào bất động sản Việt Nam. Các phân khúc như bất động sản công nghiệp và hậu cần, khu đất phát triển, khách sạn và văn phòng đang là những sản phẩm được các nhà đầu tư quốc tế săn lùng.

Chia sẻ với báo giới, ông Đoàn Duy Hưng, Tổng giám đốc Cổng thông tin bất động sản Việt Nam (iipvietnam.com), cũng xác nhận từ đầu năm đến nay, đầu tư FDI tăng mạnh so với giai đoạn cuối năm 2021.

Thực tế cho thấy, FDI luôn là một dòng tiền quan trọng, có thể trở thành phương án hỗ trợ kịp thời và đắt giá đối với bất kỳ lĩnh vực nào, trong đó có bất động sản trong bối cảnh tín dụng bị siết chặt. Nguồn vốn này, ở từng thời điểm, có thể trở thành “đòn gánh” cho cả thị trường.

Báo cáo nghiên cứu mới đây của Dat Xanh Services cũng chỉ ra kể từ năm 2022 đến nay, trước những khó khăn bủa vây, không ít doanh nghiệp nội đã buộc phải tung ra nhiều giải pháp từ tăng chiết khấu, chia nhỏ tài sản để bán, cầm cố cổ phiếu…, trong đó đặc biệt phải kể đến việc hợp tác với quỹ đầu tư quốc tế.

Điển hình có thể kể đến thương vụ bắt tay giữa Danh Khôi Group và Tập đoàn Tokyu Corporation tại dự án The Mekari với giá trị hợp đồng lên tới 1.000 tỷ đồng vào tháng 8/2022. Warburg Pincus (Hoa Kỳ) đã rót 250 triệu USD vào phân khu Tropicana - dự án Novaworld Hồ Tràm của Novaland vào tháng 6. Hay CapitaLand Development mua lại một khu đất dự án phức hợp 8 ha tại TP. Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh), với tổng giá trị phát triển ước tính khoảng 1 tỷ đô la Singapore (khoảng 716 triệu USD) vào tháng 7.

Nguy cơ hay cơ hội?

Trong bối cảnh thị trường bất động sản đang đối diện nhiều khó khăn, việc khối ngoại đua rót tiền khiến nhiều người lo ngại các doanh nghiệp trong nước sẽ đánh mất lợi thế, thậm chí phải “bán mình”.

Điển hình như trong văn bản mới đây gửi đến Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) Lê Hoàng Châu cũng đề cập đến nguy cơ doanh nghiệp trong nước trở thành “mồi ngon” trong cuộc “đi săn” của các doanh nghiệp nước ngoài.

Tuy nhiên, theo giới phân tích, thời thế đang dần thay đổi, các thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) hiện nay đang có xu hướng chuyển dần từ “mua đứt, bán đoạn” sang hợp tác, tạo nên những giá trị cộng hưởng, lợi cho cả đôi bên.

Theo đó, hầu hết các doanh nghiệp hiện đã không còn xem M&A chỉ là một “game thu gom tài sản”, hay “cá lớn nuốt cá bé” nữa, mà xem đây như giải pháp để cộng hưởng sức mạnh, tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh thị trường đang đứng trước nguy cơ rơi vào suy thoái.

Chưa kể, trong những năm trở lại đây, doanh nghiệp bất động sản trong nước đang gia tăng đáng kể sức cạnh tranh và ngày càng nắm nhiều lợi thế trong cuộc đua với các doanh nghiệp hùng mạnh đến từ nước ngoài.

Minh chứng, theo ông Đỗ Duy Thành, Quản lý Bộ phận Tư vấn Đầu tư Savills Hà Nội, thời gian qua, những khó khăn về đất đai, pháp lý khiến hầu hết doanh nghiệp lớn đến Việt Nam đều lựa chọn M&A với doanh nghiệp trong nước.

Nguyên nhân là bởi lợi thế của doanh nghiệp nội hiện tại là sự thông thạo vùng miền, linh hoạt về dòng vốn, đồng thời đang giữ vai trò tiên phong tại các thị trường mới, vùng ven. Chưa kể, quỹ đất sạch và giá đất tăng cao hiện cũng đang tạo áp lực không nhỏ lên các doanh nghiệp ngoại khi vào Việt Nam.

Dựa trên những diễn biến từ thực tế, theo các chuyên gia, việc vốn ngoại rót mạnh vào thị trường cần được nhìn nhận như là cơ hội thay vì là mối đe dọa. Với những tín hiệu tích cực, các cuộc thăm dò chỉ ra xu hướng M&A sẽ tiếp tục tăng tốc trong thời gian tới.

Tuy nhiên, một trong những cản trở khiến FDI vẫn khó vào thị trường bất động sản là khung pháp lý cho đầu tư nước ngoài hiện còn nhiều điều bất cập cần hoàn thiện. Điển hình như trong công tác giải tỏa mặt bằng ở các dự án chậm chạp và trình độ tay nghề của lực lượng lao động trong nước còn thấp làm cản trở dòng vốn dồi dào từ nước ngoài này.

Ngoài ra, nhiều điều khoản trong Luật Nhà ở, Luật Đất đai và Luật Kinh doanh Bất động sản hiện vẫn chưa thống nhất, gây ra những ách tắc chưa tìm được hướng giải quyết cũng là yếu tố cản trở sự phát triển của các thương vụ M&A trong lĩnh vực địa ốc.

Vì vậy, để dòng vốn ngoại tiếp tục chảy mạnh, trở thành “đòn gánh” cho thị trường bất động sản trong bối cảnh khó khăn bủa vây, các cơ quan chức năng cần thúc đẩy tháo gỡ các vướng mắc để các doanh nghiệp "đón sóng" FDI.