1. Thăm cấp nhà nước

Gần 3 năm kể từ khi nhậm chức, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên tới Mỹ vào cuối tháng 9.2015 - sự kiện được cả hai bên miêu tả là “cột mốc quan trọng” trong quan hệ song phương. Tổng cộng có 49 kết quả cụ thể được tuyên bố sau các cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo. Các nhà phân tích cho rằng, chuyến thăm cấp nhà nước này đạt mục tiêu ngoài mong đợi trong việc ổn định quan hệ song phương thông qua cách giải quyết bất đồng mang tính xây dựng và hợp tác thiết thực.

2. Biến đổi khí hậu

Sau thỏa thuận cắt giảm khí thải mang tính bước ngoặt giữa hai nước năm 2014, trong chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Mỹ, hai bên đã ra tuyên bố chung nhằm đưa ra các mục tiêu tham vọng hướng tới một thỏa thuận khí hậu toàn cầu tại Hội nghị của LHQ vào tháng 12 ở Paris. Trong bối cảnh thỏa thuận khí hậu lịch sử đã được ký kết tại Paris, giới chuyên gia cho rằng, Bắc Kinh và Washington sẽ tiếp tục đóng vai trò chính trong việc thúc đẩy triển khai thỏa thuận cũng như trong cuộc chiến dài hạn chống lại tình trạng ấm lên toàn cầu.

3. Đầu tư tăng vọt

Các số liệu của Mỹ cho thấy Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư phát triển nhất ở Mỹ với tỷ lệ vốn đầu tư vào bất động sản, nhà hàng khách sạn, dịch vụ công nghệ ở mức cao nhất. Đầu tư trực tiếp nước ngoài của Trung Quốc ước tính vượt mức 10 tỷ USD trong năm 2015, năm thứ ba liên tiếp. Trong khi đó, đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc vẫn ở mức ổn định.

4. Đơn đặt hàng khổng lồ

Theo báo cáo của Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc tăng 198% trong thập kỷ qua với mức tăng trưởng trung bình hằng năm 13%. Trung Quốc nằm trong top 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất của 39 trên tổng số 50 bang của Mỹ. Boeing là doanh nghiệp thắng lớn nhất trong năm 2015 khi nhận được từ Trung Quốc với 300 máy bay, tổng trị giá đơn hàng lên tới 38 tỷ USD.

5. Giao lưu nhân dân

Các số liệu mới nhất cho thấy hơn 274.000 học sinh Trung Quốc học tại các trường của Mỹ trong năm 2013 - 2014, chiếm 31% tổng số học sinh quốc tế và đóng góp khoảng 22 tỷ USD cho nền kinh tế Mỹ. Trong khi đó, Chính phủ Trung Quốc đang tài trợ cho 50.000 học sinh Trung Quốc và Mỹ sang nước còn lại học tập trong 3 năm tới. Năm 2015 cũng tiếp tục chứng kiến làn sóng khách du lịch Trung Quốc với mức chi tiêu lớn đổ về Mỹ.

6. Cuộc chiến chống khủng bố

Các vụ tấn công khủng bố ở Paris, vụ đặt bom máy bay dân sự Nga ở Sina, Ai Cập và vụ Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng giết hại các con tin đã gióng lên hồi chuông báo động toàn thế giới về nguy cơ ngày càng tăng của chủ nghĩa khủng bố. Trong khi Mỹ đang tích cực thúc đẩy một liên minh chống IS, Trung Quốc vẫn tỏ ra dè dặt trong hành động, bất chấp việc một công dân Trung Quốc bị IS hành quyết. Các nhà phân tích cho rằng, chống khủng bố có thể là một cơ hội hợp tác cho quan hệ Mỹ - Trung.

7. Căng thẳng Biển Đông

Biển Đông là một trong những từ khóa được đề cập nhiều nhất trong quan hệ Mỹ - Trung trong năm qua. Đây cũng là một trong những vấn đề “dậy sóng” nhất trong quan hệ song phương. Mỹ đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về tự do, an toàn hàng hải trên Biển Đông, nhiều lần công khai chỉ trích các hành động đơn phương xây dựng, bồi đắp đảo nhân tạo và rặng san hô trên Biển Đông của Trung Quốc. Thậm chí tháng 10.2015, Mỹ đã điều tàu chiến tới tuần tra ở khu vực này.

8. An ninh mạng

Đây cũng là từ khóa được nhắc đến nhiều nhất trong quan hệ Mỹ - Trung. Căng thẳng xung quanh vấn đề an ninh mạng đã cho thấy mức độ thiếu lòng tin giữa hai cường quốc. Mỹ nhiều lần cáo buộc Trung Quốc đứng sau các vụ tấn công mạng, làm rò rỉ thông tin của Chính phủ Mỹ, đánh cắp bí mật của các công ty thương mại Mỹ, điều mà Trung Quốc vẫn bác bỏ. Trong một nỗ lực giải quyết vấn đề này, hai nước đã tổ chức đối thoại cấp bộ trưởng vào đầu tháng 12.2015, sau khi thỏa thuận chống tin tặc song phương được ký kết hồi tháng 9.

9. Cạnh tranh quản trị toàn cầu

Mặc dù Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) do Trung Quốc khởi xướng, thu hút tới 57 quốc gia ký kết trở thành thành viên sáng lập, song Mỹ đã lựa chọn đứng ngoài định chế này. Và khi Chính quyền Obama thành công trong việc thúc đẩy ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), hiệp định lớn nhất trong hai thập kỷ qua, Trung Quốc cũng đứng ngoài lề. Việc Mỹ và Trung Quốc lần lượt thúc đẩy các sáng kiến thương mại cho thấy sự cạnh tranh ngầm giữa hai quốc gia trong quản trị toàn cầu.

10. Quan hệ nước lớn kiểu mới

Cụm từ này xuất hiện dày đặc trước và trong chuyến thăm Mỹ hồi tháng 9.2015 của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nhưng cho đến nay, dường như Mỹ không thực sự mặn mà với đề xuất của Trung Quốc về “xây dựng quan hệ nước lớn kiểu mới” vì mục đích bản chất của ý tưởng này là Bắc Kinh muốn thuyết phục Washington tạo không gian cho Trung Quốc “trỗi dậy” mà không vấp phải sự kiềm chế của Mỹ. Vì thế, trong khi Trung Quốc luôn nhấn mạnh những điểm tương đồng, những điểm có lợi cho việc hợp tác giữa hai nước thì Mỹ luôn nhấn mạnh tới các khác biệt và yêu cầu Bắc Kinh có cách hành xử tôn trọng trật tự, an ninh trong khu vực, chẳng hạn như mối đe dọa an ninh mạng từ Trung Quốc, các hoạt động đơn phương của Bắc Kinh ở Biển Đông...