Các chuyên gia đều đồng thuận dự đoán rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ phải trả giá cho cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa hai nền kinh tế lớn và cái giá đó đang ngày càng tăng lên. Trong khi hai bên leo thang cuộc chiến thì có ảnh hưởng gì đến phần còn lại của thế giới và đặc biệt là Ấn Độ? Những diễn biến này đã làm thị trường chứng khoán trở nên sôi động và có thể dẫn đến tâm lý rủi ro giữa các nhà đầu tư.

Một lo ngại lớn hơn là một khi Mỹ và Trung Quốc đạt được một thỏa thuận nào đó, Mỹ sẽ im lặng hay sẽ hướng tới các nền kinh tế lớn khác, chẳng hạn như Ấn Độ? Những phát ngôn gần đây của các quan chức chính phủ cao cấp của Mỹ về thị trường Ấn Độ không đủ cởi mở cho hàng hóa và dịch vụ của Mỹ có thể sẽ trở thành hành động nếu phản ánh suy nghĩ của Tổng thống Hoa Kỳ.

Bây giờ, Mỹ đã áp dụng mức thuế cao hơn đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Hồi tháng 4 năm 2018, Mỹ đã áp đặt mức thuế 25% đối với 50 tỷ đô la hàng nhập khẩu của Trung Quốc và sau đó vào tháng 9, tiếp tục tăng 10% đối với hàng nhập khẩu trị giá 200 tỷ đô la. Mức thuế 10% này đã tăng lên 25% chính thức từ ngày 10/5 sau nhiều lần trì hoãn và đàm phán. Mỹ công bố chỉ số giá nhập khẩu theo khu vực.

Trong năm 2016 và 2017, đối với Trung Quốc, chỉ số này cho thấy sự sụt giảm hàng tháng, hơn một năm trước. Năm 2018, chỉ số này đã chuyển biến tích cực nhưng với biên độ rất nhỏ trong mỗi tháng cho đến tháng 10, sau đó đã bắt đầu giảm trở lại. Số liệu tháng 3 năm 2019 cho thấy sự suy giảm 0,9%. Điều này có thể hàm ý là thuế quan của Mỹ đã có một số tác động đến giá nhập khẩu hàng hóa do Trung Quốc sản xuất. Nhưng hiệu ứng này đã mờ nhạt vào năm 2019 khi hai bên đình chiến. Việc tăng thuế hiện tại có thể thấy hiệu ứng đó đang trở lại.

Ngay cả tình hình hiện nay, những kỳ vọng của thị trường dường như chỉ ra rằng Mỹ-Trung sẽ đạt được một thỏa thuận ngừng chiến nào đó, mặc dù có thể mất nhiều thời gian hơn cho sự leo thang của thuế quan và phản ứng đối kháng từ Trung Quốc. Một cuộc chiến thương mại kéo dài không tốt cho nền kinh tế toàn cầu. Hội nghị Liên Hiệp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) đã cảnh báo về tác hại của tranh chấp thương mại đối với nền kinh tế toàn cầu.

Theo đó, suy thoái kinh tế thường đi kèm với những xáo trộn về giá cả hàng hóa, thị trường tài chính và tiền tệ, tất cả sẽ có tác động quan trọng đối với các nước đang phát triển. Một mối quan tâm lớn là rủi ro căng thẳng thương mại có thể xoáy vào các cuộc chiến tiền tệ, khiến cho nợ bằng đồng USD trở nên khó khăn hơn.

Một tài liệu nghiên cứu của Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco đã làm sáng tỏ về tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đối với lạm phát của Mỹ. Các tác giả nhận thấy rằng, đóng góp của hàng nhập khẩu Trung Quốc vào tổng thể tiêu dùng cá nhân và đầu tư kinh doanh có thể rất nhỏ, lần lượt là 1,7% và 5,4%.

Tuy nhiên, khi phải đối mặt với mức thuế cao tới 25% đối với một nhóm sản phẩm rộng, thậm chí những tỷ lệ nhỏ này có thể dẫn đến áp lực tăng giá khá lớn. Thuế quan hiện tại đang thêm 0,1 điểm tập trung vào lạm phát giá tiêu dùng và 0,4 điểm tập trung vào lạm phát giá đầu tư kinh doanh. Nếu tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đều bị áp thuế 25%, thì những con số này sẽ tăng lên 0,4 điểm và 1,4 điểm phần trăm.

Điều đó có ý nghĩa rất lớn. Sự sụp đổ của một cuộc tranh chấp thương mại Mỹ-Trung kéo dài sẽ được cả thế giới cảm nhận chứ không chỉ riêng Ấn Độ. Nhưng các nhà đầu tư nên thận trọng một chút về những gì xảy ra, một khi Mỹ và Trung Quốc leo thang hơn nữa. Nếu điều này làm giảm tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc, thì đó là một rủi ro chính.

Với bối cảnh hiện tại, một số người vẫn nhìn thấy cơ hội trong việc này, rằng các công ty Ấn Độ có thể trở thành một thị trường xuất khẩu thay thế cho Mỹ. Các nhà nghiên cứu Ấn Độ cho rằng nước này có thể trở thành đối tác mới cho các công ty Trung Quốc muốn sản xuất tại Ấn Độ và xuất khẩu hàng hóa từ Ấn Độ.

Điều này một phần là do cuộc chiến thuế quan mà còn vì những lý do khác như chi phí và quy định ở Trung Quốc. Đó có thể là một lợi ích cho nền kinh tế Ấn Độ. Nhưng khi có cơ hội thì rủi ro cùng tồn tại. Ấn Độ thường xuyên nằm trong danh sách các quốc gia mà Mỹ cho là yếu kém trong bảo vệ sở hữu trí tuệ, vì từ chối tiếp cận đối với hàng hóa và dịch vụ của Mỹ và ngay cả đối với các biện pháp như quy tắc nội địa hóa dữ liệu. Ấn Độ cũng đang nằm trong nhóm các nền kinh tế hàng đầu về quy mô và tăng trưởng có thể thu hút sự chú ý không mong muốn. Vì vậy, rất có thể Ấn Độ sẽ trở thành mục tiêu tiếp theo của Tổng thống Trump với các mức thuế cao hơn, một khi tranh chấp thương mại với Trung Quốc được giải quyết.