Theo các quy định của pháp luật hiện hành, điều kiện để công trình được đưa vào sử dụng là công trình phải được cơ quan chuyên môn về xây dựng kiểm tra công tác nghiệm thu, ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu hoàn thành công trình của chủ đầu tư.

"Phớt lờ" quy định

Theo ghi nhận của Vnbusiness, nhiều chủ đầu tư trên địa bàn TP. Hà Nội phớt lờ các quy định bàn giao căn hộ cho cư dân về ở khi chưa đủ được nghiệm thu theo quy định.

Đơn cử như tại phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân đang tồn tại 2 dự án chung cư để bán kết hợp văn phòng làm việc cho thuê tại phường Nhân Chính do CTCP đầu tư & phát triển nhà Hà Nội số 41 và Tổng Công ty Thành An làm chủ đầu tư; dự án Trung tâm thương mại - Văn phòng - Nhà ở để bán và cho thuê (Stellar Garden) do CTCP Kinh doanh và Xây dựng Quang Minh làm chủ đầu tư. Các dự án trên dù chưa được nghiệm thu công trình theo quy định nhưng chủ đầu tư đã đưa người dân về ở trái phép từ nhiều tháng qua.

Trước sự việc này, tháng 9/2020, chủ đầu tư của 2 dự án đã bị UBND quận Thanh Xuân xử phạt vi phạm hành chính 75 triệu đồng và cho đến thời điểm tháng 6/2021 cả 2 dự án trên chưa có văn bản nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng theo quy định.

Tương tự, chủ đầu tư dự án chung cư Viễn Đông Star số 1 Giáp Nhị, phường Thịnh Liệt, quận Hoàng Mai do CTCP Sông Đà 1.01 làm chủ đầu tư và dự án The Legacy 106 Ngụy Như Kon Tum, quận Thanh Xuân đã bàn giao, đưa hạng mục công trình tại dự án Viễn Đông Star vào sử dụng khi chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định.

Đáng chú ý, hồi tháng 7/2020, UBND quận Hoàng Mai đã xử phạt chủ đầu tư này 75 triệu đồng và quận Thanh Xuân cũng đã phạt  dự án The Legacy. Tuy nhiên, đến tháng 6/2021, dự án The Legacy vẫn chưa có văn bản nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng theo quy định.

Đối với dự án Viễn Đông Star, UBND quận Hoàng Mai tiếp tục có quyết định tạm đình chỉ hoạt động đối với 13 căn hộ và khu vực sảnh tầng 1 nơi bố trí gian hàng giới thiệu sản phẩm tại chung cư Viễn Đông Star.

Tới thời điểm hiện tại (tháng 7/2021), lãnh đạo Đội Quản lý TTXD đô thị quận Hoàng Mai xác nhận, chung cư này vẫn chưa được nghiệm thu PCCC và chưa có văn bản văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan quản lý nhà nước để đưa vào sử dụng theo quy định.

Tiềm ẩn mất an toàn

Như vậy, dù chưa đủ điều kiện đưa công trình vào sử dụng theo quy định, nhưng nhiều chủ đầu tư vẫn ngang nhiên đưa cư dân vào ở. Những vi phạm trên đang tiềm ẩn những rủi ro về an toàn cho chính cư dân, đặc biệt là công tác PCCC, an ninh của toà nhà, hay sẽ bất ngờ xảy ra sự cố sập dàn nóng điều hoà như chung cư An Bình (Mỹ Đình, Nam Từ Liêm) gần đây.

Cư dân chung cư Viễn Đông Star số 1 Giáp Nhị chia sẻ, hiện đã có 100 hộ dân về ở từ tháng 4/2020, nhưng vẫn phải dùng chung hệ thống điện, nước của chủ đầu tư, mà chưa được ký riêng với công ty nước sạch và điện lực. Hơn nữa, cư dân đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính với chủ đầu tư nhưng chưa thực hiện được các thủ tục đủ điều kiện để bàn giao nhà, trong đó có an toàn vấn đề PCCC.

Đồng thời, qua nhiều cuộc họp với chủ đầu tư nhưng các vi phạm của chủ đầu tư chưa được khắc phục. Trong đó, cư dân hàng ngày phải đối mặt với nguy cơ mất an toàn tới tính mạng.

Theo ý kiến của một số chuyên gia, việc bàn giao nhà sớm khi chưa đủ điều kiện sẽ kéo theo nhiều rủi ro cho khách hàng. Tuy nhiên, có nhiều lý do khiến chủ đầu tư ép khách hàng vào thế khó. Nhiều chủ đầu tư yếu tài chính muốn thu tiền nhanh để thanh toán công nợ và tránh được khoản lãi phạt chậm bàn giao cho khách hàng nếu chờ nghiệm thu. Đây là nước cờ "1 phát trúng 2 đích" của những doanh nghiệp thiếu uy tín.

Vì vậy, giới chuyên gia khuyến nghị, đối với người mua căn hộ, khi tiến hành bàn giao, ngoài việc kiểm tra căn hộ thì còn cần phải kiểm tra mức độ hoàn thiện của các tiện ích, hạ tầng trong dự án. Người mua có quyền yêu cầu chủ đầu tư xuất trình biên bản nghiệm thu, chấp thuận nghiệm thu của cơ quan nhà nước để chứng minh.

Trường hợp các điều kiện bàn giao chưa được đáp ứng thì có quyền từ chối nhận bàn giao. Nếu chủ đầu tư ép buộc bàn giao thì có thể thông báo và yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng (Sở xây dựng), PCCC vào cuộc để bảo vệ quyền lợi của mình.