Giải quyết những bất cập trong định giá đất và chính sách bồi thường

Một trong những nội dung trọng tâm của dự thảo Luật sửa đổi là cơ chế định giá đất. Thực tiễn nhiều năm qua cho thấy giá đất do Nhà nước ban hành thường thấp hơn đáng kể so với giá thị trường, dẫn đến chênh lệch lớn trong bồi thường giải phóng mặt bằng. Đây cũng là nguyên nhân phát sinh hàng loạt khiếu kiện, tranh chấp kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ các dự án phát triển kinh tế – xã hội.

Dự thảo lần này đề xuất áp dụng nguyên tắc “sát giá thị trường” khi định giá đất, đi kèm với cơ chế công khai, minh bạch và có sự tham gia giám sát của các tổ chức độc lập. Bộ Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh, việc xác lập một hệ thống định giá đất đáng tin cậy sẽ góp phần giảm thiểu tiêu cực, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của cả Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Song song với đó, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cũng được điều chỉnh theo hướng người dân có nơi ở mới “bằng hoặc tốt hơn” nơi ở cũ. Đây không chỉ là nguyên tắc nhân văn, mà còn là yếu tố tạo sự đồng thuận xã hội, hạn chế tình trạng khiếu kiện đông người, kéo dài. Kinh nghiệm từ các dự án trọng điểm cho thấy, chỉ khi bảo đảm cuộc sống người dân được ổn định, các dự án mới có thể triển khai nhanh chóng, hiệu quả.

Tạo môi trường đầu tư minh bạch, giảm thủ tục hành chính

Một điểm nhấn khác của dự thảo Luật sửa đổi là cải thiện cơ chế tiếp cận đất đai của doanh nghiệp. Theo đó, các hình thức giao đất, cho thuê đất sẽ được thực hiện thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất, hạn chế tối đa cơ chế “xin – cho”. Việc này vừa bảo đảm công bằng, vừa tạo sự minh bạch trong phân bổ nguồn lực, giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư dài hạn.

Dự thảo cũng định hướng mở rộng phân cấp cho chính quyền địa phương trong quản lý đất đai, nhất là trong khâu thẩm định và phê duyệt các dự án đầu tư. Tuy nhiên, để tránh rủi ro thất thoát, dự luật đồng thời thiết kế các công cụ giám sát, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm. Cách tiếp cận này được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục, giảm chi phí hành chính, nhưng vẫn duy trì kỷ cương, minh bạch trong quản lý.

Các chuyên gia nhận định, việc hoàn thiện khung pháp lý về đất đai lần này không chỉ tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, mà còn góp phần khơi thông nguồn lực lớn từ đất đai để phục vụ phát triển kinh tế – xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh nhu cầu hạ tầng, đô thị hóa và công nghiệp hóa ngày càng tăng, một hệ thống pháp luật đất đai đồng bộ, minh bạch sẽ là nền tảng để thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.