BHXH Việt Nam và những giải pháp đảm bảo an sinh xã hội ứng phó với dịch Covid-19

Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 2 tháng 03/2020

Để đảm bảo an sinh xã hội đối với người dân, người lao động làm việc tại doanh nghiệp ứng phó với dịch Covid-19, thời gian qua, ngành Bảo hiểm xã hội đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ hỗ trợ người dân, người lao động, doanh nghiệp thực hiện khai báo y tế điện tử, đóng nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; hỗ trợ doanh nghiệp, đơn vị giảm gánh nặng khi thực hiện tạm dừng đóng bảo hiểm xã hội vào Quỹ Hưu trí và tử tuất đối với doanh nghiệp bỉ ảnh hưởng bởi dịch Covid-19…

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Kịp thời thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT, chế độ ốm đau

Chủ động, cùng chung tay phòng, chống dịch Covid-19, từ ngày 31/01/2020, Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam có Công văn số 280/BHXH-CSYT gửi BHXH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; BHXH Bộ Quốc phòng, BHXH Công an về việc phối hợp thực hiện thanh toán chi phí điều trị với trường hợp nghi ngờ nhiễm virus Corona. Theo đó, BHXH Việt Nam chỉ đạo BHXH các tỉnh chủ động phối hợp với Sở Y tế và các cơ sở khám chữa bệnh (KCB) trên địa bàn tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người bệnh có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) được kịp thời KCB hoặc chuyển tuyến KCB BHYT khi nghi ngờ nhiễm virus Corona. Đồng thời, chỉ đạo BHXH các tỉnh thực hiện ngay việc tạm ứng kinh phí cho các cơ sở KCB của quý I/2020 đã được BHXH Việt Nam cấp đầy đủ, đặc biệt là BHXH các tỉnh có người bệnh được phát hiện nhiễm hoặc nghi ngờ nhiễm virus Corona.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về công tác phòng chống dịch Covid-19 ngày 13/3/2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã thống nhất với Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng chống dịch bệnh Covid-19 về kinh phí điều trị với bệnh nhân mắc Covid-19. Theo đó, người Việt Nam tham gia BHYT sẽ được Quỹ BHYT chi trả chi phí trị bệnh, người không tham gia BHYT được ngân sách nhà nước chi trả.

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng chống dịch bệnh Covid-19, hoạt động phòng, chống dịch của các cấp, các ngành, các địa phương, trong đó có hệ thống BHXH các cấp, đã được triển khai tích cực, có hiệu quả. BHXH Việt Nam tiếp tục thực hiện tốt các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phòng chống dịch Covid-19, song vẫn đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn của Ngành; hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, tạo mọi điều kiện thuận lợi, hỗ trợ cá nhân, tổ chức tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp.

Trên tinh thần đó, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố cùng với cơ sở KCB chuẩn bị đầy đủ lượng thuốc đáp ứng việc KCB, nhu cầu sử dụng thuốc của người bệnh. Đặc biệt, đối với các bệnh nhân bị cách ly, dù là cách ly tập trung hay tại nhà có nhu cầu KCB, ngoài chi phí đặc trị cho Covid-19 còn những chi phí còn lại của người có thẻ BHYT sẽ được cơ quan BHXH chi trả 100%. Quỹ BHYT thanh toán chi phí cho những người có thẻ BHYT đi khám khi có triệu chứng nghi ngờ như sốt, ho, khó thở và xét nghiệm chẩn đoán bệnh trong trường hợp âm tính với virus Corona. Nếu có kết quả dương tính và cần điều trị tiếp, toàn bộ chi phí điều trị và xét nghiệm cũng do ngân sách nhà nước chi trả.

Nếu điều trị tại nơi không có hợp đồng KCB BHYT thì được Quỹ BHYT thanh toán trực tiếp trong phạm vi quyền lợi và mức hưởng BHYT như đối với trường hợp cấp cứu, trừ chi phí KCB đã được miễn. Người không có thẻ BHYT thì phải tự thanh toán chi phí điều trị bệnh khác.

Đối với người đang tham gia BHXH bắt buộc bị viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona thì thời gian nghỉ việc để điều trị bệnh, có Giấy ra viện hoặc Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH do cơ sở KCB có thẩm quyền cấp đúng, đủ nội dung theo quy định tại Thông tư số 56/2017/TT-BYT thì được hưởng chế độ ốm đau theo quy định tại Điều 26, Điều 28 Luật BHXH. Thời gian nghỉ việc để thực hiện cách ly y tế phòng dịch không phải là trường hợp ốm đau, do vậy không được hưởng chế độ ốm đau.

Theo số liệu trên Hệ thống Thông tin giám định BHYT của BHXH Việt Nam, tính từ ngày 01/01 đến ngày  20/3/2020, tổng số lượt KCB là 34.486.954 lượt. Tổng chi KCB BHYT tại cơ sở KCB đề nghị Quỹ BHYT thanh toán là 19.300 tỷ đồng. Trong đó, số lượt KCB BHYT cơ sở KCB đề nghị cơ quan BHXH thanh toán trong tháng 1 và tháng 2/2020 là 26.693.949 lượt, tăng 0,7% so với cùng kỳ năm 2019; tổng chi phí đề nghị cơ quan BHXH thanh toán là 14,846 nghìn tỷ đồng, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm 2019. Cũng theo BHXH Việt Nam, tính đến hết ngày 17/3/2020, BHXH Việt Nam đã giải quyết cho 1.714.443 lượt người hưởng chế độ ốm đau, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2019; với số tiền chi trả từ quỹ ốm đau, thai sản là hơn 768,2 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2019.

Hỗ trợ người dân khai báo y tế điện tử chính xác, hiệu quả

Việc thực hiện khai báo y tế điện tử toàn quốc có ý nghĩa tích cực trong phòng chống dịch bệnh Covid-19, BHXH Việt Nam đã chủ động xây dựng chương trình, đề xuất những phương án, cách thức giúp kết nối, liên thông, chia sẻ cơ sở dữ liệu giữa BHXH Việt Nam và Bộ Y tế để phục vụ cho công tác khai báo y tế của người dân được diễn ra thuận tiện, đảm bảo chính xác, hiệu quả.

Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã triển khai dịch vụ tin nhắn thông báo mã số BHXH, BHYT đến người tham gia phục vụ cho việc khai việc khai báo y tế điện tử; đồng thời, qua kênh truyền thông của các cơ quan báo chí, qua Cổng Thông tin, Fanpage Facebook và Trung tâm Dịch vụ khách hàng của BHXH Việt Nam để hướng dẫn người dân có thể chủ động tra cứu mã số này. Với mã số BHXH, BHYT cung cấp khi khai báo y tế điện tử, người dân sẽ giúp ngành Y tế và các cơ quan chức năng có thêm thông tin về quá trình KCB BHYT được lưu trữ trên Hệ thống Thông tin Giám định BHYT của BHXH Việt Nam. Qua đó, cơ quan chức năng có thể biết được bệnh lý nền của người khai báo, phòng khi người này mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra sẽ được kịp thời điều trị, các phác đồ điều trị kết hợp phù hợp với tiền sử bệnh của từng bệnh nhân, góp phần hạn chế, khống chế được số ca tử vong do Covid-19 gây ra.

Có thể thấy, sự chủ động vào cuộc tích cực trong việc cung cấp thông tin liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 do BHXH Việt Nam tổ chức thực hiện đã góp phần chia sẻ thông tin, kịp thời giúp ngành Y tế trong công tác điều trị bệnh do virus Corona gây ra; công khai, minh bạch và ổn định tâm lý của nhân dân trong bối cảnh tình hình dịch bệnh diễn biến ngày càng phức tạp.

Hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho đơn vị tham gia BHXH

Thực hiện Chỉ thị số 11/CP-TTg ngày 04/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ, ngày 17/3/2020, BHXH Việt Nam ban hành Công văn số 860/BHXH-BT hướng dẫn BHXH các địa phương thực hiện tạm dừng đóng BHXH vào Quỹ Hưu trí, tử tuất đối với doanh nghiệp (DN) bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Theo đó, các DN, đơn vị thuộc diện tạm dừng đóng BHXH vào Quỹ Hưu trí và tử tuất thuôc các đối tượng sau: Gặp khó khăn do dịch bệnh gây ra dẫn đến không bố trí được việc làm cho người lao đông, trong đó, số lao động thuộc diện tham gia BHXH phải tạm thời nghỉ việc từ 50% tổng số lao động có mặt trước khi tạm dừng sản xuất, kinh doanh trở lên; Hoặc bị thiệt hai trên 50% tổng giá trị tài sản do dịch bệnh gây ra (không kể giá trị tài sản là đất).

DN có văn bản đề nghị tạm dừng đóng vào Quỹ Hưu trí và tử tuất kèm theo văn bản xác định số lao động thuộc diện tham gia BHXH tạm thời nghỉ việc hoặc văn bản xác định giá trị tài sản bị thiệt hại gửi cơ quan BHXH để tạm dừng tính thu quỹ hưu trí và tử tuất đối với DN.

Thẩm quyền xác định giá trị tài sản bị thiệt hại đối với DN thuộc UBND địa phương quản lý, do cơ quan Tài chính địa phương xác định; đối với DN thuộc bộ, ngành Trung ương quản lý, do cơ quan tài chính của bộ, ngành hoặc Bộ Tài chính xác định. Giá trị tài sản bị thiệt hại được tính so với giá trị tài sản theo báo cáo kiểm kê tài sản gần nhất trước thời điểm bị thiệt hại. Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ khi nhận được đề nghị của DN, cơ quan xác định số lượng lao động thuộc diện tham gia BHXH tạm thời nghỉ việc, hoặc cơ quan xác định giá trị tài sản bị thiệt hại có trách nhiệm xem xét, xác định và có văn bản trả lời DN.

BHXH Việt Nam cũng yêu cầu BHXH các địa phương tiếp nhận, giải quyết ngay hồ sơ đề nghị tạm dừng đóng vào Quỹ Hưu trí và tử tuất đến tháng 6/2020 ngay khi nhận được hồ sơ đề nghị của DN và không tính lãi theo quy định. Trong trường hợp đến hết tháng 6/2020, dịch Covid-19 vẫn chưa thuyên giảm, nếu DN có đề nghị, thì kịp thời phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Tài chính báo cáo UBND tỉnh, thành phố gửi BHXH Việt Nam xem xét, giải quyết tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất đến tháng 12/2020.

Trong thời gian tạm dừng đóng vào Quỹ Hưu trí và tử tuất, không thực hiện thanh tra chuyên ngành đóng hoặc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT đối với các DN bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 gây ra, nếu DN không có dấu hiệu vi phạm. Đồng thời, hàng tháng đôn đốc DN đóng đầy đủ, kịp thời vào Quỹ Ốm đau, thai sản, Quỹ Tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp, Quỹ BHYT và BH thất nghiệp để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.