Bộ Tài chính Hoa Kỳ vừa công bố Báo cáo bán niên về "Chính sách kinh tế vĩ mô và ngoại hối của các đối tác thương mại lớn với Hoa Kỳ".

Báo cáo này xem xét và đánh giá các chính sách của các đối tác thương mại lớn với Hoa Kỳ, đóng góp khoảng 78% thương mại quốc tế với nước này trong 4 quý vừa qua, tính đến tháng 6/2024.

Ba tiêu chí do Bộ Tài chính Hoa Kỳ đưa ra khi xem xét khả năng thao túng tiền tệ của các đối tác thương mại lớn gồm: thặng dư thương mại song phương với nước này, thặng dư cán cân vãng lai và can thiệp thị trường ngoại tệ một chiều, kéo dài.

Cụ thể, hai tiêu chí đầu tiên gồm thặng dư thương mại hàng hóa song phương với Hoa Kỳ không quá 15 tỷ USD, thặng dư cán cân vãng lai tương đương không vượt 3% GDP. Tiêu chí thứ ba dựa trên tổng lượng ngoại tệ mua ròng của ngân hàng trung ương tính trong 12 tháng. Nếu một nền kinh tế vượt ngưỡng hai trong ba tiêu chí trên, Hoa Kỳ sẽ đưa họ vào "danh sách giám sát". Quốc gia đó cũng sẽ tiếp tục trong danh sách này ít nhất hai kỳ báo cáo tiếp theo.

Báo cáo lần này kết luận không có đối tác thương mại nào can thiệp vào tỷ giá nhằm mục đích tác động đến cán cân thanh toán hoặc đạt lợi thế cạnh tranh không công bằng trong thương mại quốc tế. Bộ Tài chính Hoa Kỳ đánh giá tích cực về chính sách tiền tệ của Việt Nam và tiếp tục xác định "không thao túng tiền tệ".

Trong kỳ báo cáo này, Việt Nam và 7 nền kinh tế như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Singapore và Đức, trong "danh sách giám sát" khi có hai tiêu chí vượt ngưỡng, gồm thặng dư hàng hóa song phương và thặng dư cán cân vãng lai.

Tại Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện, Hoa Kỳ cũng đánh giá cao những nỗ lực không ngừng của Việt Nam trong việc tiếp tục hiện đại hóa và tăng cường hơn nữa tính minh bạch của khuôn khổ điều hành chính sách tiền tệ và tỷ giá của Việt Nam.

Trước đó, ngày 7/11/2023, Bộ Tài chính Hoa Kỳ cũng đã ban hành Báo cáo về “Chính sách kinh tế vĩ mô và ngoại hối của các đối tác thương mại lớn của Hoa Kỳ”, trong đó tiếp tục xác định Việt Nam không thao túng tiền tệ, đồng thời đưa ra nhận xét tích cực đối với kết quả điều hành chính sách tiền tệ, tỷ giá của Việt Nam.

Theo Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (Bộ Tài chính), thuật ngữ quốc gia "Thao túng tiền tệ" được Bộ Tài chính Hoa Kỳ định nghĩa là một quốc gia cố ý điều chỉnh tỷ giá để tác động đến cán cân thanh toán hoặc đạt được lợi thế cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại quốc tế.

Theo Đạo luật Cạnh tranh và Thương mại năm 1988 và Đạo luật Thuận lợi hóa và Thực thi Thương mại năm 2015, định kỳ bán niên (thường là tháng 5 và tháng 10 hàng năm), Bộ Tài chính Hoa Kỳ công bố báo cáo về chính sách kinh tế và ngoại hối của các đối tác thương mại lớn của Hoa Kỳ. Nếu bất kỳ đối tác thương mại nào có thặng dư thương mại lớn với Hoa Kỳ và cán cân vãng lai thặng dư lớn, Hoa Kỳ sẽ tiến hành phân tích sâu để xem xét quốc gia này có thao túng tiền tệ hay không?

Trong lịch sử, Hoa Kỳ từng gắn mác thao túng tiền tệ đối với 3 quốc gia, vùng lãnh thổ: Nhật Bản (năm 1988), Đài Loan (năm 1988 và 1992), Trung Quốc (năm 1992 đến năm 1994). Ngày 14/1/2020, Bộ Tài chính Hoa Kỳ ban hành Báo cáo về “Chính sách kinh tế vĩ mô và ngoại hối của các đối tác thương mại lớn của Hoa Kỳ”. Tại Báo cáo này, Bộ Tài chính Hoa Kỳ thông báo danh sách giám sát gồm 10 đối tác thương mại lớn là: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Italia, Ireland, Singapore, Malaysia, Thụy Sỹ và Việt Nam.

Trước đó, vào tháng 7/2021, Bộ Tài chính Hoa Kỳ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã đạt được thỏa thuận giải quyết những lo ngại của phía Hoa Kỳ về các thông lệ tiền tệ của Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cam kết hiện đại hóa và nâng cao tính minh bạch của chính sách tiền tệ và khuôn khổ quản lý tỷ giá hối đoái, không sử dụng chính sách tỷ giá để đạt được lợi thế cạnh tranh không lành mạnh.