Trả lời câu hỏi của đại biểu Vương Thị Hương – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Giang về việc bố trí nguồn vốn cho Chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội có giao Chính phủ nhiệm vụ bố trí vốn trong cơ cấu vốn của tổng cơ cấu vốn được phê duyệt, huy động các nguồn vốn khác ngoài ngân sách nhà nước. 

Do đó, Ủy ban Dân tộc đã phối hợp các bộ, ngành tham mưu Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bố trí đủ vốn trung ương cho Chương trình giai đoạn đến 2025 là 104.000 tỷ đồng; trong đó vốn đầu tư là 50.000 tỷ đồng và vốn sự nghiệp là 54.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, trong cơ cấu vốn, còn có vốn tín dụng là 19.700 tỷ đồng, vốn địa phương đối ứng hơn 10.000 tỷ đồng; huy động ngoài ngân sách hơn 2.000 tỷ đồng từ nguồn ODA.

Về giải pháp huy động nguồn vốn khác, theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh, ngay sau khi trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương quyết định đầu tư, Ủy ban Dân tộc đã phối hợp cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành để tham mưu Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia để xây dựng kế hoạch huy động các nguồn vốn khác ngoài ngân sách gồm các nguồn vốn ODA, vốn các doanh nghiệp, các tổng công ty, nhưng đúng thời điểm năm 2021, 2022, Đất nước và doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh, nên không đặt vấn đề huy động trong giai đoạn này. 

Về vốn ODA, Bộ trưởng cho hay, Ủy ban Dân tộc có dự án cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng với một số bộ, ngành làm việc với Ngân hàng Thế giới để huy động ngân sách gần 9.000 tỷ đồng, hiện nay đã xây dựng xong khung chính sách, tiến hành khảo sát các địa phương để tập trung đầu tư cho 75 tuyến đường cho các xã đặc biệt khó khăn.

Khung chính sách đã được Ngân hàng Thế giới chấp thuận, tuy nhiên, trong quá trình đàm phán năm 2022 vẫn còn một số vấn đề vướng mắc khi Chương trình mục tiêu quốc gia chưa triển khai, nên chưa giải ngân vốn nhà nước. Cùng áp lực trần nợ công, một số bộ, ngành cân nhắc dừng việc này để đợi thời điểm thích hợp. Ngân hàng Thế giới thống nhất dừng lại đến hết năm tài khóa 2022. Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp các bộ, ngành để báo cáo Chính phủ cho tiếp tục nghiên cứu, đàm phán lại.

Bên cạnh đó, trả lời chất vấn của đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội về đề nghị chỉ rõ nguyên nhân chủ quan và trách nhiệm của Bộ trưởng về vấn đề chậm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh nêu, Ủy ban Dân tộc đã báo cáo và nhận trách nhiệm trước Chính phủ về vấn đề này. Chính phủ cũng đã nhận trách nhiệm trước Quốc hội tại Kỳ họp thứ tư và đã chỉ đạo quyết liệt, đến thời điểm này cơ bản hoàn thành tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.

Việc chậm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 là vấn đề được rất nhiều đại biểu quan tâm, chất vấn tại phiên họp. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, Chương trình này gặp nhiều khó khăn nhất trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Bộ trưởng nhận định rằng, các cấp, các ngành đều bày tỏ trăn trở bởi chương trình rộng lớn và triển khai ở địa bàn khó khăn, phức tạp. Các dự án, các chính sách được tích hợp vào chương trình bao gồm cả chính sách của giai đoạn trước còn hiệu lực, đồng thời có những vấn đề đặt ra trong thực tiễn. Theo Bộ trưởng, trăn trở lớn nhất hiện nay là quá trình thực hiện trên thực địa vì có những dự án triển khai cụ thể đến tận thôn bản, từng hộ gia đình.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết, về cơ bản, văn bản hướng dẫn đã ban hành đầy đủ, tuy nhiên không tránh khỏi trong thực tế có những vấn đề phát sinh. Do đó, Trung ương sẽ tăng cường kiểm tra, đôn đốc và hướng dẫn tháo gỡ kịp thời những khó khăn cho địa phương. Đối với các địa phương, trong các văn bản hướng dẫn lần này, sẽ tăng cường phân cấp tối đa để địa phương quyết, tập trung nguồn lực để triển khai.