Các khu công nghiệp sinh thái - bước tiến tới phát triển bền vững
Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới đây đã đề xuất xây dựng Luật Khu công nghiệp, khu kinh tế với mục tiêu nhằm phát triển các khu công nghiệp sinh thái (EIP) lớn và thu hút đầu tư chất lượng cao, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, cơ sở hạ tầng xanh, số hóa và hướng tới nền kinh tế tuần hoàn.
Các chính sách và động lực chính
Đề xuất bao gồm một số chính sách khuyến khích để hỗ trợ các dự án khu công nghiệp phù hợp với mục tiêu phát triển của Việt Nam. Các ưu đãi này nhằm thúc đẩy việc hình thành các khu công nghiệp thông minh và chuyên môn hóa cao, khuyến khích đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như Nền kinh tế số, Nền kinh tế xanh, Chip và chất bán dẫn, Ngành công nghiệp vật liệu sáng tạo.
Dự thảo luật đề xuất đưa ra các chính sách ưu đãi liên quan đến thuế, phí, vốn đầu tư vào các khu công nghiệp này. Ngoài ra, Dự thảo còn hướng đến mục tiêu tinh giản thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh tại các khu vực này.
Dự thảo cũng là cơ sở pháp lý toàn diện cho các EIP để khuyến khích đầu tư bền vững, thay thế cho các quy định và thủ tục pháp lý phức tạp và chồng chéo hiện nay, khiến việc đầu tư vào các khu công nghiệp của Việt Nam trở nên khó khăn và cản trở triển vọng phát triển bền vững. Bộ Kế hoạch và Đầu tư kỳ vọng Luật được đề xuất sẽ giải quyết hiệu quả những thách thức này và thúc đẩy sự phát triển của các EIP.
Thách thức và hướng đi trong tương lai
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam hiện có 425 khu công nghiệp, khu chế xuất, chiếm khoảng 89.200 ha quỹ đất công nghiệp của cả nước. Trong đó, có 299 khu công nghiệp, khu chế xuất đã đi vào hoạt động, thu hút đầu tư lớn, đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và địa phương.
Hiện nay, 416 khu công nghiệp và hơn 1.000 cụm công nghiệp đóng góp khoảng 50% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Trong những năm gần đây, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã thúc đẩy đáng kể vào tốc độ tăng trưởng của các khu công nghiệp và khu kinh tế, chiếm 35-40% vốn FDI đăng ký trên toàn quốc. Trong lĩnh vực chế biến, chế tạo, các khu công nghiệp đã thu hút 70-80% tổng số dự án FDI đăng ký.
Mặc dù có lợi ích kinh tế, việc mở rộng các khu công nghiệp và gia tăng sản xuất công nghiệp tại Việt Nam đặt ra những rủi ro sinh thái và thách thức xã hội đáng kể. Các dịch vụ, an sinh xã hội và cộng sinh công nghiệp của các khu công nghiệp này vẫn chưa đồng bộ giữa các doanh nghiệp trong cùng một khu công nghiệp hoặc giữa các khu công nghiệp khác nhau.
Nhận rõ những thách thức này, Việt Nam cam kết chuyển đổi các khu công nghiệp truyền thống thành các khu công nghiệp xanh, thân thiện với môi trường, tuân thủ các tiêu chuẩn phát triển bền vững toàn cầu. Với sự hỗ trợ của các chuyên gia và tổ chức quốc tế, Chính phủ đã thí điểm thành công một số khu công nghiệp sinh thái (EIP).
Khi chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp sinh thái xanh hơn, doanh nghiệp được khuyến khích khám phá nhiều cơ hội có liên quan tại các khu này, đặc biệt là các doanh nghiệp tham gia vào các lĩnh vực công nghệ cao như công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, vật liệu mới và tự động hóa.
Đề xuất của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về luật mới về khu công nghiệp đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới phát triển bền vững tại Việt Nam. Bằng cách thúc đẩy phát triển các khu công nghiệp sinh thái và đưa ra nhiều ưu đãi, Việt Nam hướng tới mục tiêu thu hút đầu tư chất lượng cao và thúc đẩy các ngành quan trọng cho sự tăng trưởng trong tương lai. Khi các quy định tiếp theo được xây dựng để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập EIP, các doanh nghiệp có cơ hội duy nhất để đóng góp và hưởng lợi từ cam kết của Việt Nam về công nghiệp hóa và hiện đại hóa bền vững.