Vẫn còn nhiều hạn chế 

Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8,3% đến 8,5% cho năm 2025 và đạt mức tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo nhằm đưa nền kinh tế từ một nước thu nhập trung bình trở thành một nước thu nhập cao vào năm 2045. Trước những thách thức về thuế quan, Việt Nam đang có xu hướng chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu sang mô hình tăng trưởng dẫn dắt bởi đầu tư công. Tuy nhiên, Việt Nam lại đang phải đối mặt với nhiều hạn chế về tài khóa và tiền tệ.

Phân tích cụ thể về vấn đề này, PGS, TS. Phạm Thế Anh - Đại học Kinh tế Quốc dân cho biết, về tài khóa, mặc dù tỷ lệ thu ngân sách so với GDP tương đối tốt so với các nước trong khu vực, song cơ cấu thu còn chưa hợp lý. Chi ngân sách chưa linh hoạt theo hướng nghịch chu kỳ kinh tế (tức là thắt chặt trong thời kỳ tăng trưởng cao và mở rộng trong thời kỳ nền kinh tế gặp phải các cú sốc tiêu cực), đặc biệt là tình trạng giải ngân đầu tư công chậm trễ dẫn đến lượng vốn lớn không được sử dụng hiệu quả. 

Về tiền tệ, chính sách đa mục tiêu của Việt Nam, dù đã kiểm soát lạm phát và ổn định tỷ giá vẫn còn nhiều bất cập. Tốc độ tăng cung tiền của Việt Nam vẫn rất cao so với tăng trưởng GDP dẫn đến tỷ lệ tổng phương tiện thanh toán (M2) so với GDP và tín dụng so với GDP cao nhất khu vực, tiềm ẩn rủi ro lạm phát...

Với những hạn chế về tài khóa và tiền tệ hiện hữu, việc tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng với quy mô lớn đặt ra một thách thức không nhỏ cho Việt Nam. Nếu không có các chính sách đồng bộ để nâng cao hiệu quả chi tiêu công, thực hiện sự dịch chuyển hợp lý giữa các khoản chi và khai thác các nguồn thu mới bền vững thay thế cho các nguồn thu kém bền vững, nền kinh tế Việt Nam rất dễ đối mặt với nguy cơ thâm hụt ngân sách cao và bất ổn kinh tế vĩ mô.

Cải cách chính sách tài khóa để tăng nguồn lực tài chính công

Theo các chuyên gia, trong bất kỳ mô hình tăng trưởng nào, các chính sách điều tiết kinh tế vĩ mô (tiền tệ và tài khóa) luôn giữ vai trò quan trọng. Do vậy, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số với việc thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng dẫn dắt bởi đầu tư công, Việt Nam cần có đủ nguồn lực tài chính cho các dự án hạ tầng lớn.

Để thực hiện được mục tiêu này, theo chuyên gia Phạm Thế Anh, vai trò của chính sách tài khóa cần được phát huy một cách tối ưu. Theo đó, Việt Nam cần thu hẹp đáng kể chi thường xuyên của bộ máy nhà nước, kiểm soát chặt chẽ các khoản chi kém hiệu quả, từ đó ngân sách sẽ tiết kiệm được một lượng vốn lớn, có thể sử dụng tái phân bổ cho đầu tư phát triển hạ tầng. Việt Nam cần tích cực tìm kiếm các nguồn thu bền vững mới để thay thế một phần cho các nguồn thu truyền thống...

Bên cạnh sự cải cách trong chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ được thiết kế hiệu quả cũng góp phần quan trọng vào việc đảm bảo ổn định vĩ mô và nền kinh tế đạt được mức tăng trưởng cao, bền vững. Theo đó, với chính sách tiền tệ, mục tiêu lạm phát phải được ưu tiên và tốc độ tăng trưởng cung tiền phải được kiểm soát một cách phù hợp với mục tiêu tăng trưởng, kiểm soát lạm phát...

Đặc biệt, cả chính sách tiền tệ và tài khóa cần phải được thực hiện theo quy tắc, minh bạch, dễ dự đoán trong thời kỳ bình thường (không gặp phải các cú sốc) để các doanh nghiệp và người dân có thể đưa ra được các quyết định dài hạn.