Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 03/CĐ-TTg ngày 15/01/2025 yêu cầu các bộ ngành, địa phương tập trung chấn chỉnh, xử lý việc thao túng giá, đầu cơ BĐS và thanh tra, kiểm tra các dự án đầu tư xây dựng BĐS.

Nguyên nhân giá bất động sản, nhà ở tăng cao

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt và giải pháp kịp thời tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án BĐS, kiểm soát và ổn định thị trường BĐS; tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện quản lý, sử dụng đất, giao đất, định giá đất; kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất.

Tuy nhiên, trong năm 2024, tại một số thời điểm, một số khu vực, địa phương giá BĐS, nhà ở tăng cao so với khả năng đáp ứng tài chính của người dân.

Nguyên nhân là do một số hội, nhóm đầu cơ, nhà đầu tư, cá nhân hoạt động môi giới BĐS lợi dụng sự thiếu hiểu biết, tâm lý đầu tư theo đám đông của người dân để thao túng tâm lý, "đẩy giá tăng cao", "tạo giá ảo" gây nhiễu loạn thông tin thị trường nhằm trục lợi.

Cùng với đó, thông tin về nhà ở, thị trường BĐS chưa đầy đủ, chưa kịp thời, chưa minh bạch dẫn đến tổ chức, cá nhân thiếu thông tin; có địa phương bị định hướng thông tin bởi một số hội, nhóm đầu cơ, nhà đầu tư, cá nhân hoạt động môi giới BĐS làm nhiễu loạn thông tin thị trường.

Một số chủ đầu tư dự án BĐS lợi dụng tình hình nguồn cung BĐS hạn chế để đưa ra giá chào bán BĐS cao hơn so với mức trung bình của các dự án BĐS để thu lợi.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác là do kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng đất cao bất thường tại số khu vực làm tăng mặt bằng giá đất, giá nhà ở, BĐS; nguồn cung nhà ở, BĐS hạn chế, đặc biệt là thiếu nguồn cung nhà ở thương mại có giá phù hợp với khả năng chi trả của người dân có thu nhập trung bình, thấp và nhà ở xã hội cũng dẫn tới giá BĐS, nhà ở tăng cao...

Xử lý kịp thời việc thao túng, đẩy giá và đầu cơ bất động sản

Để tăng cường kiểm soát và ổn định thị trường BĐS, giá nhà đất và chấn chỉnh, xử lý kịp thời việc thao túng, đẩy giá và đầu cơ BĐS, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố đẩy mạnh truyền thông, công khai, minh bạch thông tin liên quan đến nhà ở, thị trường BĐS bảo đảm kịp thời, đầy đủ, chính xác.

Đồng thời, tăng cường kiểm soát, kiểm duyệt chặt chẽ, có hiệu quả các kênh thông tin xã hội không chính xác, không chính thống có thể gây tác động tiêu cực đến tâm lý nhân dân, nhà đầu tư, khách hàng và thị trường.

Thủ tướng Chính phủ đề nghị Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu đề xuất Đề án thí điểm mô hình "Trung tâm giao dịch BĐS và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý", trong đó hướng đến giao dịch qua hình thức điện tử nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tăng cường tính công khai, minh bạch của giao dịch BĐS trên thị trường; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong quý II/2025.

Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Công an để cập nhật, hoàn thiện, vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà ở và thị trường BĐS kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, công chứng, đất đai, đầu tư, hoạt động xây dựng..., bảo đảm phản ánh, cập nhật thường xuyên, kịp thời về tình trạng pháp lý của dự án, các BĐS đủ điều kiện đưa vào kinh doanh, các BĐS tồn kho; về các giao dịch BĐS, hoàn thành trong năm 2025.

Bộ Xây dựng chủ động theo dõi tình hình thị trường BĐS và phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính và các địa phương để kịp thời có biện pháp, giải pháp điều tiết, bình ổn thị trường thông qua việc điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch đô thị và nông thôn; chương trình, kế hoạch phát triển đô thị, nhà ở; cơ cấu sản phẩm của các dự án BĐS theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền theo quy định pháp luật.

Giao nhiệm vụ cụ thể cho Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Thủ tướng yêu cầu chỉ đạo, phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường thanh tra, kiểm tra, rà soát hoạt động xác định giá đất, ban hành bảng giá đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, đấu giá quyền sử dụng đất; kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo thẩm quyền, nhất là hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường.

Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ liên quan nghiên cứu, thực hiện chuyển đổi số để liên thông các thủ tục từ giao dịch BĐS, công chứng, thuế và đăng ký giao dịch đất đai trên môi trường điện tử.

Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất chính sách thuế nhằm hạn chế hoạt động đầu cơ BĐS, bảo đảm phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam và thông lệ quốc tế, trong đó, nghiên cứu phương án thu thuế phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm BĐS của các dự án; thu thuế phần chênh lệch các lần giao dịch, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/4/2025.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tài khóa, tài chính, tiền tệ khơi thông các dòng vốn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nói chung, thị trường BĐS nói riêng.

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ liên quan nghiên cứu, thực hiện chuyển đổi số để liên thông các thủ tục từ giao dịch BĐS, công chứng, thuế và đăng ký giao dịch đất đai trên môi trường điện tử...

Ngoài các nội dung trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Lãnh đạo các địa phương kiểm soát chặt chẽ việc cấp chứng chỉ hành nghề môi giới BĐS; hoạt động của sàn giao dịch BĐS, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS trên địa bàn, bảo đảm minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa hoạt động này, phòng ngừa, hạn chế việc thiếu kiểm soát, có thể gây bất ổn thị trường.

Tăng cường kiểm tra để kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo thẩm quyền đối với hoạt động của các doanh nghiệp, chủ đầu tư, sàn giao dịch BĐS, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới BĐS, đấu giá quyền sử dụng đất trên địa bàn, trong đó chú trọng tính pháp lý, điều kiện, công khai thông tin của BĐS đưa vào kinh doanh có hiện tượng tăng giá bất thường; không để trục lợi, gây nhiễu loạn thị trường...