Theo tờ trình của Chính phủ, tính đến ngày 31/8, có 15 địa phương đề nghị điều chỉnh dự toán vốn vay lại, 1 địa phương đề nghị trả nợ trước hạn. Điều này dẫn đến thay đổi mức vay, trả nợ của từng địa phương so với mức Chính phủ đã báo cáo và được Quốc hội phê duyệt.

8 địa phương gồm Hải Dương, TP. Hải Phòng, Yên Bái, Bắc Giang, Bắc Kạn, Phú Thọ, Nam Định và Trà Vinh đề nghị tăng dự toán vay lại, với tổng số đề xuất tăng hơn 234,826 tỷ đồng.

Trong khi đó, có 7 địa phương gồm Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Quảng Bình, Đà Nẵng, TP. Cần Thơ, Khánh Hòa có công văn gửi Bộ Tài chính đề nghị giảm dự toán vay lại, với tổng số tiền đề nghị giảm là hơn 1.547 tỷ đồng. Một địa phương là Bắc Kạn đề nghị trả nợ vay lại trước hạn hơn 33,6 tỷ đồng.

Thứ trưởng Võ Thành Hưng nhấn mạnh, với mức điều chỉnh số vay, trả nợ trên cho thấy, tổng mức vay và mức bội chi của ngân sách địa phương vẫn nằm trong hạn mức đã được Quốc hội phê duyệt.

Theo đó, dự toán vay của các địa phương là gần 27.324 tỷ đồng (giảm gần 1.313 tỷ đồng), bội chi ngân sách địa phương là hơn 23.851 tỷ đồng (giảm hơn 1.330 tỷ đồng). Song không địa phương nào vượt hạn mức dư nợ cho phép theo Luật NSNN.

Cũng theo báo cáo, với các địa phương đề nghị tăng dự toán vay lại, trả nợ dẫn đến tăng dự toán vay, trả nợ của địa phương nói chung, việc điều chỉnh tăng mức vay, trả nợ của từng địa phương năm 2022 cần được báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định.

Còn với các địa phương không sử dụng hết dự toán vay, Luật NSNN không yêu cầu phải báo cáo Quốc hội, trừ trường hợp cần điều chỉnh giảm dự toán ở địa phương này để tăng cho địa phương khác có nhu cầu.

Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chấp thuận đề xuất tăng dự toán vay (tăng dự toán vay lại từ nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ) năm 2022 của 8 địa phương.

Đồng thời, giao các địa phương này “cam kết giải ngân hết toàn bộ số vốn được điều chỉnh tăng dự toán để tránh lãng phí”; đề nghị chấp thuận cho 7 địa phương giảm dự toán vốn vay lại năm 2022. Với Bắc Kạn, Chính phủ đề xuất tăng dự toán chi trả nợ gốc để tỉnh có căn cứ thực hiện trả nợ trước hạn.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, đa số ý kiến của Ủy ban cho rằng, nội dung Chính phủ trình về điều chỉnh dự toán NSNN năm 2022 là thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội theo quy định của Luật NSNN. Vì vậy, Chính phủ cần trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Về điều chỉnh tăng dự toán vay năm 2022 của 8 địa phương, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, đề xuất của Chính phủ là trên cơ sở tổng hợp kiến nghị của các địa phương. Theo đó, 8 địa phương có nhu cầu tăng mức vốn địa phương vay lại căn cứ theo tiến độ thực hiện của từng dự án cụ thể.

Với trường hợp của tỉnh Bắc Kạn, đa số ý kiến cho rằng, kiến nghị của địa phương là theo công văn từ ngày 15/4, đến nay mới điều chỉnh sẽ khó khả thi. Bên cạnh đó, việc điều chỉnh cần trình Quốc hội xem xét, quyết định theo đúng thẩm quyền. Đồng thời, việc điều chỉnh tại thời điểm cuối năm cần xem xét tính khả thi của việc giải ngân vốn trong năm ngân sách, tránh điều chỉnh bổ sung nhưng không kịp thực hiện, lại hủy dự toán.

Về thẩm quyền, việc điều chỉnh tăng mức vay của địa phương cần trình Quốc hội xem xét, quyết định. Đồng thời, Chính phủ chịu trách nhiệm về số liệu điều chỉnh và bảo đảm giải ngân trong năm 2022 và số vay lại của địa phương không vượt hạn mức cho phép.

Liên quan đến việc điều chỉnh giảm dự toán vốn vay lại năm 2022 của 7 địa phương, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc điều chỉnh giảm dự toán đối với các địa phương không sử dụng hết vốn vay lại được thực hiện đồng thời cùng với điều chỉnh tăng cho một số địa phương sẽ bảo đảm cho tổng thể không vượt mức bội chi NSNN và bội chi ngân sách địa phương Quốc hội đã quyết nghị.

Đồng thời, nếu thực hiện điều chỉnh kịp thời sẽ giúp phản ánh chính xác về tình hình thực hiện dự toán NSNN, các địa phương và Chính phủ chủ động hơn trong điều hành. Tuy nhiên, thời điểm hiện nay, việc điều chỉnh là không thực sự cần thiết, đề nghị hủy dự toán theo quy định của pháp luật.

Kết luận nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đề nghị Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội hoàn thiện hồ sơ về nội dung này trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp bất thường lần thứ 2 dự kiến tổ chức vào đầu tháng 1/2023.