HoREA cho biết,  tình hình bán nhà cho tổ chức, cá nhân nước ngoài trong 5 năm qua (2015-2020) của 17 tập đoàn và doanh nghiệp bất động sản (BĐS) lớn, có tổng cộng 12.335 ngôi nhà, căn hộ đã được bán cho tổ chức, cá nhân nước ngoài, riêng TP. Hồ Chí Minh là 10.020 ngôi nhà và căn hộ, chiếm 81,2%.

Giữ giới hạn trần sở hữu

HoREA nhìn nhận, nếu 17 tập đoàn và doanh nghiệp lớn chiếm khoảng 70%-80% thị phần nhà ở bán cho các cá nhân nước ngoài thì có thể ước số lượng căn nhà mà người nước ngoài đã mua trong 5 năm qua trên phạm vi cả nước vào khoảng 14.800 - 16.000 căn.

Đối chiếu với số liệu trong báo cáo thị trường BĐS cả nước 10 năm (2009-2019) của Bộ Xây dựng cho thấy, đã có 5.000 dự án nhà ở với 3,774 triệu căn nhà, bình quân mỗi 5 năm phát triển được khoảng 787.000 căn nhà. Nếu so sánh với số lượng 16.000 căn nhà mà người nước ngoài đã mua trong 5 năm qua, chỉ chiếm 2% tổng số nhà ở.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HOREA nói rằng, sở dĩ số lượng người nước ngoài mua căn hộ không nhiều như kỳ vọng bởi phần lớn người Châu Âu, Bắc Mỹ, Australia, Nhật Bản… thường lựa chọn thuê nhà. Người nước ngoài có xu hướng mua nhà thường đến từ một số nước và vùng lãnh thổ thuộc khu vực Đông Á và Đông Nam Á, như Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Hongkong, Singapore.

Theo tìm hiểu của Thời báo Kinh Doanh, hiện nay phần lớn khách nước ngoài ở nhiều khu vực trung tâm kinh tế trên cả nước khi sử dụng các căn hộ cấp cao thường ở dạng thuê lại chứ rất ít người mua đứt. Đơn cử như khu vực đường Duy Tân, đường Trần Thái Tông - Cầu giấy, nơi sở hữu nhiều toà nhà cao cấp và cũng là nơi quy tụ nhiều công ty công nghệ quốc tế với số lượng người nước ngoài làm việc rất lớn. Tuy nhiên, trao đổi với một số môi giới BĐS và quản lý toà nhà trong khu vực thì được biết, khách hàng phần lớn có các quốc tịch như: Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản... nhưng phần lớn họ chỉ thuê các căn hộ, rất hiếm khi mua. Và nếu có mua, giao dịch thành công cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Mở cửa cho người nước ngoài sở hữu

Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận chính sách cho người nước ngoài sở hữu nhà ở thời gian qua đã có tác động tích cực đối với thị trường BĐS. Do đó, HoREA đề nghị vẫn giữ giới hạn "trần" số lượng nhà ở mà người nước ngoài sở hữu không quá 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư. Trường hợp số lượng người nước ngoài sở hữu nhà tại một đơn vị hành chính cấp phường chiếm tỉ lệ khá lớn (từ 20% trở lên), UBND cấp tỉnh phải báo cáo để Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định...

Trước ý kiến đề xuất của HoREA, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng cho rằng, hiện nay thị trường BĐS đang gặp khó khăn bởi dịch Covid-19, đặc biệt là BĐS nghỉ dưỡng. Việc mở cửa thị trường BĐS cho người nước ngoài sở hữu là một kênh thu hút vốn hiệu quả.

TS. Hiếu phân tích, đối với loại hình nhà ở thương mại, nên dỡ bỏ trần sở hữu, không phải 30% mà có thể hơn. Trước đây, nhiều ý kiến lo ngại cho người nước ngoài sở hữu vượt 30% sẽ tạo ra một “làng” riêng, khó quản lý hành chính. Tuy nhiên, họ sống trên đất Việt Nam, chịu sự quản lý của chính quyền địa phương và phải tuân thủ pháp luật nước sở tại, nên nới trần là điều không đáng lo ngại.

Còn đối với BĐS nghỉ dưỡng, nên dỡ rào cản, cho phép tổ chức, cá nhân người nước ngoài làm việc lâu dài ở Việt Nam (từ 3 năm trở lên) được mua loại hình BĐS này. Đây chính là lời giải cho bài toán BĐS nghỉ dưỡng trong thời điểm khó khăn hiện nay, khi nhà đầu tư trong nước thờ ơ với condotel, khách du lịch nước ngoài chưa trở lại Việt Nam được.

"Để người nước ngoài sở hữu BĐS nghỉ dưỡng ở Việt Nam, chỉ nên hạn chế ở những khu vực nhạy cảm về an ninh quốc phòng và có yếu tố chính trị." TS. Hiếu nói.

Còn GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nhìn nhận, hiện nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư vào dự án du lịch dưới dạng condotel, mặc dù pháp luật còn chưa rõ ràng nhưng nhà đầu tư nước ngoài đồng ý với thời hạn sử dụng đất 50 năm và họ có tiền đầu tư thì không có gì cản trở.

"Điều này tạo cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài được sở hữu sản phẩm như mô hình ngôi nhà thứ 2, để từ đó, họ tham gia vào kinh doanh với tư cách cá nhân, khai thác lợi nhuận từ sản phẩm mà mình sở hữu, đó là điều pháp luật cần mở rộng.

Không biết tiềm năng của việc cho phép người nước ngoài mua căn hộ du lịch nghỉ dưỡng sẽ như thế nào, nhưng rõ ràng với những phân tích ở trên cũng như tâm lý, văn hoá của khách nước ngoài đang sinh sống và làm việc ở Việt Nam thì kỳ vọng vào một sự bùng nổ một làn sóng người nước ngoài mua căn hộ nghỉ dưỡng chắc khó có thể tăng đột biến được.