Hoàn thành vượt mức dự toán thuNSNN trong bối cảnh giá dầu giảm sâu

Tổng thu cân đối NSNN năm 2015 ước đạt 108,7% dự toán, tăng 14,7% so với cùng kỳ năm 2014; trong đó, thu nội địa ước đạt 115,5% dự toán, thu cân đối từ hoạt động xuất, nhập khẩu ước đạt 100,7% dự toán, riêng thu về dầu thô ước đạt 73% dự toán. Hầu hết các địa phương đều thu đạt và vượt dự toán được giao.

Kết quả này là do ngay từ đầu năm 2015, ngành Tài chính đã chủ động xây dựng các kịch bản điều hành ngân sách ứng với các mức giá dầu thô giả định; đồng thời, tập trung triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp chính sách tài chính để tăng thu nội địa và xuất khẩu ở mức cao nhất, tăng cường quản lý thu và đẩy mạnh thu hồi nợ đọng thuế (năm 2015, đã thu hồi gần 40 nghìn tỷ đồng tiền nợ thuế của năm 2014, đạt 102,9% chỉ tiêu thu nợ, tăng 27,1% so cùng kỳ năm 2014) nhằm bù cho số giảm thu từ dầu thô, giữ vững cân đối NSNN.

ChiNSNN chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội

Năm 2015, NSNN đảm bảo đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chi theo dự toán được giao và các nhiệm vụ đột xuất quan trọng như khắc phục hậu quả thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh, các nhiệm vụ cấp bách về quốc phòng, an ninh, đảm bảo an sinhxã hội. Cụ thể: Ngành Tài chính đã thực hiện xuất cấp 108 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia để cứu đói, cứu trợ cho nhân dân và hỗ trợ học sinh vùng khó khăn.

Cơ quan tài chính các cấp và Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã tăng cường kiểm soát chi. Ước tính năm 2015, hệ thống KBNN thực hiện kiểm soát chi 736,5 nghìn tỷ đồng chi thường xuyên của NSNN, đã phát hiện gần 29 nghìn khoản chi chưa chấp hành đúng thủ tục, chế độ quy định; thông qua công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư đã từ chối thanh toán 95 tỷ đồng. Nhờ có sự chủ động trong quản lý, điều hành chi NSNN, năm 2015, ngân sách đã không phải sử dụng khoản 10 nghìn tỷ đồng thu thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp để hỗ trợ cân đối ngân sách trung ương năm 2015 như đã báo cáo Quốc hội.

Cân đối ngân sách tích cực, dư nợ công trong giới hạn quy định

Ngay từ đầu năm, ngành Tài chính đã thực hiện các biện pháp tích cực để giảm bội chi và tăng chi trả nợ. Sử dụng nguồn tăng thu NSNN năm 2014 chủ yếu để ưu tiên trả nợ của các cấp ngân sách. Bội chi NSNN được điều hành trong phạm vi Quốc hội quyết định là 226 nghìn tỷ đồng, tương đương 5% GDP.

Cân đối ngân sách trung ương và ngân sách chính quyền địa phương các cấp được đảm bảo. Nợ công đến hết năm 2015 đạt khoảng 61,3% GDP, nợ chính phủ 48,9% GDP, nợ nước ngoài của quốc gia 41,5% GDP, đảm bảo các chỉ tiêu nợ trong giới hạn cho phép, không tác động lớn đến kinh tế vĩ mô.

Kỷ luật tài khóa được tăng cường

Cùng với việc siết chặt quản lý thu NSNN, trong điều hành chi NSNN, dừng thực hiện và hủy bỏ đối với các khoản chi thườngxuyên đã được giao đầu năm nhưng chưa phân bổ, chưa được phê duyệt dự toán và chưa triển khai các bước công việc liên quan; rà soát cắt giảm 100% các dự án không nằm trong quy hoạch, kế hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt; cắt giảm, tạm dừng các hạng mục công trình chưa thực sự cần thiết hoặc hiệu quả đầu tư thấp; phấn đấu tiết kiệm từ 10 - 15% tổng mức đầu tư…; đảm bảo 100% quỹ tài chính nhà nước có nguồn từ NSNN được thành lập, hoạt động và sử dụng kinh phí theo đúng quy định của pháp luật.

NSNN không cấp hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; không tăng biên chế cán bộ, công chức, viên chức trong năm 2015...

Thực hiện đạt và vượt chỉ tiêu huy động vốn để bù đắp bội chi NSNN, chi đầu tư phát triển

Mặc dù, nhiệm vụ huy động vốn năm 2015 khá lớn (463 nghìn tỷ đồng, tăng 35 nghìn tỷ đồng so với năm 2014, trong đó huy động từ phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) để bù đắp bội chi NSNN và chi cho đầu tư phát triển là 250 nghìn tỷ đồng); cùng với bối cảnh các ngân hàng thương mại phải thực hiện cơ cấu lại nợ, đẩy mạnh hoạt động tín dụng, các quy định, cơ chế chính sách về đầu tư vốn, việc phát hành TPCP kỳ hạn từ5 năm trở lên đã làm cho công tác huy động vốn gặp nhiều khó khăn; tuy nhiên, bằng các biện pháp linh hoạt, Bộ Tài chính đã chủ động thực hiện giải pháp huy động tối đa từ các thể chế tài chính, từ các nguồn vốn nhàn rỗi chưa sử dụng để đảm bảo nguồn cân đối NSNN và nhu cầu chi đầu tư phát triển theo các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ; theo đó, tổng khối lượng vốn huy động từ phát hành TPCP trong nước ước đạt 256 nghìn tỷ đồng, vượt 2,4% so với kế hoạch đề ra.

Dự báo năm2016 tình hình tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực hơn so với năm 2015, tăng trưởng kinh tế khoảng 6,7%, lạm phát dưới 5%, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 10%; tuy nhiên, vẫn còn tiềm ẩn nhiều khó khăn, thách thức, từ cả môi trường quốc tế và những tồn tại chậm khắc phục của nền kinh tế trong nước. Đặc biệt, 2016 là năm đầu tiên thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020, gắn với những sự kiện trọng đại của đất nước như Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, bầu cử Quốc hội khóa XIV và Hội đồng nhân dân các cấp; do đó, định hướng chính sách tài khóa năm 2016 hướng tới:

Một là,tiếp tục thực hiện các giải pháp tài chính - ngân sách đã thực hiện trong năm 2015 mang lại hiệu quả tích cực, đồng thời, tập trung hoàn thiện thể chế tài chính - NSNN phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch và góp phần huy động, phân phối, quản lý, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Hai là,chính sách thu NSNN tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, phát triển thị trường; không đề xuất, ban hành các chính sách mới làm giảm thu NSNN, trừ trường hợp cắt giảm thuế để thực hiện cam kết quốc tế hoặc xử lý những vấn đề cấp bách, đảm bảo phù hợp với thực tế phát sinh. Trong điều hành, bám sát diễn biến giá dầu thế giới đểxây dựng các phương án, kịch bản diễn biến giá dầu thô và tính toán tác động đến cân đối NSNN; từ đó, chủ động trong điều hành, từng bước cơ cấu lại thu NSNN theo hướng tăng thu nội địa;quyết liệt chống thất thu, chống chuyển giá, buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế; tăng cườngcông tác thanh tra, kiểm tra thuế;quản lý chặt chẽ hoàn thuế giá trị gia tăng; kiên quyết xử lý, cưỡng chế, thu hồi nợ thuế theo quy định của pháp luật. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế, hải quan, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ba là,thực hiện chi NSNN chặt chẽ, triệt để tiết kiệm, đúng quy định; nâng cao hiệu quả sử dụng NSNN; ưu tiên chi NSNN cho con người, chi cải cách tiền lương, chi trả nợ, bố trí chi đầu tư tập trung và ở mức hợp lý; nâng cao vai trò định hướng trong đầu tư phát triển kinh tế - xã hội; thúc đẩy mạnh mẽ các hình thức đầu tư ngoài ngân sách để tăng nguồn lực đầu tư toàn xã hội.

Bốn là,nâng cao vai trò và trách nhiệm của các chủ thể liên quan trong quản lý, sử dụng nợ công. Từng bướccơ cấu lại các khoản nợ côngtheo hướng tăng tỷ trọng vốn vay dài hạn để giảm áp lực trả nợ trong ngắn hạn.

Năm là,thúc đẩy cải cách mạnh mẽ khu vực sự nghiệp công, kết hợp xã hội hóa, cổ phần hóa một số đơn vị sự nghiệp công có điều kiện nhằm nâng cao hiệu quả chi, giảm áp lực bố trí chi từ NSNN.

Sáu là,tăng cường kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch việc sử dụng NSNN, đảm bảo đúng chính sách, chế độ quy định.

Bảy là,đẩy mạnh tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước; phát triển đồng bộ các loại hình thị trường tài chính, thị trường chứng khoán, bảo hiểm, thiết lập hệ thống các nhà tạo lập thị trường TPCP, tạo thuận lợi trong huy động trái phiếu và điều hành ngân quỹ, đảm bảo nguồn chi trả các nhiệm vụ chi theo dự toán./.