Hai nguyên nhân chính khiến tỷ giá USD/VND tăng

Ngày 19/06/2018, tỷ giá USD/VND tự do tăng nhẹ và chạm 23.010 đồng, tăng 1,3% so với đầu năm và tăng 1,46% so với cùng kỳ. Mốc 23.010 đồng/USD cũng là mốc cao nhất từ đầu năm. Khối phân tích của Chứng khoán HSC cho rằng, có 2 nguyên nhân chính khiến tỷ giá VND/USD tăng.

Thứ nhất, lo ngại khả năng leo thang mâu thuẫn thương mại Mỹ - Trung Quốc, vốn là nguyên nhân khiến đồng CNY giảm mạnh so với đồng USD trong 2 ngày vừa qua.

Thứ hai, kỳ vọng đồng USD sẽ tiếp tục mạnh lên so với hầu hết các đồng tiền khác do chính sách nâng dẫn lãi suất của Fed. Khối phân tích của HSC đánh giá, việc FED có khả năng sẽ có nhiều đợt nâng lãi suất hơn trước, 4 lần nâng lãi suất trong năm nay thay vì 3 lần như trước đây công bố là nguyên nhân dẫn đến những biến động gần đây.

Ngoài ra, lo ngại áp lực bán ròng của khối ngoại trên thị trường chứng khoán cũng đã ảnh hưởng đến tỷ giá VND/USD.

Hiện, chênh lệch giữa tỷ giá USD/VND tự do và liên ngân hàng tăng lên 0,72%; là mức cao nhất kể từ ngày 7/2/2017. Theo HSC, mức này chưa đáng lo ngại nhưng cũng cần theo dõi sát.

Nhìn vào lịch sử diễn biến giữa tỷ giá USD/VND tự do và liên ngân hàng, HSC đánh giá tỷ giá USD/VND tự do có vai trò cảnh báo sớm. Nếu tỷ giá USD/VND tự do tăng, HSC cho rằng NHNN sẽ chưa can thiệp cho đến khi chênh lệch giữa tỷ giá USD/VND tự do và liên ngân hàng nới rộng lên 1,5-2%.

Trong quá khứ, cuối năm 2016, khi chênh lệch giữa tỷ giá USD/VND tự do và liên ngân hàng nới rộng lên mức trên. Khi đó, NHNN đã bình ổn thị trường tự do bằng cách (1) bơm thêm USD vào thị trường liên ngân hàng. HSC ước tính NHNN đã bán khoảng 1,1 tỷ USD từ dự trữ ngoại hối. Đồng thời (2) hoãn áp dụng Thông tư 24/2015/TT-NHNN hạn chế vay USD. Và các biện pháp can thiệp đã có tác dụng sau vài tuần.

Không cần thiết phải đưa ra bất kỳ can thiệp nào nếu tiền đồng giảm giá khoảng 2%

Tỷ giá USD/VND liên ngân hàng đã tăng nhẹ 0,59% so với đầu năm, và tăng 0,73% so với cùng kỳ lên 22.845. Nghĩa là mức tăng giá của đồng USD so với đồng VND trên thị trường liên ngân hàng tại Việt Nam ở mức không cao nếu so với mức tăng của các đồng tiền lớn khác trên thế giới, ở vào 0,5-2%.

Trong khi đó đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi giảm mạnh so với USD, cụ thể: Đồng Rupiah của Indonesia giảm 4,7%; Đồng Rupia của Ấn Độ giảm 6,35%; Đồng Peso của Philippines giảm 6,64% so với đầu năm.

Sự khác biệt ở đây theo HSC là do các yếu tố kinh tế vĩ mô. Việt Nam có (1) tăng trưởng GDP cao; (2) lạm phát vẫn thấp; và (3) thặng dư tài khoản vãng lai. Theo đó Việt Nam nằm trong nhóm có triển vọng kinh tế vĩ mô tốt nhất trong số các nền kinh tế sơ khai và mới nổi.

Điều không kém phần quan trọng là mức nợ bằng ngoại tệ của Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam ở mức vừa phải. Theo ước tính chính thức mới nhất, nợ bằng ngoại tệ của chính phủ và có liên quan đến chính phủ là khoảng 41,4 tỷ USD, bằng 21,7% GDP tính tại thời điểm cuối năm 2015. Phần lớn là nợ ODA, là các khoản vay ưu đãi. Trong khi đó nợ của khối tư nhân gồm cả DNNN, doanh nghiệp tư nhân và tổ chức tài chính là khoảng 41,2 tỷ USD tại thời điểm cuối 2015.

Khối phân tích của HSC cho rằng, đến hiện tại, NHNN không cần thiết phải đưa ra bất kỳ can thiệp nào tỷ giá và giữ nguyên dự báo tiền đồng sẽ giảm giá khoảng 2% trong năm nay.

Việt Nam vẫn thu hút dòng vốn USD đáng kể - đến từ giải ngân vốn FDI với ước tính đạt 20,1 tỷ USD trong năm 2018, tương đương 12,9% GDP; Kiều hối ước đạt 10,42 tỷ USD, tương đương 4,3% GDP, vốn ODA là 3,5 tỷ USD, tương đương 1,5% GDP, thặng dư thương mại ước tính đạt 3,6 tỷ USD, tương đương 1,5% GDP.

Ngoài ra, lượng dự trữ ngoại tệ của Việt Nam tăng – từ 37,7 tỷ USD vào đầu năm 2018 lên 63,5 tỷ USD vào cuối tháng trước. Dự trữ ngoại tệ tương đương hơn 3 tháng xuất khẩu, tăng từ mức 2,5 tháng vào cuối năm 2016.

Tuy nhiên, dự báo tiền đồng sẽ giảm giá khoảng 2% trong năm nay của HSC dựa trên giả định chỉ số đô la ICE dao động 94-97 vào cuối năm nay. Nếu chỉ só này tăng trên 97, khi đó NHNN có thể phải chủ động hơn để bảo vệ tiền đồng. Bằng cách bơm thêm USD vào hệ thống liên ngân hàng hoặc có thể là yêu cầu điều chỉnh tăng lãi suất ngắn hạn.

HSC cho rằng, những biến động về tỷ giá không đủ để ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên thị trường vẫn chịu tác động từ lo ngại về căng thẳng chiến tranh thương mại hiện tại và dòng vốn ngoại rút khỏi thị trường chứng khoán.

Khối phân tích HSC (ông Fiachra Mac Cana) vẫn cho rằng tỷ giá USD/VND tăng ít hơn 2% sẽ không khiến thị trường lo ngại. Chỉ khi tỷ giá tăng hơn 2% trong 1 năm nhất định thì dòng vốn nước ngoài chảy vào thị trường sẽ bắt đầu bị ảnh hưởng.

Và mặc dù lo ngại của thị trường chắc chắn đã tăng lên trong những tuần gầy đây thì HSC vẫn cho rằng đây chưa phải là trở ngại lớn của thị trường trong hiện tại.