Khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư 

Đó là khẳng định của ông Thomas Jacobs - Giám đốc Quốc gia Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên năm 2023 tổ chức sáng ngày 19/3/2023 tại Hà Nội.

Theo ông Thomas Jacobs, khi nhận thức được nhu cầu giảm thiểu khí nhà kính và đối phó với biến đổi khí hậu, Việt Nam đã đưa ra những cam kết tham vọng tại COP26 để có được trung hòa carbon vào năm 2050 và hiện thực hóa nỗ lực này.

Báo cáo Quốc gia về Khí hậu và Phát triển cho Việt Nam của Ngân hàng Thế giới dự báo, lộ trình tăng trưởng phát thải ròng bền vững cần phải có thêm tới 6,8% GDP đầu tư hằng năm, tức là 368 tỷ USD cho tới năm 2040 và một nửa phần này cần có từ khu vực tư nhân.

Ông Thomas Jacobs nhấn mạnh, để huy động được thì Việt Nam phải vượt qua một số rào cản cơ bản như môi trường thể chế, pháp luật để khu vực tư nhân đầu tư vào những ngành chính gây phát thải như năng lượng, giao thông, nông nghiệp...

Bên cạnh đó, để đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 và đạt được phát thải carbon trung hòa vào năm 2050, ông Thomas Jacobs cho rằng Việt Nam phải đẩy mạnh việc khử carbon nền kinh tế thông qua quá trình chuyển đổi năng lượng và bảo vệ môi trường.

Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa khu vực công, tư nhân và nguồn tài chính cần có. Đồng thời, cần có hợp đồng mua điện theo đúng chuẩn quốc tế để thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài trong ngành rất quan trọng này.

Chuyên gia này cũng nhận định, thị trường vốn mang ý nghĩa quan trọng, cần có được các mô hình huy động trái phiếu bền vững để Việt Nam đạt được những nguồn tài chính cần thiết trong lộ trình biến đổi khí hậu của mình.

Cuối cùng, cần có sự tham gia của khu vực tư nhân trong thị trường carbon. Đây là thị trường mang tính tự nguyện, nhưng để bảo đảm được môi trường đó phát triển mạnh mẽ, góp phần đưa nền kinh tế xanh, giúp Việt Nam tăng cường khả năng cạnh tranh cần sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa khu vực tư nhân trong nước, nhà đầu tư nước ngoài để chuyển giao kiến thức, kinh nghiệm và công nghệ mới cho nền kinh tế xanh Việt Nam.

Ông Thomas Jacobs tin tưởng, với tinh thần hợp tác trong đối thoại giữa khu vực tư nhân và Chính phủ, trong những năm tới, Việt Nam sẽ có được sự tăng trưởng xanh bền vững mạnh mẽ; Việt Nam sẽ đạt được tham vọng trở thành quốc gia có thu nhập cao và đi đầu trong kinh tế xanh.

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Kenneth Atkinson- Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Anh quốc tại Việt Nam khẳng định mong muốn Việt Nam sớm hoàn thiện Quy hoạch điện VIII, trong đó ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo để giảm thiểu tác động tiêu cực của sản xuất điện đối với môi trường.

Thay mặt Hiệp hội Doanh nghiệp Anh quốc, ông Kenneth Atkinson chúc mừng Việt Nam và các đối tác quốc tế, bao gồm Liên minh châu Âu, Chính phủ các nước: Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Italy, Canada, Nhật Bản, Đan Mạch và Na Uy, đã đạt được thỏa thuận lịch sử về đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng vào ngày 14/12/2022.

Theo ước tính, nguồn lực tài chính cần thiết để thực hiện mục tiêu thỏa thuận vào khoảng 15 - 16 tỷ USD/năm cho đến năm 2030. Đây là con số tương đối lớn, đòi hỏi phải có sự phối hợp công - tư.

Ông Kenneth Atkinson cho biết, hiện một số ngân hàng Anh quốc đã cam kết hỗ trợ thu xếp nguồn vốn trực tiếp và gián tiếp cho các dự án, doanh nghiệp bền vững tại Việt Nam (Ngân hàng Standard Chartered đã ký Biên bản ghi nhớ cam kết tài trợ 8,5 tỷ USD và ngân hàng HSBC đã cam kết tài trợ 12 tỷ USD đến năm 2030).

Bên cạnh đó, Hiệp hội bày tỏ hoan nghênh cam kết đưa mức phát thải ròng bằng 0 mà Việt Nam đưa ra tại COP26, cũng như những nỗ lực của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam và các bộ, ngành để hướng tới mục tiêu này.

"Đây là cơ sở để doanh nghiệp Anh đã và đang tiếp tục tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo tại Việt Nam, điển hình là các dự án điện gió ngoài khơi, cũng là lĩnh vực mà Vương quốc Anh là một trong những quốc gia đi đầu", ông Kenneth Atkinson nhấn mạnh.

Khuyến nghị chính sách hướng tới sự thịnh vượng xanh

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Greg Testerman - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) khẳng định, Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên gia hạn đóng góp do quốc gia tự quyết định đối với Công ước Khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu năm 2020, cam kết giảm phát thải khí nhà kính.

Theo ông Greg Testerman, để đạt được mục tiêu phát thải ròng carbon bằng 0 vào năm 2050, cần phải ưu tiên các nguồn năng lượng có giá cả phải chăng và bền vững về mặt xã hội. Quá trình này sẽ yêu cầu hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ các nguồn lực bên ngoài. AmCham khuyến nghị điều quan trọng trong việc thu hút đầu tư mới đối với năng lượng tái tạo là có được những dự án có khả năng cấp vốn ngân hàng năm 2023. 

Hiện AmCham mong  muốn có được những cơ chế hỗ trợ cho nguồn năng lượng chuyển đổi từ khí đốt cho tới điện gió ngoài khơi và những giải pháp giúp phát triển được công nghệ lưu trữ pin. Theo đó, Việt Nam cần có những khung pháp lý đầy đủ cho nền kinh tế số; ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng số, điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu.

Bên cạnh đó, AmCham cũng khuyến nghị cần thực hiện giải pháp bền vững hơn để giải quyết những thách thức đang diễn ra, bao gồm sửa đổi Luật Dược, dỡ bỏ các hạn chế về lưu kho và vận chuyển đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, từng bước mở cửa phân phối thuốc cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài để tăng khả năng tiếp cận nguồn cung ứng thuốc... 

Với tư cách là những nhà đầu tư lớn ở thị trường Việt Nam, AmCham cho biết các doanh nghiệp Hoa Kỳ cũng như nhiều tổ chức nước ngoài đang có kế hoạch thành lập đại diện thương mại tại Việt Nam, nhưng chưa có người bảo lãnh để xin cấp thị thực vào Việt Nam cho lao động nước ngoài của mình, AmCham đề xuất đơn giản hóa các thủ tục hành chính về cấp giấy phép lao động.

Hoa Kỳ và Việt Nam đã đạt được thỏa thuận về hiệp định thuế trước những thay đổi về Luật Thuế của Hoa Kỳ vào năm 2019. Đến nay, cả hai quốc gia đang trong quá trình tiến tới ký kết một thỏa thuận sửa đổi một phần nhỏ và AmCham hy vọng sẽ kết thúc đàm phán trong năm nay. Đặc biệt là một số chính sách thuế đối với đồ uống có đường, thuế đối với nhà thầu nước ngoài hoạt động trên nền tảng kỹ thuật số, AmCham đánh giá cao những đối thoại từ phía Chính phủ Việt Nam.

Có cùng quan điểm, ông Gabor Fluit - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) bày tỏ vui mừng được chia sẻ một số khuyến nghị chính sách để giúp mở đường hướng tới sự thịnh vượng xanh và chuyển đổi kinh tế của Việt Nam.

Ông Gabor Fluit cho rằng, để chuẩn bị cho tương lai, việc sử dụng năng lượng tái tạo là nhiệm vụ cấp bách và có ảnh hưởng lớn của các quốc gia. Để làm được điều này, Chính phủ nên khuyến khích tất cả các bên tiêu dùng điện đầu tư vào năng lượng tái tạo. Để giảm lượng khí thải carbon và thúc đẩy một tỷ lệ sử dụng năng lượng sạch hơn, điều cần thiết là hoàn thiện Quy hoạch điện VIII và đưa vào một chiến lược bù đắp cho năng lượng từ than...

Một trong những ưu tiên hiện này là việc khắc phục tác động của thuế suất tối thiểu toàn cầu sắp được áp dụng tới đây. EuroCham đề xuất các biện pháp khuyến khích đầu tư mà có thể bao gồm miễn thuế nhập khẩu, kéo dài thời gian miễn thuế đất và ưu đãi dựa trên chi phí, đặc biệt là chi phí nghiên cứu và phát triển.

"Đối với thuế tiêu thụ đặc biệt, chúng ta phải bảo đảm rằng việc xóa bỏ thuế nhập khẩu theo EVFTA không bị mất tác dụng do thuế tiêu thụ đặc biệt lại tăng để bù lại, vì nó sẽ làm suy giảm mục đích thúc đẩy thương mại song phương của hiệp định thương mại tự do"- ông Gabor Fluit nhấn mạnh...