Khảo sát các sàn giao dịch của một số công ty chứng khoán tại quận 1, TP. Hồ Chí Minh, không khó để nhận thấy sự phấn khởi của nhiều nhà đầu tư khi chốt lời các cổ phiếu tăng nóng trong thời gian gần đây. “Thị trường chứng khoán mấy năm rồi mới có một con sóng như thế này”, anh Nguyễn Xuân Vinh, một nhà đầu tư đầu tư chứng khoán lâu năm, nhận xét. Anh cho biết nhờ mua mạnh và bán ra những cổ phiếu đầu cơ đúng thời điểm, mà đến nay mức tăng trong tài khoản của anh được tính bằng lần chứ không chỉ là vài phần trăm hay phải đối mặt với thua lỗ như những năm vừa qua nữa.

 

Thị trường chứng khoán đang nóng dần lên. Thống kê biến động giá cổ phiếu trên cả 2 sàn kể từ đầu năm cho thấy nhiều cổ phiếu đã tăng giá mạnh. Điển hình là NGC (Công ty Chế biến Thủy sản Xuất khẩu Ngô Quyền) tăng gần 4,5 lần, hay NHC (Công ty Gạch ngói Nhị Hiệp) tăng 3,6 lần chỉ trong vòng 3 tháng. Chính mức sinh lời cao trong thời gian ngắn đã thu hút dòng tiền đổ vào cực lớn và đó là lý do giúp cho thị trường liên tục thiết lập các kỷ lục về giá trị giao dịch.

 

Điều đáng nói là khi thị trường tăng mạnh trở lại sau một thời gian dài lình xình, các cổ phiếu hầu như không có sự phân hóa mà đều đồng loạt tăng nhiều phiên liên tục. Đặc biệt, cổ phiếu của các công ty có quy mô nhỏ, thị giá thấp và thậm chí có kết quả kinh doanh không tốt lại lên ngôi với mức tăng giá ấn tượng.

 

Cổ phiếu BHC (Công ty Bê tông Biên Hòa), SDB (Công ty Sông Đà 207), chẳng hạn, dù đang trong diện bị kiểm soát do thua lỗ 3 năm liên tiếp và có nguy cơ phải hủy niêm yết, vẫn tăng lần lượt 44% và 68% (2/1-10/4). Các cổ phiếu khác có kết quả kinh doanh thua lỗ từ 1 đến 2 năm cũng tăng giá chóng mặt như PXM (Công ty Xây lắp Dầu khí Miền Trung) hay PXA (Công ty Đầu tư và Thương Mại Dầu khí Nghệ An).

 

Những cổ phiếu này được gọi tên “cổ phiếu đầu cơ” vì người mua hầu như không dựa trên hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp mà chỉ tranh thủ kiếm lời qua chênh lệch giá.

 

Trước đây, khi đến mùa công bố báo cáo tài chính, thường chỉ cổ phiếu được dự đoán có kết quả kinh doanh tốt mới được mua nhiều. Tuy nhiên, những tháng gần đây, thị trường có xu hướng đầu cơ vào cổ phiếu đã công bố hoặc được dự đoán là sẽ công bố kết quả kinh doanh thua lỗ. Sở dĩ có hiện tượng này là do tình trạng sửa báo cáo tài chính diễn ra phổ biến mà không có chế tài nào. Và nhà đầu tư kỳ vọng sau khi có báo cáo kiểm toán chính thức, việc điều chỉnh lỗ thành lãi sẽ làm cho giá các cổ phiếu này tăng đột biến.

 

Việc đầu cơ vào những cổ phiếu nóng có thể đem lại lợi nhuận lớn trong ngắn hạn, nhưng cũng sẽ kèm theo nhiều rủi ro khi cổ phiếu đó bị bán tháo. Hiện nay, khi VN-Index đang xoay sở tìm dòng tiền và thông tin hỗ trợ để bứt phá qua mốc kháng cự mới thì đã xuất hiện nhiều thông tin về việc bán ra của cổ đông lớn tại nhiều mã tăng mạnh như VIX (Công ty Chứng khoán Xuân Thành), MHC (Công ty Hàng Hải Hà Nội) hay HQC (Địa ốc Hoàng Quân).

 

Có vô vàn lý do giải thích việc bán ra này như giải quyết việc chi tiêu cá nhân, cho con đi du học, hoặc không giải trình lý do. Tuy nhiên, vẫn không thể gạt bỏ nghi ngờ về khả năng “thoát hàng” khi các cổ phiếu này đã tăng giá mạnh.

 

MHC, chẳng hạn, đã tăng 2,9 lần kể từ đầu năm. Thành viên Hội đồng Quản trị Chu Nguyên Bình đã bán hết 200.000 cổ phiếu nắm giữ vào ngày 21/3, còn thành viên Ban Kiểm soát Phạm Thị Minh Thảo đã bán 50.010 cổ phiếu từ ngày 20-31/3 và tiếp tục đăng ký bán thêm 30.000 cổ phiếu nữa từ ngày 7/4-6/5.

 

Hiện nay, nhiều cổ phiếu có thị giá thấp hơn so với mệnh giá và quy mô thị trường cũng khá nhỏ nên không quá khó để một hoặc một số nhóm người nắm giữ và điều khiển cung cầu trên thị trường. Bên cạnh đó, nhiều công ty công bố kết quả kinh doanh trước và sau kiểm toán quá khác biệt cộng với việc nhiều cổ đông lớn bán ra đã dấy lên nghi ngờ về sự khách quan trong biến động giá cổ phiếu ở những doanh nghiệp này.

 

Theo một chuyên gia đầu tư của công ty chứng khoán có thị phần môi giới nằm trong top 5 thị trường chứng khoán Việt Nam (không muốn nêu tên), xem xét từng mã cổ phiếu, khối lượng giao dịch tăng đều đặn trong khi giá đi ngang cho thấy dấu hiệu tích lũy. Và khi đạt đến mức độ cần thiết, các “đội lái” sẽ đẩy mạnh thu gom để thu hút sự chú ý của dòng tiền. Cổ phiếu lên giá trong nhiều phiên và khi số nhà đầu tư tham gia tăng mạnh là lúc họ quyết định bán ra dần để thu lợi. Kết quả là sau khi “đội lái” rút hết tiền ra, cổ phiếu đó sẽ sụt giảm nghiêm trọng về lượng giao dịch hoặc giảm giá triền miên.

 

Như vậy, việc bán mạnh cổ phiếu của các cổ đông lớn trong lúc này có thể là một tín hiệu cảnh báo nhà đầu tư không nên tranh mua bằng mọi giá các cổ phiếu đã tăng mạnh. Bên cạnh đó, việc thống kê chi tiết khối lượng giao dịch của cổ phiếu đang nắm giữ có thể sẽ giúp nhà đầu tư kịp thời nhận ra xu hướng tích lũy hay phân phối đang thịnh hành để tránh tình trạng mắc kẹt tại đỉnh.