Kết quả tích cực từ việc xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật

Bộ Khoa học và Công nghệ được giao chủ trì triển khai nhiệm vụ xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật. Hoạt động này bao gồm việc xây dựng các tiêu chuẩn Việt Nam - TCVN (quy định về đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý dùng làm chuẩn để phân loại, đánh giá sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, quá trình, môi trường và các đối tượng khác trong hoạt động kinh tế - xã hội nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả...) và các quy chuẩn Việt Nam - QCVN (quy định về mức giới hạn của đặc tính kỹ thuật và yêu cầu quản lý sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, quá trình, môi trường và các đối tượng khác trong hoạt động kinh tế - xã hội phải tuân thủ…).

Các số liệu thống kê cho thấy, hệ thống TCVN đang ngày càng phát triển với trên 11.500 TCVN và hàng vạn tiêu chuẩn cơ sở, làm chuẩn mực quan trọng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và quản lý. Hiện tại mức độ hài hòa của hệ thống TCVN đối với các tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực đạt khoảng 56%, mục tiêu hài hòa đến hết năm 2020 là 60%.

Hệ thống quy chuẩn quốc gia hiện có 800 QCVN là văn bản quy phạm kỹ thuật do 14 Bộ quản lý chuyên ngành ban hành trở thành công cụ và phương tiện quan trọng để duy trì các chuẩn mực trong các quan hệ kinh tế, hỗ trợ quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn, vệ sinh, sức khoẻ cho con người; bảo vệ động vật, thực vật và môi trường...

Nếu tính riêng trong năm 2019 thì Dự án “Xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật” đã đem lại gần 900 TCVN tập trung cho các đối tượng là sản phẩm, hàng hóa chủ lực và lĩnh vực liên quan, phục vụ kịp thời yêu cầu quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm hàng hóa, nhu cầu sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa...

Trong số 900 TCVN nêu trên, Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng hơn 500 tiêu chuẩn; hơn 250 tiêu chuẩn do các bộ, ngành xây dựng đã được chuyển tới Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định, trong đó nhiều nhất là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường. Hơn 350 tiêu chuẩn đã được giới thiệu cho hơn 2.000 tổ chức, doanh nghiệp, hướng dẫn xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn cơ sở cho khoảng 1500 lượt doanh nghiệp trong lĩnh vực cơ khí nông nghiệp, luyện kim, điện - điện tử, sản xuất sản phẩm nhựa, giấy, nông nghiệp, thực phẩm...

Chất lượng của hoạt động xây dựng tiêu chuẩn quốc gia ngày càng được nâng lên thông qua đào tạo nghiêp vụ, kỹ năng cho các thành viên Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia và các cán bộ làm công tác tiêu chuẩn hóa tại các Bộ, ngành, doanh nghiệp, các ban kỹ thuật…

Bên cạnh đó, Dự án “Xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật” cũng chú trọng nhân rộng triển khai giảng dạy tiêu chuẩn hóa vào các trường đại học. Cụ thể, dự án đã tiếp cận, đào tạo cho khoảng 3000 học viên, giảng viên tại 14 trường đại học trong cả nước.  Ngoài các nội dung cơ bản về tiêu chuẩn, quy chuẩn, nội dung chương trình còn cập nhật, giới thiệu tới các học viên về nền tảng tiêu chuẩn hóa cho sản xuất thông minh để tiếp cận gần hơn với CMCN.4.0.

Thúc đẩy xã hội hóa công tác tiêu chuẩn

Để việc áp dụng các TCVN, QCVN đi vào cuộc sống, theo các chuyên gia phân tích và các nhà quản lý, trong những năm tới, một trong những chủ trương lớn cần thực hiện là thúc đẩy xã hội hóa công tác tiêu chuẩn, cụ thể:

Thứ nhất, cần rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, sửa đổi, bổ sung quy định nhằm khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng, áp dụng TCVN, QCVN.

Thứ hai, huy động các chuyên gia, đại diện các doanh nghiệp, khu vực tư nhân tham gia vào việc góp ý các tiêu chuẩn quốc tế ISO. IEC và các Hội nghị, hội thảo, các phiên họp của ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc tế.

Thứ ba, tổ chức khóa đào tạo, hướng dẫn các doanh nghiệp xây dựng Bộ tiêu chuẩn cơ sở để doanh nghiệp có thể áp dụng cho phù hợp với điều kiện sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; khuyến khích doanh nghiệp chủ động đề xuất xây dựng TCVN, tham gia mạnh mẽ vào quá trình xây dựng TCVN, xây dựng tiêu chuẩn quốc tế.