Được thành lập ngày 5/6/2003 theo Quyết định số 109/2003/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ, DATC là doanh nghiệp nhà nước hạng đặc biệt với vốn điều lệ ban đầu 2.000  đồng, 100% thuộc sở hữu nhà nước do Bộ Tài  chính làm đại diện.

Sự ra đời của DATC, tại thời điểm đó được coi là một trong những giải pháp nhằm đẩy nhanh quá trình sắp xếp, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, hỗ trợ doanh nghiệp sau chuyển đổi.

Từ khi thành lập đến nay, DATC tập trung thực hiện các nhiệm vụ được Chính phủ, Bộ Tài chính giao như: hỗ trợ các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại lành mạnh hóa tài chính, góp phần giải quyết những tồn tại về tài chính nhằm thúc đẩy quá trình sắp xếp, cổ phần hóa thông qua việc xử lý tài sản và các khoản nợ tồn đọng trước khi thực hiện chuyển đổi doanh nghiệp. Đồng thời xử lý các khoản nợ và tài sản được loại trừ khi xác định giá trị doanh nghiệp.

Tính đến hết năm 2023, DATC đã xử lý nợ và tài sản đạt trên 90.000 tỷ đồng, qua đó hỗ trợ khoảng 3.000 doanh nghiệp xử lý được công nợ và tài sản tồn đọng cũng như tái cấu trúc phục hồi kinh doanh.

Trong số này, có 185 doanh nghiệp nhà nước thuộc các bộ ngành, địa phương, trải dài từ Sơn La, đến Cà Mau. Đáng kể đến, là trường hợp Tổng công ty Dâu Tằm tơ và Tổng công ty Xây dựng đường  thủy, DATC đã tạo ra bước ngoặt to lớn khi hỗ trợ thực hiện cổ phần hóa thành công dù trước đó, Chính phủ mất nhiều năm chỉ đạo xử lý nhưng chưa thực hiện được.

Đặc biệt, DATC đã được Chính phủ tin tưởng giao thực hiện xử lý nợ để hỗ trợ tái cơ cấu nhiều Tập đoàn, Tổng công ty và doanh nghiệp Nhà nước, qua đó giúp phục hồi các doanh nghiệp trở lại hoạt động bình thường, giúp duy trì ổn định cơ cấu kinh tế vùng, lãnh thổ từ hoạt động tái cơ cấu một số ngành kinh tế như đóng tàu, hàng hải, giao thông, xây dựng, mía đường, dâu tằm tơ…

Trong đó phải kể đến các trường hợp như: Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (SBIC), các Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1,4,5,6,8 (Cienco 1,4,5,6,8), Tổng công ty Xây dựng Bạch Đằng, Công ty Cổ phần Mía đường Kon Tum, Công ty Cổ phần Mía đường Sơn La, Công ty Haprocimex, Công ty thực phẩm Miền Bắc thuộc Tổng công ty Thuốclá Việt Nam,…

Trong đó, việc tham gia xử lý nợ gắn tái cơ cấu tại Vinalines là một trong những trường hợp điển hình. Nhờ sự vào cuộc của DATC, Vinalines và các đơn vị thành viên đã được xử lý trên 11.000 tỷ đồng công nợ tồn đọng, tạo nên tác động tích cực, tránh được sự đổ vỡ dây chuyền của Vinalines nói riêng và của ngành vận tải Việt Nam nói chung, đồng thời tạo điều kiện để tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng phát triển dịch vụ, Logistic và góp phần phát triển kinh tế biển gắn với an ninh quốc phòng quốc gia.

Qua nghiệp vụ của mình, DATC không chỉ giúp các doanh nghiệp gỡ bỏ được gánh nặng tài chính từ các khoản nợ và tài sản đã đầu tư không hiệu quả mà còn tạo nguồn thu hàng ngàn tỷ đồng cho Nhà nước thông qua việc thực hiện hàng trăm phương án mua bán, xử lý nợ theo cơ chế thị trường và các nhiệm vụ Chính phủ giao.

Rất nhiều doanh nghiệp được DATC mua nợ, xử lý tài chính, tái cơ cấu thông qua chuyển nợ thành vốn góp đã pháttriển tốt, kinh doanh có hiệu quả, các chỉ tiêu doanh thu, cổ tức, lợi nhuận, nộp ngân sách nhà nước, thu nhập bình quân của người lao động năm sau cao hơn năm trước như: Công ty Cổ phần đường Kon Tum, Công ty Cổ phần Sadico Cần Thơ, Công ty Cổ phần Mía đường Sơn La, Công ty Cổ phần Vitaly...

Các doanh nghiệp làm ăn có lãi và đã thực hiện chi trả cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ hàng chục phần trăm/năm, hoàn thành nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, thuế với Nhà nước, trở thành các mã cổ phiếu được niêm yết giao dịch trên sàn HNX, HOSE.

Trong giai đoạn tiếp theo, DATC một mặt tiếp tục là công cụ của Chính phủ để hỗ trợ cho quá trình xử lý nợ, tái cơ cấu doanh nghiệp trong nền kinh tế; mặt khác, DATC từng bước cơ cấu lại, mở rộng ngành nghề hoạt động gắn xử lý nợ với tái cơ cấu doanh nghiệp theo hướng trở thành định chế tài chính và đầu tư vốn đa sở hữu với sự chi phối vốn của Nhà nước.

Và dù với quy mô, mô hình hoạt động nào thì DATC vẫn luôn là công cụ của Chính phủ để đồng hành và là hỗ dựa vững chắc cho hệ thống doanh nghiệp trong quá trình xử lý nợ và tài sản, tái cấu trúc hướng đến phát triển bền vững.