Nhu cầu cấp thiết về khuôn khổ pháp lý cho thị trường giàu tiềm năng

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Công điện số 104/CĐ-TTg ngày 6/7/2025, yêu cầu Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện và trình dự thảo Nghị quyết về thí điểm thị trường tài sản mã hóa trước ngày 15/7/2025.

Tài sản mã hóa – bao gồm token, stablecoin, tài sản ảo và các sản phẩm tài chính số ứng dụng công nghệ blockchain – đang mở rộng nhanh chóng, không chỉ trên quy mô toàn cầu mà cả tại Việt Nam.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ và rõ rệt của các dự án liên quan đến tài sản mã hóa (crypto assets), đánh dấu một giai đoạn phát triển quan trọng trong lĩnh vực công nghệ tài chính.

Báo cáo từ nhiều tổ chức quốc tế cho thấy, giá trị vốn hóa toàn cầu của thị trường tài sản số đã vượt 2.000 tỷ USD trong giai đoạn cao điểm, với hàng triệu giao dịch mỗi ngày thông qua các nền tảng DeFi (tài chính phi tập trung) và các sàn giao dịch tập trung.

Tại Việt Nam, dù chưa có khung pháp lý hoàn chỉnh, nhiều công ty khởi nghiệp công nghệ đã tham gia thử nghiệm các mô hình tài sản số trong lĩnh vực tài chính, thương mại, logistics và bảo hiểm. Một số nền tảng giao dịch sử dụng công nghệ blockchain để xác thực tài sản và tạo ra các sản phẩm tài chính số mới đã thu hút được lượng người dùng đáng kể, nhất là trong nhóm nhà đầu tư trẻ.

Bắt đầu từ năm 2018, thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể, được thúc đẩy bởi sự phát triển của công nghệ blockchain và sự gia tăng nhận thức của công chúng về các cơ hội đầu tư, cũng như ứng dụng của tài sản mã hóa trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Sự phát triển này không chỉ đơn thuần là kết quả của các tiến bộ công nghệ, mà còn là minh chứng cho sự đổi mới và tinh thần khởi nghiệp của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực chuyển mình theo hướng nền kinh tế số.

Theo báo cáo của Chainalysis năm 2021, Việt Nam đã đứng đầu bảng xếp hạng chỉ số chấp nhận tài sản mã hóa toàn cầu, vượt qua nhiều quốc gia khác trong khu vực như Thái Lan, Philippines, Indonesia, và Malaysia.

Thí điểm để kiểm soát rủi ro và khai thông đổi mới sáng tạo

Trong bối cảnh phát triển tài sản mã hóa tại khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đã nổi lên như một trong những quốc gia dẫn đầu về mức độ chấp nhận và phát triển lĩnh vực này. Theo đó, yêu cầu từ Thủ tướng Chính phủ về việc trình dự thảo Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa trước ngày 15/7 được đánh giá là bước đi chiến lược.

Việc xây dựng một khung thử nghiệm pháp lý (sandbox) sẽ tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh sáng tạo phát triển trong môi trường kiểm soát chặt chẽ, đồng thời giúp cơ quan quản lý nhà nước tích lũy kinh nghiệm, nhận diện rủi ro và có biện pháp điều chỉnh linh hoạt.

Đáng chú ý, tài sản mã hóa hiện đã được định danh trong Luật Công nghiệp, Công nghệ số. Tại Nghị quyết chất vấn ngày 27/6 của Quốc hội cũng đã yêu cầu Chính phủ đẩy nhanh việc xây dựng khung pháp lý cho lĩnh vực này. Theo các chuyên gia công nghệ và tài chính, việc thí điểm không chỉ giúp Việt Nam bắt kịp các quốc gia đi đầu trong chuyển đổi tài chính số, mà còn góp phần thu hút dòng vốn đầu tư mới, đặc biệt là từ các quỹ đầu tư mạo hiểm và công ty công nghệ toàn cầu.

Theo ông Vương Duy Lâm - Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính (Bộ Tài chính), sự cần thiết của việc quản lý tài sản mã hóa tại Việt Nam trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực này là một vấn đề cấp bách mà các nhà hoạch định chính sách vĩ mô cần phải giải quyết kịp thời.

 “Nếu thiếu khuôn khổ pháp lý rõ ràng, thị trường dễ rơi vào trạng thái thiếu minh bạch và rủi ro gia tăng”, ông Lâm cho biết.

Một điểm đáng chú ý khác là khả năng hình thành sàn giao dịch tài sản số hợp pháp, yếu tố được kỳ vọng sẽ giúp nâng cao năng lực quản lý nhà nước, tăng tính minh bạch, bảo vệ nhà đầu tư và kiểm soát các hoạt động đầu cơ, lừa đảo dưới hình thức tài sản kỹ thuật số. Đồng thời, đây cũng là nền tảng để tiến tới tích hợp tài sản số vào hệ sinh thái tài chính chính thống trong tương lai.

Cùng với yêu cầu về thị trường tài sản mã hóa, Công điện số 104/CĐ-TTg cũng nhấn mạnh đến việc đẩy nhanh triển khai các biện pháp nhằm đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ “cận biên” lên “mới nổi”. Trong đó, cải thiện cơ chế giao dịch, thanh toán, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư ngoại và tăng cường minh bạch được xác định là các nhiệm vụ trọng tâm.

Thúc đẩy thí điểm thị trường tài sản số và cải cách toàn diện thị trường chứng khoán là hai trục chính trong định hướng phát triển thị trường tài chính hiện đại, minh bạch và hội nhập. Đây là những động lực quan trọng để Việt Nam mở rộng không gian đổi mới sáng tạo, tăng sức hấp dẫn với nhà đầu tư quốc tế, đồng thời củng cố vị thế trong chuỗi giá trị công nghệ tài chính toàn cầu.