Hiện nay, cộng đồng doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam, khoảng trên 16.000 DN, sử dụng hơn 3,8 triệu lao động... cộng đồng DN này đã có những đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam. Việc đảm bảo chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) cho người lao động, các DN FDI luôn là vấn đề được Đảng, Nhà nước ta quan tâm.

Thực hiện các Nghị quyết 19 -2017/NQ-CP của Chính phủ về những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và Nghị quyết số 35/NQ-CP của Thủ tướng Chính phủ, công tác triển khai thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN của BHXH Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực như: Rà soát, cắt giảm nhiều thủ tục hành chính (TTHC) không còn phù hợp; Rút ngắn thời gian hoàn thành thủ tục nộp BHXH, BHYT, BHTN nhằm tạo thuận lợi cho DN và người lao động, áp dụng công nghệ thông tin, kết nối mạng giữa các cơ quan BHXH của 63 tỉnh, thành phố; Tạo lập cơ sở dữ liệu BHXH tập trung của cả nước. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc phát sinh từ cả phía DN và cơ quan thực hiện chính sách.

Tính đến 31/12/2016, tổng số DN tham gia BHXH, BHYT, BHTN là 208.397 đơn vị, trong đó số DN FDI là 16.085 DN, chiếm 7,7% tổng số DN tham gia. Tổng số thu BHXH, BHYT, BHTN của khối DN FDI là 71.670 tỷ đồng, chiếm 47,2% tổng số thu của khối DN. Tổng số lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN khối DN FDI là 3.754.814 người.

Báo cáo của BHXH Việt Nam cho thấy, các DN FDI luôn chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật, thực hiện đúng các quy trình thủ tục của BHXH Việt Nam. Đồng thời, các DN FDI có đội ngũ làm công tác BHXH chuyên nghiệp nên các TTHC về BHXH, BHYT, BHTN được thực hiện chính xác và hiệu quả, đặc biệt là nghiệp vụ về lập thủ tục hồ sơ hưởng BHXH...

Tuy nhiên, bên cạnh những DN FDI chấp hành nghiêm túc quy định pháp luật, đóng BHXH đầy đủ, kịp thời, vẫn còn một số DN FDI nợ BHXH. Tính đến ngày 31/12/2016, tổng số nợ BHXH của khối DN FDI là 1.241 tỷ đồng (chiếm 3,9% tổng số phải thu của các DN cùng khối FDI).

Nguyên nhân của tình trạng này là do một số DN gặp khó khăn, thậm chí phải giải thể, ngừng hoạt động; một số DN cố tình trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng vốn từ khoản thu BHXH của người lao động để đầu tư vào mục đích khác, thiếu hợp tác tích cực với cơ quan BHXH để giải quyết chế độ cho người lao động, đặc biệt còn có chủ DN bỏ trốn khỏi Việt Nam…

Những hạn chế này làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, gây khó khăn cho tổ chức thực hiện chính sách BHXH, làm ảnh hưởng đến an sinh xã hội.

Theo Báo cáo khảo sát ý kiến DN FDI về những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN, trong năm 2016, BHXH Việt Nam đã cắt giảm được 01 TTHC (từ 33 thủ tục xuống còn 32 thủ tục); giảm 38% thành phần hồ sơ; giảm 42% tiêu thức trên tờ khai, biểu mẫu; giảm 54% quy trình, thao tác thực hiện.

Giao dịch điện tử được đẩy mạnh với 90% số DN thực hiện. Văn hóa ứng xử và phong cách phục vụ của cán bộ, viên chức ngành BHXH đã chuyển biến tích cực. Ý kiến của DN về tác động của cải cách TTHC của ngành BHXH: có 64% ý kiến đánh giá thuận lợi hơn về BHXH; 55,8% đánh giá thuận lợi hơn về BHYT; 51,3% ý kiến đánh giá thuận lợi về chính sách BHTN.

Để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho người dân nói chung, DN FDI nói riêng, trong thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp như: Tiếp tục rà soát quy trình, thủ tục để loại bỏ những  không còn phù hợp, đảm bảo đơn giản, dễ hiểu, đáp ứng được yêu cầu quản lý; Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và huy động các dịch vụ công trong các lĩnh vực hoạt động của Ngành, góp phần giảm thời gian và chi phí cho người dân và DN khi tham gia giao dịch với cơ quan BHXH...