Theo Bộ Xây dựng, Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) đã thể chế hóa 8 nhóm chính sách tại 13 Chương với 196 Điều. Trong đó, bao gồm những quy định chung; Sở hữu nhà ở; Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh; Phát triển nhà ở; Cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Phát triển nhà ở xã hội; Tài chính cho phát triển nhà ở...

Đặc biệt, tại Dự thảo mới nhất, Bộ Xây dựng tiếp tục đưa ra hai phương án về sở hữu chung cư có thời hạn hoặc giữ nguyên như hiện tại, không quy định niên hạn. Quan điểm của cơ quan này vẫn nghiêng về phương án 1, tức cần thiết có thời hạn sở hữu chung cư.

Xoay quanh nội dung đã nêu, các chuyên gia cho rằng, quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư can thiệp tới quyền sở hữu, tác động lớn tới quyền lợi của người dân, doanh nghiệp…

Góp ý Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), ông Đậu Anh Tuấn - Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, cơ quan soạn thảo cần đánh giá tác động cẩn trọng quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư.

Theo ông Tuấn, thời hạn sở hữu nhà chung cư là quy định can thiệp đến quyền sở hữu, tác động rất lớn đến quyền lợi của người dân và kinh doanh của doanh nghiệp, thị trường bất động sản.

Và trong hai phương án Dự thảo Luật đưa ra, ông Tuấn đề nghị, cân nhắc chọn phương án không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư.

Dẫn kinh nghiệm một số quốc gia, PGS.TS. Đặng Minh Tuấn - Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay, các nước chủ yếu điều chỉnh các khía cạnh về chuẩn mực tối thiểu nhà ở, nhà ở xã hội và hỗ trợ nhóm yếu thế về nhà ở; hoặc kiểm soát mua bán, chuyển nhượng, cho thuê nhà.

“Luật sửa đổi cần nghiên cứu, nhấn mạnh hơn khía cạnh về bảo đảm quyền có chỗ ở, sở hữu nhà của công nhân và bổ sung các quy định bảo đảm quyền của cá nhân, nhóm yếu thế trong xã hội về nhà ở”, ông Đặng Minh Tuấn góp ý.

Bên cạnh những góp ý đã nêu, tại hội thảo phản biện Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) mới đây, ông Đỗ Duy Thường - Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn dân chủ pháp cho hay, dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) và Luật Nhà ở (sửa đổi) rất quan trọng, liên quan đến nhiều luật, do đó việc sửa Luật Nhà ở và sửa Luật Kinh doanh bất động sản sẽ tháo gỡ những điểm “nghẽn” hiện nay.

Tuy nhiên, góp ý về sở hữu nhà chung cư (quy định taị Mục 4, Chương II), ông Thường cho rằng, Dự thảo nêu 2 phương án về sở hữu nhà ở chung cư là bổ sung mới quy định về sở hữu nhà chung cư và không quy định về sở hữu nhà chung cư. Qua giải trình của Ban soạn thảo về ưu điểm, nhược điểm từng phương án, tôi nhận thấy phương án 1 có nhược điểm về nhận thức của người dân sở hữu nhà ở là vĩnh viễn, còn ưu điểm thì nhiều hơn. Thế nhưng, có vấn đề về nhận thức nhà ở chung cư là sở hữu vĩnh viễn và sở hữu có thời hạn. Tâm lý chung của người dân là không muốn trong sổ đỏ ghi nhà ở có thời hạn về sở hữu.

“Quan niệm sở hữu vĩnh viễn cũng chỉ là tương đối, bởi trong thực tiễn khi có thiên tai, địch họa như động đất, sóng thần lớn làm đổ, nghiêng, sụt lún nhà hoặc kết cấu nhà đến giai đoạn xuống cấp, bị hư hỏng, kết cấu chịu lực bất ổn… có nguy cơ sụp đổ”, ông Thường chia sẻ.

Do vậy, theo ông Thường, không nên có quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư. Điều quan trọng là cần rà soát tất cả các dự thảo chính sách về quyền sở hữu nhà chung cư cho đầy đủ, rõ ràng, cụ thể, minh bạch tại Mục 4, Chương II theo nguyên tắc đảm bảo quy định không trái với chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp và pháp luật hiện hành, nhất là những nội dung liên quan đến các quy phạm của Luật Đất đai đang soạn thảo; Bảo đảm tính khoa học, khả thi, phù hợp với thực tiễn, đánh giá đầy đủ tác động, hiệu quả về chính trị, kinh tế, xã hội của các chính sách, nhất là bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân.

Trong trường hợp nhà chung cư bị tháo dỡ hoặc hủy bỏ cần quy định đầy đủ, rõ ràng các chính sách tái định cư trong trường hợp không được tiếp tục xây dựng nhà chung cư theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, phải phù hợp với chính sách tái định cư quy định tại Luật Đất đai và các văn bản pháp luật có liên quan, bảo đảm ít nhất bằng nơi ở cũ hoặc tốt hơn hoặc chính sách đóng góp kinh phí để phá dỡ, xây dựng lại nhà chung cư cần được thảo luận dân chủ với cư dân và trên cơ sở các quy định của pháp luật.