Kết cấu hạ tầng giao thông nói chung và hạ tầng đường sắt nói riêng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Một số nước đã thực hiện biện pháp quản lý tài chính theo hai xu hướng là quốc hữu hóa và tư nhân hóa tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt cũng như hoạt động vận tải hành khách và hàng hóa. Bài viết phản ánh kinh nghiệm quốc tế về quản lý, sử dụng và kinh doanh tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam.

Ngành đường sắt đề ra số vốn đầu tư trong giai đoạn tới hàng chục nghìn tỷ đồng, đó còn chưa kể, hàng năm, ngành này vẫn được ngân sách Nhà nước “rót” 1.200 tỷ đồng để bảo trì. Tuy vậy, khối lượng hành khách mà ngành này đảm nhiệm chỉ chiếm 4,5% tổng khối lượng vận tải của ngành giao thông.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý vào dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định việc quản lý, sử dụng và kinh doanh tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt, trước khi trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Về hướng đi tương lai của ngành đường sắt Việt Nam, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, các công ty vận hành đoàn tàu cần đóng vai trò trung tâm thay cho vị trí của doanh nghiệp quản lý hạ tầng như hiện nay.

Quản lý trên 6.000 ha đất công, ngành Đường sắt (ĐS) đang sử dụng một khối tài sản nhà nước rất lớn. Thế nhưng, cũng vì không tách bạch giữa quỹ đất là hạ tầng ĐS và quỹ đất phục vụ kinh doanh, nên khối tài sản khổng lồ này vẫn chưa được khai thác, sử dụng hiệu quả.

Kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt và công tác quản lý kết cấu hạ tầng đường sắt của nước ta hiện nay còn nhiều hạn chế, thiếu đồng bộ, tính kết nối thấp, việc khai thác hiệu quả kinh doanh từ hạ tầng đường sắt chưa phát huy hiệu quả hiện đang là “điểm nghẽn” cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội. Từ thực trạng này, bài viết đưa ra các giải pháp nhằm đổi mới cơ chế quản lý, sử dụng và kinh doanh tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt.

Ngày 8/6/2016, tại Hà Nội, Bộ Tài chính tổ chức Hội thảo “Tham vấn dự thảo Nghị định quy định việc quản lý, sử dụng và kinh doanh tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt”. Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Hữu Chí, Thứ trưởng Bộ giao thông vận tải Nguyễn Ngọc Đông, Giám đốc quốc gia Ngân hàng ADB tại Việt Nam Eric Sidgwick, lãnh đạo Cục Quản lý công sản, đại diện các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam.