Giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 31.938 tỷ đồng/năm

Theo quy định của Luật Giá, xăng dầu là hàng hóa thiết yếu cho sản xuất, đời sống và giá bán xăng dầu được Nhà nước quản lý, điều hành nhằm đảm bảo bình ổn giá cả. Hiện nay, các sắc thuế áp dụng đối với mặt hàng xăng dầu gồm: thuế nhập khẩu (đối với xăng dầu nhập khẩu), thuế tiêu thụ đặc biệt (đối với xăng), thuế BVMT và thuế giá trị gia tăng (không thu phí, lệ phí đối với xăng dầu). Chính sách thuế đối với mặt hàng xăng dầu được quy định đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như thực tiễn của Việt Nam.

So với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá xăng, dầu bán ra của Việt Nam hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung (khoảng 38% đối với xăng, 20% đối với dầu nếu giá dầu thô thế giới là 80 USD/thùng; khoảng 35% đối với xăng, 18,4% đối với dầu nếu giá dầu thô thế giới là 100 USD/thùng; khoảng 33,5% đối với xăng, 17% đối với dầu nếu giá dầu thô thế giới là 130 USD/thùng).

Trong khi đó, tỷ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước chủ yếu trong khoảng 45% - 60% (ngoại trừ một số quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn thì có tỷ trọng thấp hơn). Ngoài ra, trong giá bán xăng dầu còn có khoản chi phí vận chuyển, lợi nhuận định mức nhưng các khoản này cũng chỉ chiếm khoảng từ 5%-8% mức giá cơ sở của mặt hàng xăng dầu.

Tuy nhiên, trước bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, giá dầu thô trên thị trường thế giới có xu hướng tăng cao trong thời gian qua, để bình ổn thị trường xăng dầu, ổn định kinh tế vĩ mô, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ thông qua dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn.

Trong dự án, Bộ Tài chính đề xuất giảm mức thuế BVMT đối với xăng là 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn là 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn là 1.000 đồng/kg; dầu hỏa là 700 đồng/lít. Đồng thời, đề xuất Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/4/2022 đến hết ngày 31/12/2022.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, với sản lượng tiêu thụ xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2022 sẽ tương đương năm 2019 và mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất, dự kiến số thu thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ giảm cả năm khoảng 29.035 tỷ đồng/năm.

Từ đó, tác động làm giảm thu ngân sách nhà nước (bao gồm cả thuế BVMT, thuế giá trị gia tăng) cả năm khoảng 31.938 tỷ đồng/năm (số giảm thu ngân sách nhà nước bình quân 1 tháng là 2.661,6 tỷ đồng/tháng). Nếu tính giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn từ ngày 01/4/2022 thì số giảm thu ngân sách nhà nước (bao gồm cả thuế BVMT, thuế giá trị gia tăng) sẽ khoảng 23.954 tỷ đồng.

Thể hiện sự chia sẻ thiết thực của Nhà nước 

Việc giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ góp phần trực tiếp làm giảm giá bán lẻ của các mặt hàng này. Theo đó, đối với xăng (trừ etanol), việc giảm mức thuế BVMT 2.000 đồng/lít so với hiện hành sẽ làm giá bán lẻ xăng giảm tương ứng 2.200 đồng/lít (bao gồm cả thuế giá trị gia tăng).

Đối với dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn, giảm mức thuế BVMT 1.000 đồng/lít, kg so với hiện hành thì giá bán lẻ giảm tương ứng là 1.100 đồng/lít, kg (bao gồm cả thuế giá trị gia tăng). Đối với dầu hỏa, giảm mức thuế BVMT 700 đồng/lít so với hiện hành thì giá bán lẻ dầu hỏa giảm tương ứng là 770 đồng/lít (bao gồm cả thuế giá trị gia tăng).

Xăng dầu là nguyên nhiên liệu đầu vào của hầu hết các ngành sản xuất, đặc biệt nhóm ngành huyết mạch của nền kinh tế như giao thông vận tải, điện... Việc giảm thuế BVMT đối với nhóm xăng, dầu, mỡ nhờn sẽ góp phần làm giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm của doanh nghiệp; đồng thời góp phần giảm bớt chi phí tiêu thụ xăng, dầu, mỡ nhờn cho người dân.

Có thể nói, giảm mức thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn là giải pháp mạnh mẽ thể hiện sự chia sẻ thiết thực của Nhà nước đối với người dân, doanh nghiệp trong bối cảnh giá dầu thô thế giới tăng cao vừa qua và tiếp tục được dự báo tăng trong thời gian tới.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm - nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và đầu tư), giá xăng dầu sẽ còn tăng cao do nhu cầu xăng dầu tăng cao sau đại dich, trong khi trữ lượng không tăng bởi thời gian qua thế giới không đầu tư vào thượng nguồn để khai thác dầu mỏ, sản lượng khai thác gần như đang ở mức cao nhất. Điều này dẫn tới giá xăng dầu sẽ tiếp tục tăng cao. Chiến sự Ukraina là yếu tố làm cho việc tăng giá này nhanh hơn.

Xăng dầu là "máu" của nền kinh tế, được sử dụng trong hầu hết các ngành kinh tế, trong đó có những ngành phần lớn sử dụng nguyên liệu là xăng dầu như khai thác thủy sản, hoặc vận tải, khai thác than. Do đó, việc giảm thuế BVMT với xăng dầu là một trong những giải pháp kiềm chế đà tăng của giá xăng dầu trong nước, giúp giảm chi phí đầu vào, qua đó giúp doanh nghiệp phát triển, tạo tiền đề thu ngân sách trong thời gian tới.