Lợi dụng công nghệ, mời chào tín dụng đen

Theo thống kê, hiện toàn quốc có 26.942 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ. Từ đầu năm 2020 đến nay, Công an các địa phương đã cấp mới 2.436, thu hồi 175 Giấy chứng nhận đủ điều kiện về an ninh trật tự để kinh doanh dịch vụ cầm đồ, phát hiện 2.736 cơ sở vi phạm, xử phạt hành chính số tiền 7,728 tỉ đồng. Qua công tác nghiệp vụ, Công an các địa phương đã rà soát, phát hiện: 6.664 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ; 540 cơ sở kinh doanh tài chính; 3.667 cá nhân có biểu hiện hoạt động cho vay lãi suất cao.

Trong năm thứ 2 thực hiện Chỉ thị 12/CT-TTg, qua thống kê các vụ án, vụ việc liên quan đến hoạt động tính dụng đen, lực lượng công an đã tiếp nhận, phát hiện: 1.047 vụ/1.718 đối tượng, đã khởi tố 554 vụ/990 bị can; Xử phạt hành chính 375 vụ/593 ĐT. Gồm các tội danh: Giết người; Cố ý gây thương tích; Làm nhục người khác; Bắt, giữ, giam người trái pháp luật; Xâm phạm chỗ ở người khác; Cướp tài sản…

Đáng lưu ý hơn, do ảnh hưởng của dịch COVID -19, nhất là đợt bùng phát lần thứ 4 vừa qua, khó khăn về kinh tế có thể làm tình hình “tín dụng đen” trở nên căng thẳng hơn khi người dân có nhu cầu vay vốn để phục vụ sinh hoạt, sản xuất kinh doanh nhưng chưa đáp ứng điều kiện tiếp cận vốn vay từ hệ thống ngân hàng sẽ có xu hướng tìm đến các nguồn vay không chính thống, tập trung vào nhóm người có thu nhập thấp, bị ảnh hưởng nặng bởi dịch bệnh.

Phó Trưởng Phòng Trọng án, Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an Trung tá Đỗ Minh Phương cho biết, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tín dụng đen tuy được kiềm chế nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID -19. Tình trạng tạm dừng kinh doanh, kinh doanh không có lãi; nợ lương, mất việc làm, giảm thu nhập khiến nhu cầu vay tiền để phục vụ sinh hoạt, kinh doanh tăng cao. Trong khi đó, các đối tượng hoạt động tín dụng đen chuyển hướng lợi dụng công nghệ, mạng xã hội… mời chào, dụ dỗ người kinh doanh nhỏ lẻ, người lao động thu nhập thấp, công nhân, thanh thiếu niên… vay tiền.

Thực tế còn cho thấy, các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng liên quan đến hoạt động tín dụng đen ngày càng gia tăng phức tạp. Trong khi việc triển khai các giải pháp quản lý nhà nước trên không gian mạng còn hạn chế, nhất là trong việc định danh số tài khoản mạng xã hội, ngăn chặn các số thuê bao không chính chủ, kiểm soát các ứng dụng điện thoại (app), website có liên quan đến hoạt động cho vay nặng lãi...

Đồng bộ nhiều giải pháp

Thực tế thời gian qua, các tổ chức tín dụng, ngân hàng đã có nhiều giải pháp nhằm nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng cho người dân và doanh nghiệp. Phó Tổng giám đốc Tổ chức tài chính vi mô TYM, Liên hiệp Hội phụ nữ Việt Nam Trần Thị Tuyết Nhung cho biết, để đáp ứng nhu cầu vay vốn đa dạng, mọi thời điểm của khách hàng, TYM đang cung cấp 7 sản phẩm vốn cơ bản (ngắn, trung hạn) phục vụ cho các mục tiêu đầu tư, phát triển và nhu cầu đời sống.

Trước tình hình dịch COVID -19, tháng 9/2021, TYM bổ sung 2 loại vốn mới nhằm tạo thêm cơ hội cho người dân có thể tiếp cận nguồn vốn chính thức dễ dàng hơn. Vốn vay tạo việc làm có đặc tính hướng đến các đối tượng khách hàng có hoạt động sản xuất kinh doanh, sử dụng lao động thuê ngoài, có cơ hội được vay số tiền lên đến 100 triệu đồng mà không cần thế chấp.

Tổng giám đốc Ngân hàng BIDV Lê Ngọc Lâm nêu thực tế, hiện không ít khách hàng cá nhân  có cơ hội tiếp cận thông tin, chính sách cho vay của các Ngân hàng; Người dân gặp khó khăn, chưa hiểu rõ về tài sản bảo đảm, giá trị, tính pháp lý tài sản bảo đảm khi đi vay Ngân hàng; khó khăn vướng mắc trong quy định của pháp luật hiện hành đối với cho vay online; khởi tạo và thẩm định, phê duyệt tín dụng tự động…

Từ thực tế này, nhiều chuyên gia đề xuất bên cạnh tiếp tục hoàn thiện thể chế thì các tổ chức tín dụng, ngân hàng cần tiếp tục mở rộng đối tượng cho vay, cải cách hành chính các thủ tục cho vay, điều kiện cho vay. Đặc biệt trong bối cảnh diễn biến đại dịch COVID -19 còn phức tạp thì cần đẩy mạnh triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi COVID -19…

Phó Trưởng Phòng Trọng án, Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an Trung tá Đỗ Minh Phương đề xuất, Bộ Thông tin và Truyền Thông, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Công thương, Bộ Tư pháp phối hợp Bộ Công an và các cơ quan có liên quan nghiên cứu, đề xuất giải pháp giải quyết tình trạng các đối tượng sử dụng tài khoản ngân hàng, số thuê bao điện thoại không chính chủ, tạo lập website, ứng dụng điện thoại, tài khoản mạng xã hội không khai báo, đăng ký chính danh và thực hiện hành vi phạm pháp luật nhằm trốn tránh sự điều tra, phát hiện, xử lý của cơ quan chức năng.