Hàng nội tìm chỗ đứng trong siêu thị ngoại
(Tài chính) Các kênh bán lẻ hiện đại ở nước ta hiện đã chiếm khoảng 20% thị trường bán lẻ và dự kiến năm nay sẽ tăng lên 40%. Mong muốn có thị trường sẽ có sản xuất là hợp lý nhưng liệu có bao nhiêu sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam đủ sức để cạnh tranh, tìm chỗ đứng so với hàng ngoại ở các kênh bán lẻ hiện đại này khi phân phối quyết định sản xuất...
Tính đến thời điểm này, tháng 2.2015 thị trường bán lẻ ở nước ta sẽ mở cửa hoàn toàn. Đây là một trong những nội dung cam kết khi nước ta gia nhập WTO. Kéo theo đó, hàng loạt các đại gia trong khu vực và trên thế giới đã tham gia khá mạnh vào thị trường bán lẻ hiện đại ở nước ta. Họ có rất nhiều thế mạnh về vốn, kinh nghiệm, đặc biệt các doanh nghiệp bán lẻ tầm cỡ này luôn có sự tin cậy từ phía các nhà cung ứng hàng hóa trong và ngoài nước. Điều đó cũng có nghĩa nhà bán lẻ nước ngoài đến đâu, hàng hóa ngoại nhập sẽ phủ đến đó. Có thể dễ dàng nhận thấy ở các siêu thị có vốn đầu tư nước ngoài như Lotte, Big C... phần lớn những mặt hàng như: điện gia dụng, mỹ phẩm, túi xách, rượu… hàng ngoại vẫn chiếm ưu thế. Hàng Việt chỉ có mặt nhiều ở lĩnh vực thực phẩm thiết yếu và phải chịu mức chiết khấu trên 25%, cao hơn rất nhiều so với các kênh phân phối khác. Đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ không chịu nổi mức chiết khấu này. Còn doanh nghiệp lớn, có kênh phân phối riêng thì chỉ đưa hàng vào siêu thị một ít để quảng bá sản phẩm. Cho nên, hàng Việt xuất hiện khá khiêm tốn ở các siêu thị có vốn đầu tư nước ngoài cũng là điều dễ hiểu.
Trong khi đó, số lượng các doanh nghiệp bán lẻ thuần Việt trong nước có tầm cỡ chỉ có một vài doanh nghiệp như Co-opmart, Maximark, Coop Foods, Satra Foods… vẫn sẵn sàng mở cửa cho hàng nội bảo đảm chất lượng. Tuy nhiên họ cũng phải tính đến cân đối cung - cầu. Còn lại thị trường bán lẻ ở nước ta vẫn đang ở giai đoạn non yếu, thiếu tính chuyên nghiệp, phát triển manh mún. Với tư duy cũ kỹ của người bán lẻ của chợ truyền thống theo kiểu mạnh ai người đó làm. Kéo theo đó, cơ hội hàng Việt bước vào siêu thị lớn vẫn không nhiều ngay cả với doanh nghiệp bán lẻ trong nước.
Thực tế, cũng đã có những doanh nghiệp như Thuận Phương Group (TP Hồ Chí Minh) - công ty chuyên cung cấp các sản phẩm thêu, dệt đã mở rộng được kinh doanh ở Mỹ thông qua việc bán hàng trực tiếp cho Walmart, tập đoàn bán lẻ của Mỹ trong thời gian qua.
Mới đây nhất, tập đoàn bán lẻ Aeon – một “ông lớn” khác trong ngành bán lẻ Nhật Bản dự kiến tới 2020 sẽ mở 20 trung tâm thương mại tại Việt Nam. Tận dụng tâm lý tin cậy và thích dùng hàng Nhật của người tiêu dùng Việt, Aeon sử dụng phương án dùng 1/3 hàng Nhật, 1/3 hàng Việt Nam và 1/3 hàng nhập từ các nước khác. Đây chính là cơ hội để hàng Việt bước chân vào siêu thị có vốn đầu tư nước ngoài.
Tuy nhiên, để hàng hóa Việt bước chân vào siêu thị lớn có vốn đầu tư nước ngoài đòi hỏi các sản phẩm phải bảo đảm các thủ tục như: giấy chứng nhận, kiểm định về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký thuế... Đặc biệt những yêu cầu cao về chất lượng cũng đồng thời là dịp để các nhà sản xuất trong nước hoàn thiện mình hơn trong sản xuất. Sẽ là cú hích để các doanh nghiệp Việt tự cấu trúc lại mình để có năng lực cạnh tranh cao hơn nhằm tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng tốt để chiếm lĩnh thị trường mới. Còn với các nhà quản lý có điều kiện để hoàn thiện các chính sách cho thị trường, tiếp cận các kinh nghiệm trong tổ chức sản xuất, phát triển dịch vụ, quảng bá thương hiệu, chăm sóc khách hàng...
Cụ thể hơn, hàng hóa Việt cần sản xuất theo nhu cầu và phát huy thế mạnh đặc trưng của từng vùng, miền, để sản phẩm làm ra tiêu thụ dễ hơn. Để làm được điều này, phải có bài toán quy hoạch tổng thể của từng vùng, miền, tránh tình trạng thừa hoặc thiếu nguồn cung cho siêu thị. Ngoài ra, sản xuất của các doanh nghiệp Việt cũng cần tập trung hơn ở đầu nguồn và thượng tầng trong chuỗi giá trị, thay vì chỉ ở khâu sản xuất gia công, đầu tư công nghiệp hỗ trợ cũng cần tương xứng hơn. Hiện người tiêu dùng có thể ủng hộ hàng Việt thông qua cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, nhưng bản chất của vấn đề là phải sản xuất hàng hóa bảo đảm chất lượng, giá cả cạnh tranh, nguồn cung ổn định thì mới cạnh tranh bền vững với hàng ngoại nhập.