Hiện đại hóa quản lý ngân quỹ, xây dựng nền tài chính quốc gia an toàn

Hồng Ánh

Thời gian qua, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã tích cực đẩy mạnh cải cách cơ chế, chính sách, hiện đại hóa hoạt động quản lý ngân quỹ và huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu chính phủ. Qua đó, hoạt động của hệ thống KBNN đã góp phần xây dựng nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, hướng đến mục tiêu xây dựng KBNN tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hướng tới hình thành Kho bạc số vào năm 2030.

Đổi mới đồng bộ cơ chế, chính sách, quy trình nghiệp vụ quản lý ngân quỹ nhà nước
Đổi mới đồng bộ cơ chế, chính sách, quy trình nghiệp vụ quản lý ngân quỹ nhà nước

Quản lý ngân quỹ nhà nước ngày càng hiệu quả

Thời gian qua, nhằm tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý và cải cách mạnh mẽ hoạt động quản lý ngân quỹ nhà nước (NQNN) theo hướng minh bạch, chủ động, hiệu quả và phù hợp với thông lệ quốc tế, KBNN đã tham mưu, trình Bộ Tài chính để trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 24/2016/NĐ-CP ngày 05/04/2016 quy định chế độ quản lý NQNN. Đồng thời, chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn thiện dự thảo các Thông tư hướng dẫn Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 24/2016/NĐ-CP.

Ngoài ra, KBNN đã ban hành Quy trình thí điểm quản lý rủi ro đảo nợ trong hoạt động huy động vốn trái phiếu chính phủ (TPCP) của KBNN (Quyết định số 609/QĐ-KBNN ngày 31/01/2024 của Tổng Giám đốc KBNN) và tiếp tục nghiên cứu, rà soát, sửa đổi Quy trình quản lý rủi ro đối với hoạt động nghiệp vụ quản lý NQNN.

KBNN cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2024, KBNN đã tổ chức quản lý, điều hành NQNN tập trung trong toàn hệ thống, đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu thanh toán, chi trả bằng VND và ngoại tệ của NSNN và các đơn vị giao dịch với KBNN. Bám sát diễn biến tình hình thu, chi NSNN, thực hiện dự báo luồng tiền, KBNN đã trình Bộ Tài chính phê duyệt phương án điều hành NQNN năm 2024, quý I, II/2024. Trên cơ sở đó, KBNN đã triển khai thực hiện các nghiệp vụ quản lý NQNN (gửi có kỳ hạn NQNN tạm thời nhàn rỗi tại các ngân hàng thương mại; mua lại có kỳ hạn TPCP theo đúng quy định và theo phương án đã được Bộ Tài chính phê duyệt.

Cùng với đó, trong công tác huy động vốn, 6 tháng vừa qua, bám sát diễn biến thị trường, tình hình thu, chi, kế hoạch trả nợ gốc của ngân sách trung ương, KBNN đã chủ động báo cáo với Bộ Tài chính triển khai các giải pháp phát hành TPCP, cụ thể là: (i) Tổ chức phát hành TPCP phù hợp nhu cầu trả nợ gốc và tình hình thu, chi và cân đối ngân sách trung ương; (ii) Tập trung phát hành TPCP theo phương thức đấu thầu qua Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, đảm bảo công khai, minh bạch; (iii) Phát hành linh hoạt các loại kỳ hạn, trong đó tập trung vào các kỳ hạn từ 5 năm trở lên, để đảm bảo mục tiêu về kỳ hạn phát hành theo Nghị quyết số 23/2021/QH15 và Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội; (iv) Điều hành lãi suất phát hành TPCP phù hợp với xu hướng lãi suất của thị trường, đảm bảo trong khung lãi suất do Bộ Tài chính quy định, phù hợp với quan điểm điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.

Với những giải pháp nêu trên, tính đến ngày 30/6/2024, tổng khối lượng TPCP phát hành là 156.5021 tỷ đồng, tương đương 39,1% kế hoạch năm 2024 Bộ Tài chính giao (400.000 tỷ đồng); Kỳ hạn phát hành TPCP bình quân là 10,89 năm; thời gian đáo hạn bình quân của danh mục TPCP là 9,04 năm; lãi suất phát hành TPCP bình quân năm 2024 là 2,33%/năm. Tổng khối lượng gốc, lãi TPCP đến hạn trong 6 tháng đầu năm 2024 là 137.786 tỷ đồng, trong đó, gốc là 86.540 tỷ đồng, lãi là 51.246 tỷ đồng.

Không ngừng cải cách hướng tới Kho bạc số

Tại Chiến lược phát triển hệ thống KBNN đến năm 2030, KBNN đặt ra mục tiêu: Xây dựng KBNN tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới đồng bộ cơ chế, chính sách, quy trình nghiệp vụ quản lý quỹ NSNN, NQNN; nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn cho NSNN… góp phần xây dựng nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững.

Với mục tiêu cụ thể là phấn đấu kỳ hạn phát hành bình quân TPCP đạt từ 9-11 năm, lãi suất và chi phí phát hành hợp lý, góp phần cơ cấu lại, tăng tính an toàn, bền vững nợ công; Kết quả dự báo luồng tiền của NQNN chênh lệch không quá 10% so với thực tế; Đến năm 2030, kết quả dự báo chênh lệch không quá 5% so với thực tế và số dư NQNN nhàn rỗi cuối ngày bình quân không vượt quá số chi NQNN bình quân 01-02 ngày.

Chiến lược cũng đề ra các nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu về huy động vốn cho NSNN. Cụ thể là, thực hiện phát hành và quản lý danh mục TPCP chủ động, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu vốn của NSNN với cơ cấu, kỳ hạn theo các mục tiêu của chiến lược, chương trình, kế hoạch quản lý nợ công trung, dài hạn và kế hoạch vay, trả nợ công hàng năm; bảo đảm nguyên tắc phối hợp chặt chẽ trong điều hành chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính, tiền tệ và bảo đảm các cân đối lớn; phù hợp với khả năng trả nợ, giải ngân, khả năng hấp thụ của nền kinh tế, bảo đảm hiệu quả, tránh lãng phí; điều hành lãi suất phát hành TPCP phù hợp với nguyên tắc thị trường, định hướng điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác.

Bên cạnh đó, đa dạng các sản phẩm TPCP đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư; hình thành các mã TPCP chuẩn với quy mô đủ lớn để thúc đẩy thanh khoản của thị trường TPCP, tăng khả năng huy động vốn cho NSNN và hình thành đường cong lãi suất chuẩn, hỗ trợ phát triển thị trường vốn; củng cố cơ sở nhà đầu tư theo hướng tiếp tục cải thiện tỷ trọng đầu tư TPCP của các nhà đầu tư dài hạn.

Để đạt được những mục tiêu trên, trong những tháng cuối năm, KBNN sẽ tiếp tục triển khai huy động vốn thông qua phát hành TPCP đảm bảo đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn của ngân sách trung ương; tiếp tục tổ chức điều hành NQNN chặt chẽ, an toàn, hiệu quả. Theo đó, bám sát kế hoạch huy động vốn năm 2024 được giao, tình hình thu NSNN, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, kế hoạch trả nợ gốc của ngân sách trung ương và diễn biến thị trường để điều hành khối lượng phát hành TPCP phù hợp, đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu bội chi, trả nợ gốc của ngân sách trung ương; phát hành đa dạng các loại kỳ hạn trái phiếu; điều hành lãi suất phát hành hợp lý, phù hợp với định hướng điều hành chính sách tiền tệ.

KBNN cũng sẽ tổ chức điều hành NQNN an toàn, hiệu quả, đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ chi của NSNN và các đơn vị giao dịch, tổ chức quản lý, sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi an toàn, hiệu quả theo quy định, giảm chi phí vay nợ và nâng cao hiệu quả công tác quản lý NQNN, phát hành TPCP; triển khai thực hiện tốt quy trình quản lý rủi ro trong hoạt động quản lý NQNN.

Bài đăng trên Tạp chí Tài chính kỳ 1 tháng 7/2024