Nhưng cần nhắc lại rằng, đây không phải lần đầu tiên, thị trường xuất hiện hiện tượng này. Tháng 11/2009, trong lúc thị trường hỗn loạn, giá USD tự do vọt cao, những thông tin về việc cơ quan quản lý siết chặt kiểm tra, xử lý vi phạm cũng làm thị trường trầm lắng, nhiều điểm thu đổi ngoại tệ ngừng giao dịch. Thế nhưng, chỉ sau một thời gian ngắn, hoạt động mua bán USD trên thị trường tự do lại nhộn nhịp trở lại.

Nói vậy để thấy, sự co cụm, yên ắng của thị trường USD tự do vừa qua mới chỉ là biểu hiện, kết quả ban đầu. Để thu hẹp và tiến tới chấm dứt giao dịch trái phép USD trên thị trường tự do một cách triệt để, ổn định thị trường ngoại hối, thực hiện tốt Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ về kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, cơ quan chức năng cần tiếp tục triển khai các biện pháp đồng bộ, quyết liệt hơn nữa.

Trước hết, việc thanh tra, kiểm tra, xử phạt nghiêm khắc những giao dịch ngoại tệ trái phép như cơ quan chức năng vừa tiến hành là hết sức cần thiết. Thực tế là, thị trường hiện tồn tại quá nhiều điểm giao dịch USD tự do hoạt động không phép, không có sự quản lý chặt chẽ sẽ gây xáo trộn thị trường tiền tệ. Hơn nữa, tình trạng niêm yết giá hàng hóa, dịch vụ bằng USD vẫn còn phổ biến, nhưng chưa được mạnh tay xử lý.

Quan trọng hơn, việc kiểm tra, xử phạt phải đi liền với tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp có nhu cầu chính đáng được giao dịch USD với các ngân hàng một cách thuận tiện nhất, đảm bảo lợi ích về giá cũng như số lượng. Cần nhớ rằng, một trong những điểm khiến thị trường tự do được lựa chọn và ngày càng phình to là bởi, nó đáp ứng dễ dàng về số lượng bất cứ khi nào người mua, kẻ bán có nhu cầu, với giá phù hợp nhất có thể.

Nếu hệ thống ngân hàng chưa có các giải pháp để làm được điều đó, sẽ rất khó để ngăn chặn những biến tướng của thị trường chợ đen, bởi khi người dân có nhu cầu, thì chắc chắn nguồn cung trên thị trường chợ đen sẽ lách luật để tìm cách đáp ứng. Dấu hiệu đáng mừng là những ngày qua, lượng USD gửi vào các ngân hàng thương mại có xu hướng tăng lên. Xu hướng trên cho thấy, khi kiểm soát hiệu quả thị trường tự do và có cơ chế hợp lý để đáp ứng nhu cầu mua, bán, gửi USD tại các ngân hàng thương mại thì niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với hệ thống ngân hàng sẽ tăng lên.

Cùng với việc quản lý chặt giao dịch trên thị trường tự do, cần tiếp tục thực thi các biện pháp đồng bộ để giảm nhập siêu, dần cân bằng cán cân thanh toán tổng thể, kiềm chế lạm phát để nâng giá trị đồng nội tệ, giảm dần tâm lý kỳ vọng vào USD.

Quyết tâm không “hạ nhiệt” tỷ giá một cách nửa vời sẽ giúp thị trường ngoại tệ đi vào ổn định và xa hơn là thực hiện mục tiêu chống đô la hóa nền kinh tế.