Đây là những số liệu được nêu ra tại Diễn đàn Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ 2021 với chủ đề “Nắm bắt cơ hội, thích ứng phát triển trong tình hình mới”, do Bộ Công Thương phối hợp với Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội (AmCham Hà Nội) và Hội đồng Kinh doanh ASEAN – Hoa Kỳ (USABC) tổ chức.

Còn theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tính đến hết tháng 10/2021, tổng kim ngạch thương mại song phương Việt - Hoa Kỳ đã đạt 89,6 tỷ USD.

Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt 76,7 tỷ USD, tăng 22,9% so với cùng kỳ 2020; chiếm tỷ trọng 28,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Ở chiều ngược lại, nhập khẩu từ Hoa Kỳ đạt 12,9 tỷ USD, tăng 13,2% so với cùng kỳ 2020, chiếm tỷ trọng 4,8% tổng kim ngạch nhập khẩu.

Cho tới nay, Hoa Kỳ vẫn duy trì vị trí là đối tác thương mại lớn nhất và là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong khi đó, hiện Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 9 của Hoa Kỳ, tăng 5 bậc so với năm 2020.

Hai nền kinh tế có tính chất bổ trợ

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh, Hoa Kỳ được xác định là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam trên tất cả các trụ cột hợp tác.

Trong số đó, trụ cột hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã gặt hái được nhiều thành quả to lớn, góp phần đưa tổng thể quan hệ đối tác toàn diện đi vào chiều sâu và thực chất, đáp ứng được lợi ích của Chính phủ, người dân và cộng đồng doanh nghiệp hai nước.

Lũy kế đến tháng 10/2021, Hoa Kỳ hiện xếp thứ 11/138 quốc gia và vùng lãnh thổ có FDI tại Việt Nam với 1.134 dự án và tổng vốn đăng ký là 9,72 tỷ USD. Các nhà đầu tư Hoa Kỳ cũng đầu tư vào hơn 20 lĩnh vực, đứng thứ 11 trong số các nhà đầu tư hàng đầu vào Việt Nam.

Đáng chú ý, hầu hết các tập đoàn lớn nhất của Hoa Kỳ đều đã có mặt tại Việt Nam như Exxon Mobil, Murphy Oil, Chevron, Boeing, Ford, Intel, Wal-Mart, Nike, Amazon và P&G… Nhiều nhà đầu tư Hoa Kỳ đánh giá Việt Nam sẽ trở thành địa điểm đầu tư lý tưởng, quan trọng và an toàn của chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Tính chất bổ trợ của hai nền kinh tế là đặc điểm quan trọng giúp Việt Nam định hình chính sách kinh tế, thương mại với Hoa Kỳ theo hướng hài hòa và bền vững, đảm bảo các nền tảng quan trọng, duy trì lợi ích quốc gia trong hợp tác song phương, từ đó đưa Hoa Kỳ trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết.

Tuy nhiên, theo ông Hải, những diễn biến bất ổn của thương mại toàn cầu và ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đã tạo sức ép, buộc các doanh nghiệp phải tính đến việc phát triển mô hình chuỗi cung ứng mới, trong đó có các hệ thống cung ứng dự phòng đặt tại nhiều địa điểm khác nhau để đảm bảo sự bền vững và tính liên tục.

Để tiếp tục duy trì, phát triển mối quan hệ hợp tác giữa hai nước, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, cần phát huy cơ chế đối thoại chính sách của Hội đồng Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Hoa Kỳ (TIFA) nhằm tạo ra khung khổ pháp lý thuận lợi, thúc đẩy trao đổi thương mại và đầu tư, kịp thời giải quyết những khó khăn phát sinh trong lĩnh vực kinh tế, thương mại.

“Đặc biệt, trong trạng thái 'bình thường mới', Việt Nam và Hoa Kỳ cần tăng cường kết nối, hạn chế các vụ việc phòng vệ thương mại và giải quyết các vấn đề kinh tế, thương mại còn tồn tại thông qua đàm phán nhằm bảo đảm tính liên tục trong hoạt động của các chuỗi cung ứng, tránh gây tác động tiêu cực đến các ngành sản xuất vốn đã chịu thiệt hại bởi đại dịch”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.

Cơ hội đang mở ra cho doanh nghiệp Việt Nam

Về tình hình thị trường Hoa Kỳ hiện nay, ông Bùi Huy Sơn, Tham tán công sứ, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ nhận định, kinh tế Hoa Kỳ đang có sự phục hồi và tăng trưởng khá. Tuy nhiên, tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng do tác động của đại dịch đang để lại di chứng nặng nề, thiếu hụt hàng hóa nghiêm trọng, kể cả hàng tiêu dùng.

Do đó, ông Sơn cho rằng đây cũng chính là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam nhanh chóng ổn định sản xuất, tăng tốc, tiếp tục bảo đảm chuỗi cung hàng hóa sang Hoa Kỳ. Đặc biệt khi Việt Nam là một trong những nhà cung cấp chính, thị trường sản xuất quan trọng đối với Hoa Kỳ về mặt hàng dệt may, da giày.

Ở góc nhìn khác, bà Virginia Foote, Phó Chủ tịch Amcham Hà Nội cho biết, khi chuỗi cung ứng toàn cầu bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, nhiều công ty của Hoa Kỳ đang tính đến giải pháp "hướng nội", bằng cách các doanh nghiệp trong nước hướng trở lại các nghề sản xuất, các chuỗi cung ứng gần gũi người tiêu dùng của họ hơn.

"Đây chính là thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam", Bà Virginia Foote nhận định.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Amcham Hà Nội vẫn nhìn nhận "tươi sáng" khi đánh giá Việt Nam đang có dấu hiệu hồi phục và giữ vị thế cạnh tranh lớn trong khu vực. Để khôi phục sản xuất và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, bà Virginia Foote cho rằng, điều quan trọng nhất hiện nay là cần tiêm đầy đủ vaccine cho người dân, công nhân lao động.

Ngoài ra, bà Virginia Foote góp ý về việc cần thu hẹp khoảng cách khác biệt giữa chính sách thuế Việt Nam và chính sách thuế Hoa Kỳ. Bởi, nếu chính sách thuế thuận lợi, thủ tục hành chính bớt rườm rà sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp cả hai nước.

Cũng tại Diễn đàn, bà Beth Huges, Phó Chủ tịch Hiệp hội May mặc và giày dép Hoa Kỳ (AAFA) cam kết tiếp tục ủng hộ và duy trì mối quan hệ đối tác với các nhà sản xuất Việt Nam, bảo đảm không đứt gãy chuỗi cung ứng hàng may mặc.

Trong phần phát biểu, bà Marie Damour, Đại biện lâm thời Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cũng đã đề nghị hợp tác một số lĩnh vực tiềm năng giữa hai bên.

Cụ thể, đối với lĩnh vực năng lượng, bà Marie Damour cho biết, doanh nghiệp Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam đạt mục tiêu và giải quyết về vấn đề biến đổi khí hậu, đảm bảo nền kinh tế năng động. Đối với lĩnh vực y tế, Hoa Kỳ mong muốn được giới thiệu nhiều công ty mới trong ngành y tế hợp tác đầu tư tại Việt Nam.

Về lĩnh vực thương mại số, Hoa Kỳ có thể hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm phát triển công nghệ như công nghệ điện tử, online treaming… Còn đối với lĩnh vực hàng không, Hoa Kỳ cam kết hợp tác với Việt Nam trong phát triển sân bay với công nghệ mới nhất…

“Ngoài ra, còn có nhiều lĩnh vực khác như: giáo dục, nông nghiệp... cũng là những tiềm năng hợp tác giữa hai bên trong thời gian tới”, bà Marie Damour nói.