Các nhà xuất khẩu Việt Nam đang chứng kiến nhu cầu ngày càng tăng với các sản phẩm của mình từ Hoa Kỳ. Đặc biệt, với những ảnh hưởng của tình hình địa chính trị, kinh tế toàn cầu, Việt Nam nổi lên như một lựa chọn thay thế giúp các nhà đầu tư mở rộng thêm kênh chế tạo, sản xuất, tăng khả năng tiếp cận thị trường.

Việt Nam có những lợi thế hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài như cơ cấu quản lý tương đối hiệu quả và ổn định, quy định và sự quen thuộc về văn hóa đối với các công ty quen kinh doanh ở châu Á, chi phí lao động cạnh tranh cao, chính sách thuế thân thiện với doanh nghiệp cùng với các ưu đãi hào phóng và vị trí gần với chuỗi cung ứng châu Á.

Những lợi thế này kết hợp với những chính sách phát triển của đất nước đã tăng cường tính cạnh tranh của Việt Nam đối với dòng vốn FDI, đặc biệt là đối với doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Do chi phí lao động tăng cao, nhu cầu đa dạng hóa và chính phủ chuyển trọng tâm từ các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động sang các ngành công nghệ cao, các doanh nghiệp Hoa Kỳ đã dần chuyển hoạt động sản xuất sang Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam.

Các công ty lớn của Mỹ như Apple, Intel, Qualcomm, Universal Alloy Corporation (UAC), Nike và Key Tronic EMS đã chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam để tối ưu chi phí.

Những yếu tố này đã giúp tăng cường thương mại giữa hai nước. Thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ lập kỷ lục mới trong năm 2022, đạt 123,86 tỷ USD. Đặc biệt, năm 2022 là năm Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu đầu tiên của Việt Nam vượt mốc 100 tỷ USD.

Về đầu tư, tính đến nay, các nhà đầu tư Hoa Kỳ đã có hơn 1.200 dự án tại Việt Nam, với tổng vốn đăng ký khoảng 11,4 tỷ USD, đứng thứ 11 trong số các nước có vốn đầu tư vào Việt Nam.

Tính theo ngành, lĩnh vực, các nhà đầu tư Hoa Kỳ tập trung chủ yếu vào: Dịch vụ lưu trú và ăn uống chiếm 43,1% tổng vốn đầu tư; lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm 32% tổng vốn đầu tư; cấp nước và xử lý chất thải, vận tải kho bãi chiếm lần lượt 5,1% và 3,9% tổng vốn đầu tư.

Trong nửa đầu năm 2023, các nhà đầu tư Hoa Kỳ đã đóng góp trên 405 triệu USD, đứng thứ 8 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Có nhiều lý do khiến doanh nghiệp Hoa Kỳ bị Việt Nam thu hút.

Thứ nhất, nền kinh tế mở và định hướng thị trường của Việt Nam tạo được tiếng vang tốt. Mặt khác, tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của đất nước đã dẫn đến tầng lớp trung lưu ngày càng mở rộng, chi tiêu tiêu dùng tăng và tiềm năng thị trường trong tương lai.

Ngoài ra, lực lượng lao động trẻ và có trình độ học vấn cao của Việt Nam nâng cao sức hấp dẫn của đất nước như một điểm đến đầu tư cho các công ty Hoa Kỳ, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất.

Đồng thời, các chính sách đầu tư thuận lợi và các yếu tố thể chế được cải thiện càng nâng cao sức hấp dẫn của đất nước đối với các nhà đầu tư.

Hơn nữa, vị trí chiến lược và cơ sở hạ tầng phát triển của Việt Nam mang lại nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang tìm cách mở rộng và đa dạng hóa, tạo ra những con đường phát triển mới.

Vị trí trung tâm trong khu vực ASEAN đã khiến Việt Nam trở thành cửa ngõ cho các công ty Hoa Kỳ.

Cuối cùng là Hiệp định Thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ (BTA) đã đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt các rào cản thương mại và tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác kinh tế, củng cố vị thế của Việt Nam là đối tác đầu tư ưu tiên của các doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Những doanh nghiệp tiêu biểu đầu tư vào Việt Nam có thể kể đến như Cargill đang vận hành 12 nhà máy với khoảng 1.600 nhân viên trên khắp đất nước. Hay tập đoàn Universal Alloy Corporation (UAC), chuyên sản xuất thiết bị điện tử cho máy bay do Boeing và Airbus chế tạo, đã đầu tư 170 triệu USD vào Khu công nghệ cao Đà Nẵng.

Vector Fabrication Inc, cũng đã đầu tư vốn vào Việt Nam với dự án gần đây trị giá 59 triệu USD. Tương tự, Apple, Qualcomm, Nike Morgan Stanley, ACORN International, General Dynamics, Hue Capital LLC, Intel, Lockheed Martin International, Google và USTelecom đã có những chuyển dịch đầu tư, mở rộng hơn nữa các hoạt động tại Việt Nam.

Nhưng mặc dù có những xu hướng đầu tư tích cực, rõ ràng dòng vốn FDI từ Hoa Kỳ vào Việt Nam vẫn còn tương đối hạn chế và chưa tương xứng với tiềm năng thực sự của đất nước.

Để giải quyết vấn đề này, có thể áp dụng một số chiến lược.

Đầu tiên, cần đa dạng hóa nền kinh tế ngoài sản xuất và thu hút FDI vào các lĩnh vực công nghệ cao để tránh bị trì trệ trong bẫy thu nhập trung bình. Thứ hai, cần tập trung chuyển đổi sang thị trường tiêu dùng cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ và tận dụng tầng lớp trung lưu đang phát triển và sức chi tiêu ngày càng tăng của họ.

Việc thúc đẩy quan hệ đối tác công nghệ và hợp tác chiến lược giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao kiến thức và gia tốc đổi mới.

Với tư cách là quốc gia dẫn đầu về công nghệ toàn cầu, Hoa Kỳ có thể mang đến những cơ hội học tập quý giá cho lực lượng lao động Việt Nam. Đồng thời, Việt Nam nên phát triển các chương trình mục tiêu và sáng kiến đào tạo nhằm nâng cao kỹ năng mà các nhà đầu tư Hoa Kỳ đang tìm kiếm. Những vấn đề quan trọng cần đầu tư là cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông vận tải, hậu cần, năng lượng và chuyển đổi số.

Cuối cùng, việc cải thiện môi trường kinh doanh bằng cách tăng cường tính minh bạch dữ liệu, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đảm bảo sự chắc chắn về mặt pháp lý trong lĩnh vực thương mại và đầu tư cũng sẽ nâng cao sức hấp dẫn của Việt Nam so với các quốc gia khác, giúp Việt Nam trở thành một trung tâm thu hút đầu tư hàng đầu ở khu vực và trên thế giới.

 

Dự kiến, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sẽ thăm Việt Nam từ ngày 10-11/9/2023 theo lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

"Chúng tôi tin rằng các chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, đưa quan hệ hai nước phát triển ổn định, thực chất và lâu dài trên tất cả các lĩnh vực, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực cũng như trên thế giới", Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng nhấn mạnh.