Số liệu được khối phân tích của Công ty Chứng khoán SSI tổng hợp từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và các doanh nghiệp cho thấy, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành trong quý II/2020 là 122,3 nghìn tỷ đồng, tăng tới 69,7% so với cùng kỳ 2019; lũy kế 6 tháng đầu năm là 171,5 nghìn tỷ đồng, tăng 61,3% so với 6 tháng 2019 - bỏ xa mức tăng trưởng 37% trong năm 2019. 

Trong đó, nhóm ngân hàng là những tổ chức phát hành lớn thứ hai thị trường (chỉ sau nhóm doanh nghiệp bất động sản), với tổng giá trị phát hành là 47,3 nghìn tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm, chiếm tỷ trọng 27,6% và tăng 31,2% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó 98% số trái phiếu phát hành tập trung trong quý II/2020; khoảng 67% là các trái phiếu 2-3 năm có lãi suất cố định, chỉ 33% là các trái phiếu dài hạn 7-15 năm có lãi suất thả nổi.

Theo tính toán, kỳ hạn bình quân của trái phiếu do các ngân hàng phát hành là 4,55 năm - dài hơn mức 4,12 năm của năm 2019 và lãi suất bình quân 6,68%/năm - thấp hơn mức lãi suất 7,04%/năm của 2019.

Có 3/11 ngân hàng có kỳ hạn trái phiếu bình quân trên 5 năm, bao gồm BIDV, VietinBank và ACB. Lãi suất các khoản trái phiếu kỳ hạn dài đều trội hơn hẳn, ở mức 7,5-8,5%/năm.

BIDV tiếp tục là ngân hàng phát hành nhiều nhất với 15,2 nghìn tỷ đồng trái phiếu có kỳ hạn từ 6 đến 15 năm - đều là những trái phiếu đủ tiêu chuẩn để tính vào vốn cấp 2 và BIDV đều có quyền mua lại trước hạn sau 1-5 năm, riêng các trái phiếu 15 năm là sau 10 năm kể từ ngày phát hành. Nếu BIDV không thực hiện quyền mua, lãi suất các kỳ sau sẽ bật lên rất cao. 

Nếu tính theo kỳ hạn thực hiện quyền mua, số trái phiếu của BIDV phát hành trong 6 tháng đầu năm 2020 có kỳ hạn bình quân chỉ là 2,34 năm. Lãi suất bình quân kỳ đầu tiên 7,45%/năm – cao hơn lãi suất tiền gửi gần 2% và các kỳ sau cũng cộng thêm biên độ từ 0,6-1,2%/năm.

Xếp sau BIDV là hai ngân hàng tư nhân HDBank và VPBank với lượng trái phiếu phát hành lần lượt đạt 8.500 tỷ và 7.000 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm với kỳ hạn bình quân từ 2,83 đến 3 năm, lãi suất từ 5,93% - 6,06%.

VIB, TPBank và OCB là những ngân hàng có lượng phát hành trái phiếu từ 3.000 tỷ đến dưới 4.000 tỷ đồng trong 6 tháng qua. Nhóm ngân hàng này cũng chủ yếu phát hành trái phiếu kỳ hạn 2-5 năm, lãi suất 5,9-6,88%/năm.

Ở hướng ngược lại, đại dịch Covid-19 khiến việc cho vay của các ngân hàng trên thị trường 1 trở nên hạn chế, dù thanh khoản dồi dào.

Theo đó, trái phiếu trở thành kênh đầu tư ưa thích của nhiều thành viên ở thời điểm hiện tại. Tùy thuộc vào cân đối vốn và khẩu vị rủi ro, tỷ lệ phần trăm vốn rót vào kênh này của mỗi nhà băng sẽ khác nhau. Đồng thời, lựa chọn về loại trái phiếu và kỳ hạn trái phiếu để đầu tư cũng có sự phân hóa mạnh giữa các ngân hàng.

Theo số liệu tổng hợp, trong 6 tháng đầu năm 2020, các ngân hàng đã mua vào tổng cộng 38,4 nghìn tỷ đồng TPDN của các tổ chức phi tín dụng trên thị trường sơ cấp, tương đương 31% tổng lượng phát hành (loại trừ ngân hàng) của toàn thị trường. 

Các ngân hàng thương mại tập trung mua các trái phiếu bất động sản và trái phiếu các doanh nghiệp năng lượng.

Tuy nhiên, số lượng TPDN các ngân hàng mua thực tế có thể lớn hơn đáng kể do nhiều lô phát hành chỉ ghi chung chung là tổ chức trong nước mua.