Quyết định từ chức sớm

Ông David Malpass bắt đầu đảm nhiệm cương vị Chủ tịch WB vào ngày 9/4/2019, và từng giữ cương vị Thứ trưởng Tài chính Mỹ phụ trách các vấn đề quốc tế; Đại diện của Mỹ tại các tổ chức quốc tế như Nhóm Các nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G7), Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) và Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD).

Vừa qua, Chủ tịch WB David Malpass đã thông báo về kế hoạch từ chức sớm một năm trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc. Cụ thể, ông sẽ rời vị trí của mình vào ngày 30/6 tới - ngày kết thúc năm tài chính của WB.

Trong tuyên bố của mình, ông David Malpass đã bày tỏ sự vinh dự, và xem đây là một đặc ân to lớn khi được làm việc với tư cách là Chủ tịch của tổ chức phát triển hàng đầu thế giới.

Ông David Malpass cho biết, quyết định kết thúc nhiệm kỳ sớm hơn một năm là vì ông cảm thấy cuối năm tài khóa là thời điểm tốt để chuyển giao, khi WB hoạt động để đáp ứng những thách thức toàn cầu ngày càng tăng, đặc biệt trong bối cảnh các nước đang phát triển đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng chưa từng có.

Trong nhiệm kỳ của ông, WB đã ứng phó với nhiều cuộc khủng hoảng, trong đó có đại dịch COVID-19, cuộc xung đột ở Ukraine. Ông cũng đã thực thi các quyết sách nhằm ứng phó với cả hai cuộc khủng hoảng nêu trên, và tập trung vào các chính sách nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giảm nhẹ gánh nặng về nợ của chính phủ và giúp xóa đói giảm nghèo.

Ông David Malpass đã tái khẳng định cam kết của WB trong việc giảm các khoản thanh toán nợ cho các quốc gia đang phát triển, để thay vào đó họ có thể tài trợ cho các dự án quan trọng như thích ứng với khí hậu. Bên cạnh những nỗ lực trên, nhiệm kỳ của ông cũng gây nhiều tranh cãi. 

Trong năm 2022, Mỹ và các cổ đông lớn khác của WB đã thúc ép tổ chức này tăng cường nỗ lực giải quyết các thách thức toàn cầu, bao gồm biến đổi khí hậu. Áp lực đó càng gia tăng sau khi ông David Malpass từ chối trả lời rằng liệu ông có tin vào sự biến đổi khí hậu do con người gây ra tại một hội nghị hồi tháng 9/2022.

Các ứng viên tiềm năng và thách thức đón chờ vị Chủ tịch mới

Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra danh sách 5 ứng viên tiềm năng đều là những người đã và đang có kinh nghiệm trong các hoạt động nhân đạo và chống biến đổi khí hậu, những vấn đề được coi là trọng tâm để tìm ra người thay thế ông David Malpass.

Mỹ kỳ vọng chủ tịch tiếp theo sẽ thu hút sự ủng hộ của nhiều cổ đông, và đưa biến đổi khí hậu làm trọng tâm trong những hoạt động.

Gayle Smith: Cựu giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), và hiện là Giám đốc Chiến dịch ONE - tập trung vào việc chấm dứt nghèo đói và phòng ngừa dịch bệnh. Bà từng là cố vấn cho 3 đời Tổng thống Mỹ trong các vấn đề quốc tế.

Mafalda Duarte: Là giám đốc Quỹ Đầu tư về Khí hậu. Bà có năng lực giải quyết một trong những thách thức quan trọng nhất với WB, đó là làm thế nào để tăng cường nỗ lực giảm thiểu đe dọa của tình trạng nóng lên toàn cầu. Công việc của bà Duarte tập trung vào việc phân bổ tài chính cho các nước đang phát triển, và cũng làm việc tại những tổ chức cho vay đa phương.

Samantha Power: Bên cạnh việc là giám đốc đương nhiệm của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) bà còn được bổ nhiệm làm đại diện thường trực Mỹ tại Liên Hợp Quốc kể từ năm 2017. Bà cũng tham gia vào việc vận động các chiến dịch đẩy lùi dịch Ebola ở châu Phi, cũng như việc phê chuẩn hiệp định khí hậu Paris.

Raj Shah: Là chủ tịch của tổ chức từ thiện của Mỹ tập trung vào y tế toàn cầu - Rockefeller. Năm 2009, ông được bổ nhiệm làm giám đốc USAID dưới nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Barack Obama, cũng như dẫn đầu nhóm phản ứng của Mỹ cho trận động đất ở Haiti và dịch Ebola.

Ngozi Okonjo-Iweala: Một nhà kinh tế và chuyên gia phát triển quốc tế, hiện là tổng giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Bà là người phụ nữ đầu tiên giữ chức Bộ trưởng Tài chính Nigeria trong hai nhiệm kỳ, đồng thời có 25 năm làm việc tại WB và vươn lên giữ chức giám đốc quản lý.

Theo Financial Times, người kế nhiệm vị trí Chủ tịch WB sẽ phải đối mặt với những thách thức trong bối cảnh thế giới đang gặp nhiều biến động hơn bao giờ hết, và sẽ phải đặt trọng tâm công việc vào các chương trình biến đổi khí hậu.

Cựu quan chức Bộ Tài chính làm việc trong lĩnh vực hợp tác với các ngân hàng phát triển đa phương và là cựu cố vấn cho giám đốc điều hành Mỹ tại WB Clemence Landers cho biết, các quốc gia đang tồn tại một “cuộc khủng hoảng niềm tin” vào các tổ chức tài chính quốc tế.

Trong khi đó, một số nước đang phát triển lo ngại rằng, những cải cách về hệ thống của WB có thể khiến tổ chức này quên đi sứ mệnh cốt lõi là xóa đói giảm nghèo. Do đó, các chuyên gia tài chính cho rằng, người kế nhiệm ghế chủ tịch sẽ phải nỗ lực xây dựng lại niềm tin đã vốn bị lung lay, cũng như xoa dịu những lo ngại của các quốc gia đang phát triển trong khi vẫn thúc đẩy những thay đổi quan trọng.

Quan chức cấp cao, tại Trung tâm Phát triển bền vững Amar Bhattacharya cho biết, đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng, những vấn đề không thể giải quyết trong một nhiệm kỳ, mà là thách thức của 3 thập kỷ tới. Ông nhấn mạnh rằng, tổ chức cần ai đó có hiểu biết về cả chương trình phát triển và khí hậu, 13 đời chủ tịch được bầu của WB đều là công dân Mỹ. Do đó, cố vấn khí hậu cho Thủ tướng Barbados Avinash Persaud cho rằng, Mỹ nên cân nhắc thay đổi truyền thống đó, đặc biệt là trong bối cảnh quá trình cải cách đang được tiến hành, trừ khi ứng viên đó là người tốt nhất.

Ban Lãnh đạo của WB sẽ bị giám sát chặt chẽ tại Hội nghị thường niên mùa xuân vào tháng 4 và các cuộc họp thường niên vào tháng 10. Đây được cho là những thời điểm quan trọng trong quá trình cải cách. Các chuyên gia cho biết, sẽ rất khó để bầu ra được Chủ tịch kế nhiệm trước cuộc họp mùa xuân.