Theo thống kê từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm, cán cân thanh toán quốc tế thặng dư hơn 3,4 tỷ USD. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, nguồn tin từ nhiều ngân hàng cho biết, nguồn ngoại tệ mua được đang giảm đi. Lãnh đạo của một ngân hàng nước ngoài tiết lộ: “Các mức giá giao dịch thực tế của ngân hàng và doanh nghiệp đang tiếp cận giá thị trường tự do theo nhiều cách khác nhau”.

Ông Lê Đức Thọ - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Công Thương Việt Nam (Vietinbank) xác nhận lượng ngoại tệ bán ra tại ngân hàng những ngày này tăng hơn trước trong khi phần thu gom vào lại giảm đi. Không công bố số liệu cụ thể, song ông Thọ lý giải khi giá có xu hướng đi lên, thị trường thường xuất hiện tâm lý găm giữ ngoại tệ. Khách hàng mua ngoại tệ thời gian này một phần là phục vụ nhu cầu thanh toán bình thường, nhưng một phần mua để trả nợ cho khoản đã vay ngân hàng trước đây.

Theo phân tích của ông Thọ, xét về tổng thể, cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam đang thặng dư, đủ để bù đắp các nhu cầu thiết yếu. Tuy nhiên, vào một số thời điểm nhất định, do cộng hưởng của nhiều yếu tố khác nhau, cung cầu không gặp nhau khiến giá biến động. Hiện tại, nhu cầu mua đôla của doanh nghiệp nhiều hơn so với phần bán ra cho ngân hàng.

Lãnh đạo cấp cao của một ngân hàng tại TP.HCM cho biết, cung cầu về ngoại tệ trên thị trường không gặp nhau là do yếu tố tâm lý. Cách đây hơn một tháng, Ngân hàng Nhà nước có gửi văn bản khuyến cáo các ngân hàng không được cho vay ngoại tệ quá mức huy động. Thông tin này cộng với quy định về không được cho vay quá 80% vốn huy động áp dụng từ 1/10 đã gây ra tác động tâm lý lên cả ngân hàng và doanh nghiệp.

Trước đó, các ngân hàng đã mạnh tay cho vay ngoại tệ trong thời điểm tín dụng nội tệ bế tắc và tỷ giá đang được duy trì ổn định. Khi cơ quan quản lý ra văn bản cảnh báo, ngân hàng đột ngột giảm cho vay ngoại tệ khiến các khách hàng xuất khẩu cũng dè chừng hơn trong việc bán USD, còn các nhà nhập khẩu thì tăng cường mua USD để phòng ngừa.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp trước đây vay ngoại tệ rồi bán lấy VND để đầu tư cho sản xuất kinh doanh giờ thấy USD có biểu hiện căng thẳng dù chưa đến hạn trả cũng đổ đi mua USD làm nhu cầu tăng thêm. Đây chính là lý do khiến cầu về USD lớn hơn cung dù về mặt nguyên lý là nguồn cung USD vào thời điểm hiện tại không thiếu, thậm chí cán cân thanh toán quốc tế còn thặng dư.

Hiện tại, giá USD mua vào và bán ra tại các ngân hàng đều ít thay đổi so với tuần trước nhưng chỉ là giá niêm yết. Tại ACB giá mua vào bán ra là 19.095 và 19.100 VND/USD; Vietcombank là 19.095 – 19.1000; Eximbank 19.092 – 19.100… Tuy nhiên, những doanh nghiệp có thể mua bán với mức giá niêm yết là rất khó. Nguồn tin từ một ngân hàng lớn cho biết: “Khách hàng và chúng tôi đều hiểu là nếu mua cao thì cũng không thể bán thấp được nên 2 bên sẽ có những thỏa thuận riêng để giao dịch được thực hiện”.

Trên thị trường tự do, giá dao động quanh ngưỡng 19.200 đồng.