Số tiền phạt cao nhất từ trước tới nay

Trong năm 2012, Ủy ban chứng khoán nhà nước (UBCKNN) đã ban hành hơn 180 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức và cá nhân, với tổng số tiền phạt gần 11 tỷ đồng (số lượng quyết định xử phạt với số tiền phạt cao nhất từ trước tới nay), đặc biệt lần đầu tiên hành vi bán khống bị xử phạt. Các hành vi vi phạm pháp luật trên TTCK đã được xử lý nghiêm, kịp thời và được công bố công khai.

Theo đó, năm 2012 UBCKNN đã tổ chức 07 đoàn thanh tra và 60 đoàn kiểm tra đối với các công ty chứng khoán (CTCK), công ty quản lý quỹ (CTQLQ), công ty đại chúng, ngân hàng giám sát, công ty kiểm toán; thao túng giá chứng khoán, chấp hành quy định về giao dịch ký quỹ.

Tổ chức thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức kinh doanh dịch vụ chứng khoán như CTCK, CTQLQ dựa trên các tiêu chí về duy trì điều kiện cấp phép và việc đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính: Thanh tra đối với 03 CTCK có vốn Nhà nước để kiểm tra việc tuân thủ các quy định pháp luật, hoạt động và nghiệp vụ kinh doanh. Sau thanh tra, kiểm tra, đều có báo cáo đánh giá, đề xuất biện pháp cảnh báo, xử lý kịp thời theo quy định của pháp luật. Kiểm tra đột xuất đối với 01 CTCK, xác định vi phạm nghiêm trọng về sử dụng tiền và chứng khoán của nhà đầu tư, chuyển hồ sơ và cung cấp tài liệu cho cơ quan công an để điều tra, xử lý. Kiểm tra, xử phạt nghiêm đối với hành vi cho vay chứng khoán để bán khống của 02 CTCK và nhân viên môi giới 01 công ty. Kiểm tra hoạt động giao dịch ký quỹ của 03 CTCK và xử phạt đối với 02 CTCK, yêu cầu các công ty chấn chỉnh các sai phạm. Xử phạt 07 CTQLQ, 01 văn phòng đại diện CTQLQ do chưa thực hiện lưu ký tài sản của khách hàng tại ngân hàng lưu ký, chậm nộp báo cáo hoặc chậm công bố thông tin ...

Bên cạnh đó, tiếp tục tăng cường công tác quản lý, giám sát, xử lý vi phạm về thao túng giá, giao dich nội bộ. Cụ thể: triển khai 06 đoàn kiểm tra giao dịch đối với các cổ phiếu CVN, HQC, CDC, FLC, GBS, ASM và đã chuyển hồ sơ 04 vụ việc cho cơ quan công an. Đối với vụ việc thao túng giá tại SBS, UBCKNN đã chuẩn bị tài liệu liên quan, chuyển cho cơ quan công an. UBCKNN cũng đã ban hành Quyết định sô 180/QĐ-UBCK ngày 27/2/2012 quy định cụ thể phương pháp tính khoản thu trái pháp luật từ việc thực hiện hành vi thao túng giá chứng khoán.

Về xử lý vi phạm của cổ đông lớn, cổ đông nội bộ và người có liên quan. UBCKNN đã ban hành 45 quyết định xử phạt vi phạm báo cáo giao dịch cổ phiếu của các cổ đông nội bộ, cổ đông lớn của tổ chức niêm yết theo đúng quy định pháp luật.

Đồng thời, xử phạt 58 công ty đại chúng, công ty niêm yết do vi phạm các quy định về công bố thông tin và báo cáo, chậm đăng ký công ty đại chúng, chào bán ra công chúng và riêng lẻ không đăng ký theo quy định, phát hành thêm nhưng không báo cáo.

Ngoài ra UBCKNN cũng đã ban hành 05 quyết định xử phạt đối với 05 kiểm toán viên vi phạm Quy chế lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán được chấp thuận kiểm toán do tổ chức phát hành, tô chức niêm yêt và tổ chức kinh doanh chứng khoán do khi lập báo cáo kiểm toán báo cáo tài chính năm 2010 đã không ghi hoặc không ghi đầy đủ ý kiến về các sai phạm của doanh nghiệp được kiểm toán. Đặc biệt, các kiểm toán viên này ngoài hình thức xử phạt chính bằng tiền còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là bị đình chỉ có thời hạn tư cách kiểm toán viên được chấp thuận.

Nhằm tăng cường sự phối hợp giữa các đơn vị thuộc UBCKNN với các SGDCK, Trung tâm lưu kí chứng khoán (TTLKCK) trong việc giám sát tuân thủ và xử lý vi phạm đối với cá nhân tổ chức theo quy định của pháp luật về chứng khoán và TTCK, UBCKNN cũng đã ban hành Quy chế phối hợp giữa các đơn vị thuộc UBCKNN với các SGDCK, TTLKCK, theo đó có sự phân công cụ thể trách nhiệm của các tuyến giám sát (tuyến 1, tuyến 2), quy trình thực hiện giám sát, các nội dung giám sát bao gồm chế độ báo cáo và công bố thông tin, quản trị công ty, giao dịch thao túng, nội gián, các hoạt động khác như phát hành, chào bán chứng khoán, phát hành cổ phiếu thưởng...

Các đơn vị này thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an trong công tác phòng ngừa, phát hiện, điều tra làm rõ và xử lý các vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán trên cơ sở Thông tư liên tịch số 46/2009/TTLT-BTC-BCA ngày 11/3/2009 ký giữa Bộ Tài chính và Bộ Công an. UBCKNN cũng đã chuyển một số vụ việc cho cơ quan công an để điều tra, làm rõ như: 04 vụ việc giao dịch thao túng cổ phiếu, 06 vụ việc theo đơn tố cáo và thuộc thẩm quyền cơ quan công an; đã phối hợp cung cấp tài liệu theo đề nghị của cơ quan công an liên quan đến vụ việc đang được điều tra (TAS), chuẩn bị tài liệu liên quan để cung cấp khi có đề nghị chính thức của cơ quan công an.

Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo được thực hiện tốt, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục và thời hạn, không để đơn thư tồn đọng, kéo dài và xử lý nhiều đơn thư phản ánh của nhà đầu tư. Đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về chứng khoán (phát hiện qua đơn thư khiếu nại) đều bị xử lý nghiêm theo quy định. Đối với các tranh chấp phát sinh như yêu cầu bồi thường thiệt hại giữa nhà đầu tư và CTCK, tổ chức khác đều được UBCKNN trả lời và hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện theo quy định của pháp luật. Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã được cơ quan thanh tra cấp trên đánh giá cao.

Năm mới, thách thức mới

Phạm vi, đối tượng thanh tra, kiểm tra đa dạng gồm nhiều loại hình tổ chức và cá nhân liên quan đến hoạt động chứng khoán và TTCK. Cùng với sự phát triển của TTCK, phạm vi, đối tượng của hoạt động thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực chứng khoán ngày càng mở rộng, do vậy số lượng đối tượng và khối lượng công việc thanh tra, kiểm tra trong năm 2013 và những năm tới là rất lớn.

Theo ông Vũ Bằng, Chủ tịch UBCKNN, các vi phạm trên thị trường ngày càng tinh vi, phức tạp, khó phát hiện và xử lý. Việc giám sát, phát hiện, kiểm tra và đặc biệt là chứng minh hành vi vi phạm gặp khó khăn, nhất là trong việc xác định mối quan hệ giữa các đối tượng nghi vấn do các đối tượng có thể sử dụng phương thức, thông qua nhiều tài khoản dưới nhiều tên khác nhau và sử dụng giao dịch trực tuyến mà không cần thực hiện ủy quyền. Đối với giao dịch nội bộ thường tập trung chủ yếu vào nội bộ, người có liên quan. Tuy nhiên, giao dịch nội bộ không chỉ giới hạn ở cổ đông nội bộ, người liên quan mà có thể gồm những nhà đầu tư, có thể nắm bắt thông tin nội bộ trước khi được công bố ra thị trường.

Việc xác định những đối tượng trên rất rộng, khó chứng minh mối liên hệ giữa các đối tượng này và các cổ đông nội bộ, người có liên quan. Trong khi đó, quy định về thẩm quyền của UBCKNN trong công tác thanh tra, giám sát hiện nay còn hạn chế do không có khả năng thu thập thông tin về tài khoản và giao dịch ngân hàng; không có quyền tiếp cận điện thoại, thư tín điện tử.