Phát hành cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp
(Tài chính) Để duy trì và mở rộng hoạt động, các chủ doanh nghiệp không thể kinh doanh hoàn toàn bằng vốn tự có mà đa số phải dựa trên các nguồn vốn huy động từ bên ngoài. Trong đó phát hành cổ phiếu và trái phiếu là hình thức huy động vốn có nhiều vấn đề pháp lý cần lưu ý nhất.
Doanh nghiệp được phát hành chứng khoán dưới hai hình thức là chào bán riêng lẻ hoặc chào bán ra công chúng. Trong đó, chào bán chứng khoán riêng lẻ là việc tổ chức chào bán chứng khoán cho dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và không sử dụng phương tiện thông tin đại chúng hoặc Internet và ngoài ra là chào bán chứng khoán ra công chúng.
Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành.
Chúng ta thường cho rằng chỉ có công ty cổ phần mới có quyền phát hành cổ phiếu, tuy nhiên cần lưu ý một trường hợp đặc biệt là công ty TNHH được phát hành cổ phiếu riêng lẻ để chuyển đổi thành công ty cổ phần.
Điều kiện chào bán cổ phiếu riêng lẻ tương đối đơn giản hơn so với chào bán chứng khoán ra công chúng. Để được chào bán cổ phiếu riêng lẻ, doanh nghiệp phải có quyết định của Hội đồng thành viên, Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị theo Điều lệ công ty và một số điều kiện khác nếu doanh nghiệp phát hành kinh doanh lĩnh vực có điều kiện. Tuy nhiên, chào bán cổ phiếu ra công chúng công ty cổ phần phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 10 tỷ đổng trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký phải có lãi, không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán;
- Có phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt chào bán được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
- Các điều kiện khác nếu thuộc các trường hợp đặc thù.
Trái phiếu là loại chứng khoán nợ do doanh nghiệp phát hành, xác nhận nghĩa vụ trả gốc, lãi, và các nghĩa vụ khác (nếu có) của doanh nghiệp đối với chủ sở hữu trái phiếu phát hành chứng chỉ.
Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần nếu có đủ các điều kiện sau thì được phép chào bán trái phiếu ra công chúng:
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 10 tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán, không có các khoản nợ phải trả quá hạn trên một năm;
- Có phương án phát hành, phương án sử dụng và trả nợ vốn thu được từ đợt chào bán được Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu công ty thông qua;
- Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện khác.
- Các điều kiện khác nếu thuộc các trường hợp đặc thù
Để được phát hành trái phiếu không chuyển đổi, công ty cổ phần hoặc công ty TNHH phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Doanh nghiệp có thời gian hoạt động tối thiểu là một (01) năm kể từ ngày doanh nghiệp chính thức đi vào hoạt động;
- Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của năm liền kề trước năm phát hành phải có lãi;
- Đáp ứng yêu cầu về tỷ lệ an toàn vốn và các hạn chế khác về đảm bảo an toàn trong hoạt động đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện quy định tại pháp luật chuyên ngành;
- Có phương án phát hành trái phiếu được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và chấp thuận.