Phát triển công nghiệp bền vững từ tự chủ nguyên vật liệu

Bích Hà

Để phát triển công nghiệp hỗ trợ phải từng bước tự chủ nguồn nguyên vật liệu, linh phụ kiện trong nước là một trong những vấn đề cốt lõi để phát triển bền vững công nghiệp Việt Nam.

Tiếp tục tạo đà, tạo lực, tạo khí thế thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong tháng 5 và thời gian tới.
Tiếp tục tạo đà, tạo lực, tạo khí thế thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong tháng 5 và thời gian tới.

Tại Nghị quyết Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4/2025 đánh giá, tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2025 đạt nhiều kết quả tích cực, tốt hơn tháng trước và cùng kỳ năm trước; tiếp tục tạo đà, tạo lực, tạo khí thế thúc đẩy thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong tháng 5 và thời gian tới.

Trên cơ sở những kết quả đạt được, Nghị quyết xác định đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp hỗ trợ và dịch vụ du lịch; thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững, giá trị gia tăng cao; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên cơ sở tăng năng suất, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia, đào tạo nhân lực chất lượng cao…

Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), để phát triển công nghiệp hỗ trợ phải từng bước tự chủ nguồn nguyên vật liệu, linh phụ kiện trong nước là một trong những vấn đề cốt lõi để phát triển bền vững công nghiệp Việt Nam.

Theo Cục Công nghiệp, trong những năm gần đây, các ngành công nghiệp chế tạo, chế biến chiếm tỷ trọng cao gần 40% trong tổng doanh thu thuần sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế, nhưng chỉ đóng góp khoảng gần 14% GDP (giá trị gia tăng rất thấp so với các ngành công nghiệp khác). Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là ngành công nghiệp hỗ vẫn chưa tự chủ được các yếu tố đầu vào của sản xuất dẫn đến tình trạng phụ thuộc phần lớn vào linh phụ kiện, nguyên vật liệu nhập khẩu. Việc nhập siêu các yếu tố đầu vào cho sản xuất là tình trạng kéo dài từ rất nhiều năm trở lại đây, khiến giá trị gia tăng của các ngành công nghiệp nội địa rất thấp.

Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến việc phát triển sản xuất và tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn, mà sẽ còn tiếp tục ảnh hưởng đến công nghiệp nói riêng và kinh tế Việt Nam nói chung trong dài hạn trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. 

Nêu bật giải pháp, Cục Công nghiệp nêu, trước hết cần nâng cao năng lực các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; mở ra cơ hội thị trường cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trở thành nhà cung cấp, tham gia chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp sản phẩm cuối cùng.

Theo Bộ Công Thương, để nâng cao năng lực các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, điều kiện tiên quyết là phải có ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong nước phát triển. Từ đó, mở ra cơ hội thị trường cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trở thành nhà cung cấp, tham gia chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp sản phẩm cuối cùng.

Bên cạnh đó, cần tích cực mở rộng thị trường nước ngoài cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, cùng với đó sẽ tiếp nhận quy trình kỹ thuật và kỹ năng sản xuất từ nước ngoài để nâng cao năng lực sản xuất.

Ngoài ra, cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu công nghiệp hỗ trợ tập trung để tạo cụm liên kết ngành; phát triển các ngành công nghiệp vật liệu nhằm tăng cường tính tự chủ về nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất, giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Theo đó sẽ nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của sản phẩm và doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bà Trương Thị Chí Bình - Tổng Thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) đề xuất, về lâu dài Chính phủ có thể ban hành Luật Công nghiệp hỗ trợ, Luật Phát công nghiệp trọng điểm để khẳng định tầm quan trọng của loại hình công nghiệp này, từ đó có các chính sách chuyên biệt nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp, đón các dòng đầu tư và dịch chuyển sản xuất từ các quốc gia.

Ông Nguyễn Văn Hội- Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) cho biết, cần chú trọng thu hút đầu tư, phát triển sản xuất trong các lĩnh vực chế biến chế tạo, đặc biệt là các lĩnh vực ứng dụng công nghệ cao.

Cùng với đó, cần nâng cao tính tự chủ của nền công nghiệp thông qua việc phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Cụ thể, cần khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào ngành công nghiệp hỗ trợ; liên tục cải thiện các cơ chế, chính sách, cải tiến các thủ tục đầu tư ngày càng thông thoáng nhằm khuyến khích các nhà đầu tư, đồng thời có chính sách ưu tiên, khuyến khích thu hút các dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ áp dụng công nghệ hiện đại.