Vực dậy ngành mía đường trong nước

Liên quan đến tác động của biện pháp phòng vệ thương mại là áp thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp với đường mía Thái Lan, ông Lê Triệu Dũng – Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) – thông tin, việc điều tra chống bán phá, chống trợ cấp đối với đường mía Thái Lan đã được Bộ Công Thương khởi xướng từ tháng 9/2020 trên cơ sở hồ sơ đề nghị của doanh nghiệp sản xuất trong nước. Việc điều tra này được tiến hành khẩn trương theo đúng quy định của Luật Quản lý ngoại thương và Tổ chức thương mại thế giới.

Sau một thời gian điều tra, đến ngày 9/2/2020, Bộ Công Thương đã có Quyết định số 477/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan. Sau khi có quyết định sơ bộ, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Phát triển và Nông nghiệp nông thôn và các đơn vị liên quan thực hiện các bước điều tra tiếp theo.

Ngày 15/6, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1578/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp chính thức đối với đường mía có xuất xứ từ Thái Lan. Quyết định này dựa trên cơ sở xem xét kỹ lưỡng việc chống bán phá giá, trợ cấp của phía Thái Lan, những thiệt hại đối với ngành sản xuất trong nước, tác động kinh tế - xã hội, kể cả tác động tới doanh nghiệp hạ nguồn sử dụng sản phẩm đường mía.

Kết quả điều tra cho thấy, đường mía xuất xứ Thái Lan bán phá giá ở mức 42,99%, trợ cấp 45,65%, tổng mức độ bán phá giá và trợ cấp là 47,64%. Đồng thời, ngành sản xuất đường mía trong nước đã chịu thiệt hại nặng nề, thể hiện ở các yếu tố như hàng hóa nhập khẩu bị điều tra tăng mạnh, có tác động kìm giá, suy giảm sản lượng, công suất, lượng bán hàng, thị phần, doanh thu, lợi nhuận.

“Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do đường nhập khẩu được trợ cấp và bán phá giá từ Thái Lan tăng mạnh trong năm 2020, lên tới gần 1,3 triệu tấn, tăng 330,4% so với năm 2019. Trên cơ sở kết quả điều tra, đánh giá tác động kinh tế xã hội và ý kiến bên liên quan, cũng như cân đối cung cầu, Bộ Công Thương áp thuế chính thức mặt hàng này”- ông Lê Triệu Dũng nhấn mạnh.

Thực tế, việc áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với đường mía Thái Lan sơ bộ từ tháng 2/2021 đã có tác động tích cực đối với ngành mía đường trong nước. Cụ thể, từ tháng 3/2021, lượng đường nhập khẩu Thái Lan giảm đáng kể, từ mức bình quân từ 110 ngàn tấn năm 2020, đến nay còn khoảng 28 ngàn tấn, giảm 75%. Việc này đã làm giảm tác động cạnh tranh của đường Thái Lan đối với ngành sản xuất trong nước, giúp giá đường trong nước nhích lên, đồng thời cũng giúp giá thu mua mía đối với người nông dân tăng từ 100 ngàn đến 200 ngàn/tấn.

“Lần đầu tiên, qua nhiều năm, người nông dân tiêu thụ hơn 6 triệu tấn mía. Theo phản ánh của Hiệp hội Mía đường, đơn vị sản xuất, tại nhiều địa phương, người nông dân đã có kế hoạch mở rộng trồng mía trong niên vụ năm 2021- 2022”- ông Lê Triệu Dũng thông tin.

Về chiều cung cầu, nguồn cung đường trên thị trường đã ổn định, giá đường trong nước đã nhích lên. Tất cả mục tiêu chính sách đề ra đều đạt được. Hiện, Bộ Công Thương đang kết hợp chặt chẽ với Hiệp hội Mía đường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi sát tình hình nhập khẩu, tác động của biện pháp này để có biện pháp phù hợp, đảm bảo chống bán phá giá, chống trợ cấp, cũng như đảm bảo cung cầu, ổn định thị trường.

Giá phân bón tăng do nguyên liệu đầu vào

Liên quan đến giá phân bón tăng cao trong thời gian qua, ông Lê Triệu Dũng cho biết, Việt Nam đã áp dụng biện pháp tự vệ đối với mặt hàng DAP và MAP. Sau khi điều tra theo đúng quy định của Tổ chức Thương mại thế giới, cân đối yếu tố chính sách xã hội, Việt Nam đã áp thuế tự vệ đối với phân bón DAP và MAP nhập khẩu từ năm 2017.

Tuy nhiên, hiện tượng giá tăng chỉ mới bắt đầu tăng từ đầu năm 2021, Bộ Công Thương đã thường xuyên theo dõi phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn- đầu mối quản lý phân bón chung, theo chức năng nhiệm vụ theo dõi tình hình và đánh giá nguyên nhân khiến giá phân bón tăng vừa qua.

Lý giải nguyên nhân giá phân bón tăng, ông Lê Triệu Dũng cho hay, giá tăng chủ yếu do yếu tố bên ngoài, nguyên liệu sản xuất phân bón tăng, chi phí vận tải tăng. Cụ thể, DAP và MAP, nguyên liệu sản xuất lớn nhất là lưu huỳnh và amoniac.

Trong thời gian vừa qua, giá lưu huỳnh về các nhà máy sản xuất tăng lên 2 lần, từ 95 USD/tấn, lên 208USD/tấn. Giá amoniac tăng 31,4% tương đương mức tăng 102 USD/tấn. Giá vận chuyển tăng từ 3-5%... Tất cả các yếu tố này khiến giá các loại phân bón nói chung gia tăng.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đánh giá tình hình cung cầu. Riêng mặt hàng DAP và MAP, ông Lê Triệu Dũng thông tin, nguồn cung hoàn toàn đáp ứng đủ, như nhập khẩu phân bón DAP, MAP tăng 50%, sản xuất trong nước 30%. Cầu phân bón không có biến động lớn so với năm trước.

Đặc biệt, khi có sản xuất trong nước đối trọng với nhập khẩu, mức tăng giá mặt hàng DAP và MAP sản xuất trong nước thấp hơn nhiều so với mức tăng giá của nhập khẩu. Hiện nay, giá phân bón DAP, MAP dao động khoảng 9,5-10,8 triệu/tấn, trong khi giá nhập khẩu 14-15 triệu/tấn.

“Việc có nguồn sản xuất trong nước đáp ứng yêu cầu để đối trọng với nhập khẩu là giải pháp kìm hãm mức tăng giá chung của mặt hàng DAP, MAP nói riêng và phân bón nói chung”, ông Lê Triệu Dũng cho hay.

Thời gian tới, Bộ Công Thương tiếp tục phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn- đơn vị đầu mối quản lý nhà nước đối với mặt hàng phân bón - theo dõi sát tình hình, kiến nghị giải pháp theo đúng quy định.

Chia sẻ thêm về mặt hàng phân bón, ông Lưu Hoàng Ngọc- Phó Cục trưởng Cục Hóa chất – cho biết, hiện nay theo Nghị định 84/2019/NĐ-CP, quy định quản lý phân bón từ khâu sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu cho đến các nội dung khác có liên quan của phân bón vô cơ và hữu cơ thì giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, dưới góc độ quản lý ngành, Bộ Công Thương vẫn luôn kết hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để hỗ trợ bình ổn giá cũng như hỗ trợ cho sản xuất cũng như đảm bảo nguồn cung cho thị trường.

Trả lời câu hỏi về giá phân bón tăng hay giảm trong thời gian tới, ông Lưu Hoàng Ngọc cho hay, theo kinh nghiệm của chúng tôi, chu kỳ giá của phân bón thì cứ khoảng 10 năm sẽ có độ tăng giá. Năm nay cũng giống như năm 2008 là chu kỳ giá đi lên. Việc giá đi lên có rất nhiều yếu tố.

Theo ông Lưu Hoàng Ngọc, so với cùng kỳ năm ngoái, giá vận chuyển hàng container đã tăng gấp 5 lần. Trong khi đó, phân bón về Việt Nam gồm có DAP, MAP và Urê thì hầu hết được vận chuyển bằng container.

Tại thời điểm này thì Trung Quốc có chính sách là khi trong nước có nhu cầu cao thì họ sẽ đánh thuế xuất khẩu phân Urê. Cho nên hiện nay thuế xuất khẩu Urê của Trung Quốc đang là 30 %, trong khi đó, Ấn Độ đang vào vụ rất cao và nguồn cung Urê ở Đông Nam Á rất thấp, tại Indonesia, Malaysia thì đều đang vào xưởng máy vận hành, bảo dưỡng. Tất cả những yếu tố đó đã đẩy giá thế giới rất là cao. Vì vậy, giá phân bón của Việt Nam sẽ chịu tác động rất lớn.

“Nếu nói về sản xuất Urê thì hiện nay Việt Nam sản xuất theo hai nguồn. Một là bằng than, hai là bằng khí. Cả hai cái giá này đều tăng rất là cao, theo đánh giá của tôi thì giá phân bón sẽ vẫn còn leo thang từ giờ đến hết năm”, ông Lưu Hoàng Ngọc cho hay.