Chấn chỉnh hoạt động đại lý

Tổng cục Hải quan vừa chỉ đạo cục hải quan các tỉnh, thành phố chấn chỉnh các DN là ĐLLTTHQ trên địa bàn quản lý thực hiện đầy đủ trách nhiệm của ĐLLTTHQ và hoạt động của ĐLLTTHQ theo đúng quy định pháp luật.

Đối với các DN chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của ĐLLTTHQ theo quy định tại Điều 13 Thông tư 12/2015/TT-BTC (quy định chi tiết thủ tục cấp Chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan; cấp và thu hồi mã số nhân viên ĐLLTTHQ; trình tự, thủ tục công nhận và hoạt động của ĐLLTTHQ) thì khẩn trương khắc phục các vi phạm và thực hiện chế độ báo cáo, thông báo thay đổi thông tin (tên, địa chỉ kinh doanh) của ĐLLTTHQ, thông báo thay đổi nhân viên ĐLLTTHQ (hoàn trả mã số của nhân viên ĐLLTTHQ theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 10 Thông tư 12/2015/TT-BTC và đề nghị cấp mã số cho nhân viên mới đủ điều kiện theo quy định); thời gian khắc phục đến hết ngày 15/12/2017. Quá thời gian trên, các DN vi phạm nhưng không khắc phục hoặc các DN tiếp tục vi phạm thì cục hải quan tỉnh, thành phố báo cáo Tổng cục để tạm dừng/chấm dứt hoặc động theo quy định.

Các cục hải quan tỉnh, thành phố thực hiện chuẩn hóa dữ liệu, thông tin về ĐLLTTHQ trên địa bàn; chấn chỉnh các đại lý nghiêm túc thực hiện các quy định về quyền và trách nhiệm của ĐLLTTHQ theo quy định tại Điều 13 Thông tư 12/2015/TT-BTC; thực hiện đúng quy định tại khoản 2 Điều 5 Thông tư 38/2015/TT-BTC về việc sử dụng tài khoản đăng nhập và chữ ký số của ĐLLTTHQ.

Theo dõi việc thực hiện chế độ báo cáo định kỳ của ĐLLTTHQ ; việc thay đổi thông tin ĐLLTTHQ, nhân viên ĐLLTTHQ nhưng không thông báo cho Tổng cục Hải quan theo quy định. Trường hợp các ĐLLTTHQ không khắc phục và tiếp tục vi phạm thì báo cáo về Tổng cục Hải quan để tạm dừng/chấm dứt hoạt động theo quy định.

Đặc biệt, Tổng cục Hải quan cho biết, việc yêu cầu các ĐLLTTHQ phải nộp/xuất trình hợp đồng đại lý đối với tất cả các trường hợp làm thủ tục hải quan qua ĐLLTTHQ và xác nhận của chủ hàng trên vận đơn hàng hóa phải thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 5 Thông tư 12/2015/TT-BTC.

Tổng cục lưu ý, đối với các trường hợp thực hiện thủ tục hải quan qua ĐLLTTHQ thì khi kiểm tra hồ sơ hải quan/kiểm tra thực tế hàng hóa, yêu cầu người khai hải quan xuất trình thẻ nhân viên ĐLLTTHQ để kiểm tra, đối chiếu.

Phần lớn chưa thực hiện đúng quy định

Tính đến 15/11/2017, Tổng cục Hải quan đã thực hiện công nhận hoạt động ĐLLTTHQ đối với gần 900 doanh nghiệp và cấp mã nhân viên đại lý hải quan cho gần 1.500 cá nhân.

Tuy số lượng ĐLLTTHQ đã tăng đáng kể trong thời gian qua, cùng với việc chính sách thành lập và hoạt động ĐLLTTHQ đã rõ ràng, song tại một hội nghị do Tổng cục Hải quan tổ chức mới đây, ông Nguyễn Quang Sơn, Trưởng phòng thuộc Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, qua theo dõi, hoạt động ĐLLTTHQ còn nhiều tồn tại. Thực tế hoạt động ĐLLTTHQ chưa phát triển và hoạt động đúng nghĩa và đúng tư cách ĐLLTTHQ. Nguyên nhân chủ yếu là do việc thực hiện quy định pháp luật chưa nghiêm. Tình trạng khá phổ biến là DN ĐLLTTHQ không sử dụng chữ ký số của ĐLLTTHQ, không sử dụng mã nhân viên đại lý được Tổng cục Hải quan cấp mà hầu hết DN chủ hàng chỉ thuê các đại lý ký các giấy giới thiệu khống, biến nhân viên đại lý thành nhân viên của DN chủ hàng. Tức là “họ làm việc khai thuê hải quan dưới hình thức sử dụng Giấy giới thiệu thay mặt chủ hàng để làm thủ tục hải quan, đối với hàng của công ty thì coi như họ là người của công ty đó. Thực trạng này chiếm tới 90-95%” - ông Sơn phân tích.

Lực lượng này hoàn toàn lấn át các ĐLLTTHQ chính thức vì sự linh hoạt, ít phải làm các thủ tục theo quy định như ký hợp đồng và giá cả lại thường rẻ hơn là ký hợp đồng chính thức với các ĐLLTTHQ. Cũng chính vì lẽ đó, để cạnh tranh với dịch vụ khai thuê, các ĐLLTTHQ phần nhiều cũng phải hoạt động giống như hình thức này, tức là làm dịch vụ khai thuê dưới hình thức nhân viên ủy quyền của công ty đó.

Trên thực tế, việc thực hiện chưa đúng quy định pháp luật dẫn tới những hậu quả mà chính DN gánh chịu đã được Tổng cục Hải quan cảnh báo tới các DN. Một số DN XNK giao chữ ký số và tài khoản đăng nhập hệ thống VNACCS cho ĐLTTHQ hoặc các tổ chức, cá nhân khác không phải  ĐLTTHQ để thực hiện khai báo và truyền tờ khai hải quan, chữ ký số... Tài khoản này sau đó đã được sử dụng không đúng mục đích, đơn cử như: Dùng để khai báo cho các chủ hàng khác hoặc lợi dụng thông tin của chủ hàng để mở tờ khai hải quan. Việc lỏng lẻo trong quản lý, cấp phát, sử dụng giấy giới thiệu, giấy ủy quyền đã tạo cơ hội cho một số đối tượng lợi dụng để thực hiện các hành vi trục lợi, ẩn chứa nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại.

Bên cạnh đó, những nguyên tắc trong quản lý hoạt động ĐLLTTHQ cũng chưa được các đại lý nắm rõ, thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ của đại lý theo Thông tư 12/2015/TT-BTC. Vi phạm phổ biến nhất là tình trạng không thực hiện chế độ báo cáo quý. Theo quy định nếu không báo cáo ba lần liên tiếp Tổng cục Hải quan chấm dứt hoạt động và DN không được đề nghị công nhận lại trong vòng tối thiểu 2 năm. Cơ quan Hải quan đã phát hiện trường hợp nhân viên ĐLLTTHQ làm cho DN đại lý này nhưng vẫn làm hồ sơ đăng ký đủ điều kiện công nhận cho DN đại lý khác; thậm chí có cả trường hợp sử dụng hồ sơ giả của nhân viên đại lý để đề nghị công nhận ĐLLTTHQ.