Kết quả quản lý, điều hành giá năm 2024

Quản lý, điều hành giá góp phần kiểm soát lạm phát, trợ lực hỗ trợ phục hồi kinh tế

Năm 2024 đóng góp vào thành công chung của công tác kiểm soát lạm phát không thể không nhắc tới vai trò quan trọng của Bộ Tài chính - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá. Theo đó, Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành chủ động tính toán và dự báo các yếu tố tác động đến lạm phát; xây dựng các kịch bản, giải pháp điều hành giá cả năm, cũng như thường xuyên cập nhật theo sát tình hình giá cả thị trường để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo đưa ra các giải pháp phù hợp để kiểm soát lạm phát. Đồng thời, Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành kiến nghị các biện pháp quản lý, điều hành giá một số mặt hàng quan trọng, thiết yếu, góp phần ổn định mặt bằng giá cả, hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống Nhân dân.

Công tác quản lý, điều hành giá được thực hiện nhất quán, thận trọng. Dưới tác động của giá thế giới, giá một số mặt hàng nhóm nhiên liệu năng lượng như xăng dầu, khí hóa lỏng có diễn biến tăng, giảm đan xen. Giá xăng dầu được điều hành sát với diễn biến giá thế giới kết hợp với chính sách giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, kịp thời giúp bình ổn giá xăng dầu trong nước.

Với các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nước ta vẫn chủ động được trong sản xuất đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Giá vật liệu xây dựng tương đối ổn định. Một số mặt hàng do Nhà nước định giá tiếp tục được điều hành thận trọng, giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh tăng; giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh được kết cấu theo mức lương cơ sở mới đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của Nhà nước tại Trung ương và địa phương; học phí của cơ sở giáo dục quốc dân, học phí giáo dục mầm non và phổ thông công lập tiếp tục giữ ổn định.

Trong bối cảnh bão Yagi đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với đời sống nhân dân, một số thời điểm đã xuất hiện việc khan hiếm các mặt hàng như rau, củ quả, thực phẩm, gây tăng giá cục bộ ở một số địa phương. Trong bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã sớm có các chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tăng cường cung ứng hàng hóa thiết yếu phục vụ nhân dân các địa phương bị ảnh hưởng, tích cực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát tốt lạm phát.

Bên cạnh đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giá đã được hoàn thiện đồng bộ với việc ban hành: Luật Giá năm 2023 và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, qua đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đảm bảo minh bạch, hiệu quả, kiểm soát lạm phát, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Công tác tuyên truyền trong lĩnh vực giá được tăng cường nhằm hạn chế những thông tin thất thiệt, gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng, gây bất ổn thị trường; thực hiện công khai, minh bạch thông tin về giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng, ổn định tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Chủ động phối hợp với các bộ, ngành, xây dựng kịch bản điều hành giá

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Chỉ thị số 01/CT-BTC ngày 09/01/2024 về tăng cường quản lý, điều hành và bình ổn giá thị trường trong dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024. Theo đó, Bộ Tài chính yêu cầu các đơn vị thuộc Bộ, Sở Tài chính các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ về quản lý, điều hành, bình ổn giá cả thị trường trước, trong và sau Tết.

Các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch và triển khai công tác quản lý, điều hành, bình ổn thị trường giá cả dịp Tết Nguyên đán, chuẩn bị nguồn hàng dự trữ với giá cả hợp lý, kết nối cung - cầu, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của người dân trên địa bàn. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường giá cả, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về giá theo thẩm quyền.

Để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu Quốc hội đề ra, ngay từ đầu năm 2024, Bộ Tài chính đã chủ động tính toán, dự báo các yếu tố tác động đến lạm phát, xây dựng các kịch bản, giải pháp điều hành giá cả năm trình Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá, trên cơ sở đó Phó Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo bộ, ngành, địa phương định hướng công tác điều hành giá năm 2024 tại các buổi họp của Ban Chỉ đạo điều hành giá.

Trước những biến động giá cả các mặt hàng chiến lược, nhất là các mặt hàng năng lượng trên thị trường thế giới gây áp lực lên lạm phát trong nước, Bộ Tài chính đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá các biện pháp điều hành, bình ổn giá để kiểm soát lạm phát. Trên cơ sở đó, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã có ý kiến chỉ đạo và kết luận tại các thông báo của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá tại cuộc họp Ban Chỉ đạo điều hành giá hàng quý.

Tăng cường quản lý, điều hành giá một số mặt hàng quan trọng, thiết yếu

Bên cạnh nội dung trên, Bộ Tài chính chủ động phối hợp với các bộ quản lý ngành, lĩnh vực quản lý, điều hành giá một số mặt hàng quan trọng, thiết yếu. Cụ thể như sau:

- Xăng dầu: Trong năm 2024, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương điều hành giá xăng dầu đảm bảo thực hiện công khai, minh bạch và nhất quán theo cơ chế giá thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo đúng quy định. Cùng với đó, Bộ Tài chính đã trình các cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết số 42/2023/UBTVQH15 ngày 18/12/2023, trong đó tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn kể từ ngày 01/01/2024 đến hết 31/12/2024.

Năm 2024, giá xăng dầu trong nước có xu hướng tăng trong 4 tháng đầu năm, sau đó giảm đến nửa đầu tháng 6 và tăng nhẹ trong giai đoạn đầu tháng 7, từ cuối tháng 7 cho tới giữa tháng 9, giá tiếp tục trở lại xu hướng giảm. Các kỳ điều hành sau đó cho tới nay thì giá xăng dầu tăng, giảm đan xen. So với đầu năm 2024 (kỳ điều hành ngày 04/01/2024), hiện nay (tính đến kỳ điều hành ngày 26/12/2024), giá tối đa mặt hàng xăng giảm từ 1.189-1.369 đồng/lít, tương đương giảm khoảng 5,66-6,25%, dầu diesel giảm 738 đồng/lít, tương đương giảm 3,81%, mặt hàng dầu hỏa giảm 1.249 đồng/lít, tương đương giảm 6,26%, dầu mazut tăng 475 đồng/kg, tương đương tăng 3,07%.

- Điện: Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương trong điều hành giá điện theo quy định tại Quyết định số 05/2024/QĐ-TTg ngày 26/03/2024 của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân; đảm bảo điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân kịp thời, phù hợp với biến động của các thông số đầu vào.

Giá bán lẻ điện bình quân được giữ ổn định trong 9 tháng đầu năm 2024 ở mức là 2.006,79 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng) sau khi được điều chỉnh tăng 2 lần trong năm 2023. Từ ngày 11/10/2024, giá điện thực hiện theo Quyết định số 1046/QĐ-EVN ngày 11/10/2024 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân và Quyết định số 2699/QĐ-BCT ngày 11/10/2024 của Bộ Công Thương quy định về giá bán điện. Theo đó, giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh tăng thêm 4,8% lên mức 2.103,1159 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng).

- Dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh: Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh thực hiện theo các quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, Nghị định số 96/2023/NĐ-CP ngày 30/12/2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Thông tư số 21/2024/TT-BYT của Bộ Y tế quy định phương pháp định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh.

Căn cứ theo quy định tại Luật Giá, Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Bảo hiểm y tế, các văn bản hướng dẫn và các quy định pháp luật hiện hành, Bộ Y tế là cơ quan quản lý nhà nước về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh. Bộ Y tế đã ban hành quyết định giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh thuộc danh mục do Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán; giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh do ngân sách nhà nước thanh toán; Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc danh mục do Quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán mà không phải là dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu cho 94 bệnh viện thuộc Bộ Y tế và các bộ khác theo mức lương cơ sở 2.340.000 đồng/tháng.

- Thóc, gạo: Giá gạo chào bán của Việt Nam trên thị trường thế giới tăng, giảm đan xen trong năm 2024, do tác động bởi nhu cầu nhập khẩu gạo của các nước và chính sách dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo trắng của Ấn Độ, bên cạnh đó vẫn có những tác động do xung đột vũ trang, dịch bệnh và thiên tai bất thường gây ảnh hưởng đến cung, cầu lương thực toàn cầu.

Tại thị trường trong nước, giá thóc, gạo tại miền Bắc tương đối ổn định, nguồn cung đáp ứng đủ nhu cầu, riêng tháng 9/2024 do ảnh hưởng của mưa bão giá thóc gạo có xu hướng tăng cục bộ tại một số tỉnh phía Bắc. Tại miền Nam, trong 3 tháng đầu năm 2024, giá thóc, gạo có xu hướng giảm do vào vụ thu hoạch lúa Đông Xuân nên lượng cung tăng. Sang tháng 4, 5/2024, giá thóc, gạo có xu hướng tăng do vào cuối vụ thu hoạch lượng cung giảm, trong khi nhu cầu xuất khẩu tăng.