Áp lực trả nợ trái phiếu danh nghiệp tăng mạnh trong quý III, bất động sản dẫn đầu

Báo cáo thị trường trái phiếu quý II/2022 của Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect cho biết, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành trong quý II (thị trường sơ cấp) đạt mức 111.814 tỷ đồng, giảm mạnh 43,7% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, so với quý liền trước thì giá trị phát hành đã tăng 71,9%.

Tuy nhiên, trong quý I, mức tăng trưởng giá trị phát hành đạt tới 96%, như vậy đà tăng trưởng của quý II đã suy giảm đáng kể, trong đó nguyên nhân chủ yếu theo VNDirect nằm ở nhóm bất động sản.

Tổng cộng 60 doanh nghiệp đã phát hành 111.514 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ trong quý II, tăng 88,5% so với quý I và giảm 40% so với cùng kỳ. Trong đó, Công ty Cổ phần Tập đoàn Vingroup và công ty con là VinFast là 2 doanh nghiệp có giá trị phát hành lớn nhất trong quý II (16.269 tỷ đồng), tiếp đến là Nân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV, 13.005 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Quân đội (MB, 10.190 tỷ đồng).

Tổng giá trị phát hành ra công chúng giảm mạnh, chỉ chiếm 0,3% tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp, trong khi quý I là 9,1%. Đơn vị phát hành ra công chúng duy nhất là Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG với giá trị 300 tỷ đồng.

Về tỷ trọng phát hành, tài chính ngân hàng là nhóm ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất với 69,3% tổng giá trị phát hành riêng lẻ trong quý II (tăng 773,8% so với quý I, giảm 10,1% so với cùng kỳ).

Ngoài BIDV và MB là 2 ngân hàng có giá trị phát hành lớn nhất, các tổ chức khác có giá trị phát hành lớn là Công ty Tài chính TNHH Ngân hàng Việt Nam Thịnh vượng SMBC (FE Credit, 2.400 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Chứng khoán Tiên phong (550 tỷ đồng), Công ty Tài chính TNHH MB Shinsei (400 tỷ đồng).

Chiếm tỷ trọng lớn thứ hai là nhóm các tập đoàn đa ngành với 12,8% tổng giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ trong quý II, tương đương 14.269 tỷ đồng (tăng gấp 10 lần cùng kỳ), trong đó phần lớn đến từ Vingroup.

Nhóm bất động sản có giá trị phát hành giảm mạnh trong bối cảnh Chính phủ thắt chặt hơn trong việc phát hành TPDN riêng lẻ thuộc nhóm ngành này, chiếm tỷ trọng thứ 3 với 11% tổng giá trị phát hành trong quý II, tương đương giá trị 12.248 tỷ đồng. Giá trị này giảm 58,9% so với quý I/2022 và giảm tới 78% so với cùng kỳ năm 2022.

Các doanh nghiệp có giá trị phát hành lớn nhất bao gồm Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (5.774 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Du lịch Phú Quốc (2.049 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Hội An Invest (1.000 tỷ đồng).

Luỹ kế 6 tháng, VNDirect cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã chậm lại và tương đối trầm lắng. Tổng giá trị phát hành giảm 23,7%, tương đương đạt 176.867 tỷ đồng; trong đó 170.672 tỷ đồng là phát hành riêng lẻ (giảm 19,5% so với cùng kỳ) và 6.196 tỷ đồng là phát hành ra công chúng ( giảm 68,5% so với cùng kỳ).

Nhóm tài chính ngân hàng vẫn chiếm tỷ trọng phát hành lớn nhất trong 6 tháng, tiếp theo là nhóm bất động sản, nhóm sản xuất và các nhóm khác.

Sẽ đáo hạn hơn 33.600 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp bất động sản trong quý III

Số liệu từ VNDirect cho hay, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong quý III ở mức 64.696 tỷ đồng (tăng 82,7% so với quý trước, tăng 243,8% so với cùng kỳ). Trong đó, trái phiếu doanh nghiệp bất động chiếm tỷ trọng đáo hạn lớn nhất (chiếm 52% tổng giá trị đáo hạn) với 33.624 tỷ đồng trái phiếu sẽ đáo hạn.

Các doanh nghiệp bất động có giá trị đáo hạn cao nhất trong quý III là: Công ty TNHH Kinh doanh BĐS Mediterranena Revival Villas (7.200 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Bông Sen (4.800 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Osaka Garden (3.400 tỷ đồng).

Nhóm tài chính ngân hàng chiếm tỷ trọng trái phiếu đáo hạn lớn thứ hai (37,2%) với giá trị 24.036 tỷ đồng. Các tổ chức tài chính có giá trị đáo hạn cao nhất trong quý III thuộc về 3 ngân hàng là Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (5.000 tỷ đồng), Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank, 2.700 tỷ đồng) và Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank, 2.000 tỷ đồng).

Mặt khác, các doanh nghiệp khác có giá trị đáo hạn lớn là Công ty Cổ phần Tập đoàn Sovico (1.250 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Hàng không Vietjet (600 tỷ đồng) và Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Trung Nam (600 tỷ đồng).

Tác động của Dự thảo Nghị đinh 153/2020/NĐ-CP tới doanh nghiệp phát hành

Được biết, Bộ Tài chính hiện đang sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế. Dự thảo Nghị định 153/2020/NĐ-CP sửa đổi (lần thứ 5) được công bố vào cuối tháng 4 và hiện vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến của các bên tham gia thị trường để hoàn thiện.

Dự thảo nghị định này sẽ hạn chế doanh nghiệp phát hành sử dụng nguồn vốn huy động từ TPDN cho các mục đích mua bán và sáp nhập (M&A) khi doanh nghiệp không được phát hành với mục đích góp vốn (dưới mọi hình thức), mua cổ phần, mua trái phiếu của doanh nghiệp khác hay cho doanh nghiệp khác vay vốn, theo VNDirect cho hay

Cùng với đó, dự thảo cũng quy định đối với cá nhân là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp chỉ được mua TPDN riêng lẻ (trên thị trường sơ hoặc thứ cấp) do công ty đại chúng có tài sản bảo đảm hoặc bão lãnh thanh toán.

Quy định này theo VNDirect sẽ làm các doanh nghiệp niêm yết không thể huy động vốn từ nhà đầu tư cá nhân thông qua phát hành trái phiếu. Đồng thời, quy định này cũng sẽ giảm thiểu mạnh giá trị phát hành TPDN riêng lẻ khi phần lớn TPDN riêng lẻ (đặc biệt là nhóm bất động sản) được phát hành bởi các công ty chưa niêm yết.

Mặt khác, theo VNDirect, việc yêu cầu có xếp hạng tín nhiệm đối với doanh nghiệp phát hành và TPDN trong trường hợp phát hành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp cá nhân, không có tài sản đảm bảo, không có bảo lãnh thanh toán, doanh nghiệp có kết quả kinh doanh lỗ hoặc lỗ luỹ kế 5 năm, sẽ làm gia tăng chi phí cho doanh nghiệp khi phải thuê các bên xếp hạng tín nhiệm.